یک سال پس از برجام؛ و توافقی که هنوز شکننده است

به گزارش اسلام تایمز، خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس در مطلبی به مناسبت یکساله شدن برجام نوشت: پس از گذشت یک سال از توافق هسته‌ای به نظر می‌رسد برجام در حالتی شکننده قرار داشته باشد. انتخابات پیش رو در آمریکا و ایران می‌تواند به تصمیم رهبران جدید برای خارج شدن از این توافق بینجامد. از سوی دیگر حامیان جنگ در خاورمیانه به بهانه تهدید موشکی ایران دولت اوباما را تحت فشار قرار داده‌اند تا برای استفاده از گزینه نظامی هرچه سریعتر وارد عمل شود.

توافق هسته‌ای میان ایران و غرب درحالی انجام شد که پیش از آن غرب و به‌خصوص آمریکا احتمال دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را چندین ماه اعلام کرده بود، اما پس از برجام و برچیده شدن هزاران سانتریفیوژ ایران، 1+5 معتقد است اگر ایران به دنبال دستیابی به سلاح هسته‌ای باشد به یک سال زمان نیاز دارد و این بازه برای آماده شدن غرب به‌منظور مقابله کافی است.

با این حال این توافق همچنان شاهد مخالفانی است. در رقابت‌های انتخاباتی آمریکا دونالد ترامپ اعلام کرده که در صورت ریاست‌جمهوری مجدداً به مذاکره با ایران خواهد پرداخت. در خارج از آمریکا نیز رژیم صهیونیستی همچنان با این توافق مخالف است، اما همانند گذشته دیگر صحبتی از حملات هوایی و مداخله نظامی مطرح نیست.

در داخل ایران نیز دولت تحت‌فشار افکار عمومی قرار دارد که امیدوار به مزایای این توافق بودند. هرچند اقداماتی از سوی دولت ایران برای تأثیر مستقیم توافق بر اقتصاد صورت گرفت، اما ترس بانک‌های آمریکایی از احتمال تحریم آمریکا مانع از سرمایه‌گذاری واقعی خارجی در ایران شد.

شرکت‌های آمریکایی نیز از این قاعده مستثنا نبودند. پس از آنکه بوئینگ از فروش ده‌ها هواپیما به ایران به ارزش 25 میلیارد دلار خبر داد هفته گذشته مجلس نمایندگان دو طرح برای سنگ‌اندازی در مسیر این قرارداد را تصویب کرد. هرچند اوباما تهدید به وتو این طرح‌ها را کرده اما تمام این اتفاقات حاکی از فعالیت جدی مخالفان این توافق است.

توافق هسته‌ای 100 میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه‌شده ایران را آزاد کرد که به اعتقاد مقامات آمریکایی نیمی از آنها به پرداخت بدهی‌های بلندمدت ایران به کشورهایی مانند چین اختصاص یافت.

کارشناسان سیاسی نیز نسبت به آینده توافق هسته‌ای با دیده تردید می‌نگرند. به‌عنوان نمونه آریل لویت از بنیاد کارنگی آینده توافق را به "شدت نامعلوم" می‌داند. به اعتقاد وی چندین مرحله را برای آینده توافق هسته‌ای می‌توان متصور بود که همگی خطراتی در پی خواهد داشت: فرایند "عادت" که دنیا تمرکز خود بر فعالیت هسته‌ای ایران از دست می‌دهد؛ "تجدید مذاکرات" که به‌صورت بالقوه توافق را از بین خواهد برد؛ سومین مرحله تحریکاتی است که یک‌طرف برای کنار کشیدن از توافق در دستور کار قرار می‌دهد. فرآیند چهارم از دید این کارشناس " بمب زمانی" نام دارد که طبق آن ایران تنها تا دوره 8 ساله به توافق پایبند است و دوباره این سؤال برای غرب ایجاد می‌شود که پس از برداشته شدن تحریم‌ها تهران در مسیر قبلی حرکت خواهد کرد، یا خیر.