تأملي بر ديدار اردوغان و پوتين

بسياري از مقامات ترکيه، آمريکا و برخي متحدان قديمي اين کشور را متهم به دست داشتن در کودتاي نافرجام اين کشور مي کنند از جمله رئيس جمهور، نخست وزير و رئيس سابق ارتش ترکيه.

«رجب طيب اردوغان» رئيس جمهور ترکيه روز گذشته در اظهاراتي تند متحدان غربي خود را به شدت مورد انتقاد قرار داد و آنها را به ايستادن در کنار کودتاچيان و همچنين به حمايت از تروريسم متهم کرد.
اظهارات تند رجب طيب اردوغان عليه آمريکا و متحدان خود در ناتو در حالي صورت مي گيرد که قرار است روز 9 جولاي وي با «ولاديمير پوتين» رئيس جمهور روسيه ديدار کند.

تحولات اخير و وعده مقامات ترکيه مبني بر تغيير در سياست خارجي اين کشور موجب شده است تا ديدار وي با رئيس جمهور روسيه در کانون توجهات قرار گيرد و به دقت از سوي واشنگتن و متحدان غربي اش از يک سو و مسکو از سوي ديگر رصد شود.

در پي کودتاي نافرجام ترکيه و حمايت هاي مالي و تسليحاتي آمريکا از گروه هاي کرد سوري که ترک ها آنها را شاخه اي از گروه تروريستي پ ک ک مي دانند موجب شده است تا احساسات ضد آمريکايي به شدت در اين کشور بالا گيرد، امري که به نظر مي رسد روسيه تنها منتفع آن باشد.

با توجه به اهداف پنهان متحدان غربي و غيرقابل اعتماد ترکيه که به دنبال تجزيه منطقه و خود ترکيه هستند، برخي بر اين باورند که ترک ها بايد با فاصله گرفتن از آمريکا و متحدان اروپايي خود سعي در نزديک شدن به مسکو کنند. امري که موجب شده تا ديدار آتي رهبران روسيه و ترکيه با دقت از سوي محافل غربي زير نظر باشد.

ديدار اردوغان با پوتين بعد از آن صورت مي گيرد که ترکيه در عقب نشيني آشکار نسبت به ساقط کردن جنگنده روسيه، از مسکو عذرخواهي کرده و مقدمات عادي سازي روابط دو کشور بعد از ماه ها تنش را فراهم کرد.

تحولات اخير در ترکيه و منطقه همگي مي توانند موجب قوت گرفتن اين ديدگاه شوند که ساقط شدن جنگنده روسيه توسط ترکيه، برنامه اي از پيش طراحي شده توسط آمريکا و کشورهاي عضو ناتو بوده است تا از اين طريق بتوانند با ايجاد تنش در روابط مسکو و آنکارا تا حدودي از تحرکات اين کشور عليه کردهاي سوري ممانعت کنند.

در پي آن حادثه و از بيم اقدامات تلافي جويانه روسيه شاهد توقف حملات جنگنده هاي ترکيه عليه مواضع کردهاي سوري بوديم امري که موجب شد تا گروه‌هاي کرد سوري که به دنبال ايجاد حکومت فدرال در شمال سوريه هستند با حمايت هاي بيشتر آمريکا و ديگر متحدان غربي آن از خط قرمزهاي ترکيه عبور کنند و از غرب رودخانه فرات عبور کنند.

به نظر مي رسد پي بردن دولت ترکيه به اشتباهات خود و به ماهيت غير قابل اعتماد آمريکا و ديگر متحدان غربي اش موجب شد تا دولت ترکيه در تلاش برآيد تا روابط خود با مسکو و ديگر همسايگانش از جمله دولت سوريه و عراق را ترميم کند، امري که به اعتقاد بسياري از کارشناسان در تضاد با برنامه ها و اهداف غرب در منطقه بود و به مذاق آمريکايي ها خوش نيامد و موجب شد تا آمريکايي ها کودتايي را تدارک ببينند تا از نزديکي آنکارا به مسکو و ديگر همسايگانش جلوگيري کنند.

حال با توجه به تنش هاي اخير در روابط آنکارا و واشنگتن و احتمالات دست داشتن آمريکايي ها در کودتاي اين کشور بايد منتظر ماند و ديد که آيا اردوغان در ديدار آتي خود با همتاي روسي اش، قدمي براي فاصله گرفتن از غرب و آمريکا بر خواهد داشت يا خير و به اين اعتماد ديرينه ترک ها به واشنگتن و غرب پايان خواهد داد ؟ امري که در صورت وقوع مي تواند موجبات گسترش همکاري هاي منطقه اي را فراهم آورده و باعث خنثي شدن بسياري از توطئه هاي خارجي براي کشورهاي منطقه شود.

پيمان يزداني