پیام های سفر مرکل به قاهره

سفر صدراعظم آلمان به مصر و دیدار با عبدالفتاح سیسی که چند روز قبل صورت گرفت، از اهمیت زیادی برای آینده اتحادیه اروپا و وضعیت مهاجران و آوارگان جنگ زده خاورمیانه و شمال آفریقا برخوردار است.

مرکل در این ملاقات به دنبال ترغیب قاهره برای پیوستن به طرح اتحادیه اروپا به منظور ایجاد اردوگاههای پناهجویان در شمال آفریقا از جمله مصر و تونس بود. انتخاب مصر به عنوان کشوری که می تواند مشکل اروپا را در مورد ورود مهاجران غیرقانونی به این قاره مرتفع سازد، به دلیل نیازمندی های اقتصادی قاهره و همچنین نقش اثرگذار آن در این منطقه است. این در حالی است که سیسی از زمان روی کار آمدن در سال 2013 با کمک های اقتصادی خارجی توانسته بر مشکلات معیشتی مردم مصر فائق آید. در این راستا با توجه به کاسته شدن از حجم کمک های مالی عربستان به مصر، آلمان تلاش دارد این شکاف را پر کند و در مقابل رهبران قاهره با توجه به موقعیت این کشور در دریای مدیترانه مانع سفر مهاجران از این راه به اروپا شوند، برهمین اساس نیز، برلین ضمن چشم پوشی از اتهامات حقوق بشری دولت مصر در قبال مخالفان خود از جمله اعضای جریان اخوان المسلمین مصر، اقدام به سرمایه گذاری های گسترده در این کشور از جمله در حوزه انرژی و نیز ارائه وعده های اقتصادی متنوع به قاهره کرده است تا بدین طریق رضایت این کشور برای همکاری با اروپا در موضوع پناهندگان را جلب نماید.

اهمیت حل بحران مهاجران در شرایط کنونی آلمان و به طور کلی اتحادیه اروپا به خاطر معضلاتی و اثراتی است که سیاست پذیرش پناهجویان برای این قاره به وجود آورده است. در همین رابطه بحث مهاجران اکنون در صدر موضوعات انتخابات پارلمانی آلمان است که قرار است در سال 2017 برگزار شود. مرکل در سال 2015 با اتخاذ سیاست درهای باز که مبتنی بر پذیرش گسترده پناهجویان بود موجب نارضایی جامعه آلمان شد. چرا که تصمیم او منجر به ورود یک میلیون و 300 هزار پناهجو به این کشور شد.

علاوه بر این، مرکل تلاش دارد به رقیب مصر، یعنی ترکیه نیز پیامی بفرستد. آنکارا در چند ماه گذشته با فاصله گرفتن از مواضع اولیه خود در خاورمیانه، وارد درگیری های سیاسی جدیدی شده است که یکی از دلایل اصلی آن مخالفت آلمان و برخی دیگر از کشورهای اتحادیه اروپا با تصمیم اردوغان برای برگزاری رفراندوم و تغییر نظام سیاسی این کشور از پارلمانی به ریاست جمهوری است. به نحوی که برلین بر سر این موضوع با پیشنهاد اخیر اردوغان برای سفر به آلمان مخالفت کرد. علاوه براین، اختلافات سیاسی برلین با آنکارا در مورد موضوعاتی مانند عدم تحویل طرفداران گولن آلمان به ترکیه، بازداشت یک روزنامه نگار آلمانی در ترکیه و لغو سخنرانی وزرای دولت اردوغان در این کشور نشان از امکان توسعه شکاف میان دو کشور است. همچنانکه ترکیه نیز همواره سعی کرده است تا از اهرم پناهندگان برای فشار بر اتحادیه اروپا و از جمله آلمان بهره برد. با همه این احوال، منشاء اختلافات ترکیه و اتحادیه اروپا را نه فقط در مساله پناهندگان که باید در نزدیکی ترکیه به روسیه بر سر مساله سوریه جستجو کرد که باعث انتقادات بسیاری در میان کشورهای اروپایی شده است.

با توجه به این مولفه ها، مرکل تصمیم گرفت با نزدیک شدن به رقیب ترکیه، به اردوغان اعلام کند تداوم وضعیت دوری از اتحادیه اروپا و نزدیکی به مسکو به ضرر این کشور خواهد بود و از طرفی با ایجاد مانعی در شمال آفریقا برای ورود پناهجویان امکان استفاده ابزاری آنکارا از توافق سال گذشته دو جانبه در این رابطه را سلب نماید.