وحدت شیعه و سنی؛ میراث گرانبهای انقلاب اسلامی

امروز روز ولادت پیامبر مکرم اسلام، به روایت اهل تسنن است. درست یک هفته بعد از این تاریخ، سالروز صحیح تر رسول اکرم صلوات الله علیه و آله می باشد که نظر تشیع نیز روی آن اجماع شده است.

فاصله میان ۱۲ ربیع الأول که سالگرد ولادت بیامبر اکرم (ص) بنا بر روایات أهل سنت تا ۱۷ ربیع الأول که تاریخ ولادت رسول الله محمد صلى الله علیه و آله بنا بر روایات موجود در شیعه است و چند روز بعد از آن، از سوی امام خمینی (ره) ، به عنوان هفته وحدت نامگذاری شده است. مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی رسما در این زمینه در حال فعالیت می باشد و هر ساله کنفرانسهایی را در راستای تبیین وحدت واقعی بین تشیع و تسنن برگزار می کند و علمای بزرگ را از کشورهای مختلف دور هم جمع می کند.

وحدت اسلامی به معنای یکی شدن مذاهب نیست. این وحدت نه شدنی است و نه منظور داعیان این وحدت است. وحدت به معنای نادیده گرفتن اختلافات و شیعه شدن سنی، یا سنی شدن شیعه نیست.

مقصود از وحدت اسلامی همبستگی مسلمانان و اتحاد پیروان مذاهب گوناگون با وجود اختلافات مذهبی، در برابر دشمنان اسلام و بی گانگان است.

معنای صحیح وحدت شیعه و اهل سنت این است که با توجه به این که بین دو مذهب مشترکات بسیاری است، دو گروه باید بر محور این مشترکات به هم نزدیک شوند؛ برای حفظ و تعالی اسلام با همدیگر همکاری و همیاری داشته باشند؛ چرا که هر دو دشمن واحدی دارند. دشمنان اسلام، دشمنان هر دو مذهب هستند. در برابر این دشمنان و برای جلوگیری از سوء استفاده آنان از اختلافات باید در مقابل آنها بر وجوه اشتراک خود تکیه کنند، تا بتوانند بر دشمنان اسلام که دشمن مشترک شیعه و سنی هستند، از خود دفاع کنند.

در بین مسلمانان زمینه های وحدت بسیاری وجود دارد که با محور قرار دادن آنها می توان وحدت بین مسلمانان و قدرت یافتن آنها را شاهد بود؛ خدا، قرآن، رسول اکرم (ص)، حضرت علی (ع)، مسئله مهدویت، محبّت اهل بیت (ع)، دفاع از مردم فلسطین، مقابله با دشمنی های اسرائیل و آمریکا، از زمینه های وحدت امت اسلامی هستند.


***اتحاد شیعه و سنی ضرورت های بسیاری دارد که در لسان رهبری معظم انقلاب اسلامی واضح و مبرهن است و در بخش های بعدی گزارش به آن اشاره خواهد شد. ولی در این جایگاه به عملکرد رسانه ی ضد انقلاب در این زمینه خواهیم پرداخت.

اگر بخواهیم بی‌بی‌سی و انگلیس را به یک صفت عمده که در بسیاری از مردم دارای عمومیت هم است معرفی کنیم هیچ صفتی به‌اندازه "تفرقه" در بین مردم ایران عمومیت ندارد. و جالب است که این صفت بی‌بی‌سی در بین تقریباً تمام اقشار جامعه اعم از چپ و راست، مسلمان و غیرمسلمان، شیعه و سنی عمومیت داشته و بسیاری از مردم ایران در مسائل سیاسی از این ضرب‌المثل "تفرقه بی انداز و حکومت کن" که این روش به انگلیسی‌ها نسبت داده می‌شود استفاده می‌کنند.

بار ها شبکه ی معاند بی بی سی درمورد اهل تسنن ساکن در ایران که اقلیت محترم به حساب می آیند و همانند بقیه ی شهروندان ایرانی از همه ای حقوق انسانی و ایرانی برخوردار هستند به دروغ گزارشات و اخباری را منتشر کرده است که هدفی غیر از ایجاد اختلاف و تفرقه بین این دو مذهب اسلامی نداشته است.

*** از جمله آرمان های بنیادین حضرت امام (ره) که ریشه در اندیشه ناب توحیدی ایشان داشت همانا اقتدار اسلام و عزت و سرافرازی مسلمانان درسراسر عالم بود و این باور از جمله اساسی ترین محورهای اندیشه سیاسی ایشان به حساب می آمد که البته بر اثر عوامل متعددی از درون و برون دنیای اسلام به صورت آرزویی دست نیافتنی به نظر می رسید.

اما آنچه در این جهت ضروری به نظر میرسد، تأسی به سیره نظری و عملی امام خمینی(ره) در ایجاد و توسعه و ماندگاری اساسی ترین عامل یعنی "وحدت" در جامعه جهانی اسلام است. عاملی که از درخشان ترین سر فصل ها در اندیشه سیاسی و یکی از پر کاربردترین موضوعات در تلاش های اجتماعی امام جلوه گری دارد و مورد تأکید است.

حضرت امام در پیام خود در تاریخ 23 بهمن 57 یعنی یک روز بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و در اوج مسایل متعدد و پیچیده آن روزها به این امر اساسی چنین اشاره دارند:

* «ما با مسلمین اهل تسنن یکی هستیم؛ واحد هستیم که مسلمان و برادر هستیم. اگر کسی کلامی بگوید که باعث تفرقه بین ما مسلمانها بشود، بدانید که یا جاهل هستند یا از کسانی هستند که می‏خواهند بین مسلمانان اختلاف بیندازند. قضیه شیعه و سنی اصلًا در کار نیست، ما همه با هم برادریم‏ » صحیفه امام،ج6،ص133

ایشان در 29 مرداد 58 در پیامی به اهالی کردستان چنین می فرمایند:

* «عوامل اجانب که منافع خود و اربابانشان را در خطر می‏بینند، برای تحریک برادران اهل سنت و دامن‏زدن به برادرکشی، قضیه شیعه و سنی را طرح نموده و می‏خواهند با شیطنت بین برادران اختلاف ایجاد کنند. در جمهوری اسلامی همه برادران سنی و شیعه در کنار هم و با هم برادر و در حقوق مساوی هستند. هر کس خلاف این را تبلیغ کرد، دشمن اسلام و ایران است و برادران کُرد باید این تبلیغات غیر اسلامی را در نطفه خفه کنند »

و نیز در جایی ایجاد اختلاف بین اهل سنت و شیعه را جنایت قلمداد می فرمایند:

* «از جمله جنایتهایی که بدخواهان به اسلام مرتکب شده‏اند ایجاد اختلاف بین برادران سنی و شیعی است‏ » صحیفه امام،ج6،ص351


*** در این باب کلام مقام معظم رهبری نیز همانند امام خمینی (ره) در مقاطع مختلف با هشدارهای خود توطئه های دشمنان را برملا و وحدت و برادری مسلمانان را پاسداری فرموده اند:

* "اختلاف بین طرفداران دو عقیده بر اثر تعصبات، یک امری است که هست و طبیعی است، و مخصوص شیعه و سنی هم نیست. بین فِرَق شیعه، خودشان؛ بین فِرَق سنی، خودشان؛ در طول زمان از این اختلافات وجود داشته است.
تاریخ را نگاه کنید، می بینید هم بین فرق فقهی و اصولی اهل تسنن - مثل اشاعره و معتزله، مثل حنابله و احناف و شافعیه و اینها - هم بین فرق مختلف شیعه، بین خودشان، اختلافاتی وجود داشته است. این اختلافات وقتی به سطوح پایین - مردم عامی - می رسد، به جاهای تند و خطرناکی هم می رسد؛ دست به گریبان می شوند. علما می نشینند با هم حرف می زنند و بحث می کنند؛ لیکن وقتی نوبت به کسانی رسید که سلاح علمی ندارند، از سلاح احساسات و مشت و سلاح مادی استفاده می کنند که این خطرناک است.

در دنیا این همیشه بوده؛ همیشه هم مؤمنین و خیرخواهان سعی می کردند که مانع بشوند؛ علما و زبدگان، تلاششان این بوده است که نگذارند سطوح غیرعلمی کارشان به درگیری برسد؛ لیکن از یک دوره ای به این طرف، یک عامل دیگری هم وارد ماجرا شد و آن «استعمار» بود.

نمی خواهیم بگوییم اختلاف شیعه و سنی همیشه مربوط به استعمار بوده؛ نه، احساساتِ خودشان هم دخیل بوده؛ بعضی از جهالت ها، بعضی از تعصب ها، بعضی از احساسات، بعضی از کج فهمی ها دخالت داشته؛ لیکن وقتی استعمار وارد شد، از این سلاح حداکثر استفاده را کرد." 1385/10/25

* "سنی و شیعه هر کدام مراسم مذهبی خودشان را، آداب خودشان را، عادات خودشان را، وظائف دینی خودشان را انجام می دهند و باید بدهند؛ اما خط قرمز این است که نباید مطلقاً بین اینها به خاطر اهانت به مقدسات - چه آنچه که از سوی بعضی از افراد شیعه از روی غفلت صادر می شود، چه آنچه که از روی غفلت از بعضی از افراد سنی مثل سلفی ها و امثال اینها صادر میشود که یکدیگر را نفی می کنند - چیزی بیان شود. این همان چیزی است که دشمن می خواهد. اینجا هم باید هوشیاری باشد." بیانات در دیدار مردم سقز29 اردیبهشت 1388

* "آیت الله خامنه ای در پاسخ به استفتائی مطرح کردند که در آن خواسته شده بود تا ایشان نظر خود را درباره اهانت و استفاده از کلمات تحقیرآمیز و توهین به همسر پیامبر اسلام (ص) ام المومنین حضرت عایشه اعلام کنند:

اهانت به نمادهای برادران اهل سنت از جمله اتهام زنی به همسر پیامبر اسلام [عایشه] حرام است. این موضوع شامل زنان همه پیامبران و به ویژه سید الانبیاء پیامبر اعظم - حضرت محمد(ص) - می شود.

* فارغ از مسائل مطروحه، اتحاد شیعه و سنی در ایران اهرمی موثر برای دو قطبی زدایی در کشور می باشد. به هرحال اهل تسنن بخشی از جامعه آماری کشور ما را تشکیل داده اند و نباید با اختلافات واهی ایجاد دو دستگی کرد. این درست همان دغدغه ایست که رهبری برای انتخابات ریاست جمهوری سال 96 از آن ابراز نگرانی کرده اند.

همان دو قطبی ویرانگری که دامان ملت آمریکا را در انتخابات ریاست جمهوری گرفت و باعث شد بعد از اعلام نتایج حواشی و خسارات زیادی بر جای بماند. یکی از این خسارات شاید خود کاندیدای انتخاب شده باشد.

*** تسنن محمدی و تشیع علوی در انتهای مسیر رسیدن به کمال دین اسلام به هم می رسند و چون در چهره هم نیکو می نگرند هر کدام خود را در دیگری می بینند. یکی از مهم ترین دلایل ماندگاری و گسترش اسلام وجود دو مذهب تشیع و تسنن در نظام ساختاری مکتب اسلام بود. دیر زمانی است که حکمای بزرگ جهان بشریت درباره ی امت واحد و وحدت عالم انسانی، مدینه فاضله، حکومت ایده آل یا حکومت واحد جهانی آرزوها کرده و طرح ها داده اند. شاید بیش از چهل هزار سال از تاریخ پیدایش این ایده مقدس می گذرد و از چهار هزار سال قبل، فلاسفه و حکیمان زیادی در نقاط مختلف جهان برای ایجاد چنین وحدتی اقدام عملی نموده و به پا خاسته اند. هر یک از حکما و فیلسوفان برای رسیدن به این هدف مقدس و عالی طرحی داده اند، اما نقشه ی انبیای الهی واحد است. پیامبران در طول دوازده هزار سال تاریخ مدون دینی، بیش از یک طرح پیشنهاد نکرده اند و آن طرح وحدت جهانی بر اساس اصول "قولوا لا إلهٌ إلاّ الله تفلحو، إلَهُکُم إلهٌ واحد" و "قل هو الله أحد" است.