سفر رئيس جمهور چين به آمريكا در سایه سنگین تنش‌ها

بر طبق اعلام وزارت امور خارجه چین، شین جین پینگ رییس جمهور این کشور امروز (پنجشنبه 6 آوریل) برای دیدار و گفتگو با همتای آمریکایی خود عازم واشنگتن خواهد شد. نخستین دیدار این رهبران دولت های قدرتمند جهانی در حالی روی خواهد داد که از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ تنش و سردی در روابط دو کشور روندی صعودی را پیموده است، به گونه ای که یکی از پرتنش‌ترین دوران‌های خود را می‌گذراند و بی‌اعتمادی میان دوطرف به شدت زیاد است.

روابط اقتصادی نامتوازن

ایالات متحده و چین چندین دهه است که دو شریک اقتصادی بزرگ با حجم بالای مبادلات در جهان بشمار می روند به صورتی که رشد اقتصاد جهانی به میزان زیادی متأثر از بهره گیری نیروی کار ارزان و بازار مصرف بزرگ چین از سرمایه و تکنولوژی آمریکا بوده است. در سایه سیاست های جذب سرمایه گذاری های خارجی، اقتصاد چین در دو دهه گذشته به سرعت رشد کرده و انتظار می رود بزودی این کشور بتواند بر سلطه آمریکا بر اقتصاد جهان پایان دهد. دونالد ترامپ در جریان کارزار انتخاباتی و پس از آغاز ریاست جمهوری بارها چین را به استفاده از سیاست‌های تجاری غیرمنصفانه از جمله پایین نگهداشتن عمدی ارزش پول ملی و "دزدیدن" موقعیت های شغلی آمریکا متهم کرده و از اتخاذ راهکارهایی برای جبران کسری گسترده تجاری با چین و جلوگیری از دست رفتن شغل آمریکایی ها خبر داده است. در همین راستا نیز وی تهدید کرده است در صورتی که پکن رویه خود را تغییر ندهد با وضع تعرفه‌های کلان این کار پکن را تلافی خواهد کرد.

بر اساس اعلام پایگاه خبری «یانهاپ»، افزایش فقط یک درصدی بر روی هزینه صادرات چین می تواند منجر به کاهش ۰.۹۳ درصدی صادرات این کشور شود. در همین حال اگر رئیس جمهور آمریکا، مالیات واردات کالاهای چینی را ۱۵ درصد قرار دهد، در این صورت صادرات چین به ایالات متحده تقریبا ۴۳ میلیارد دلار کاهش پیدا می کند. تعرفه وارات کالاهای چینی به داخل آمریکا در حال حاضر کمتر از ۳ درصد است. البته از سال ۲۰۰۷ میلادی، آمریکا به دلیل عدم توازن تجارت دو کشور، خواهان افزایش تعرفه واردات کالاهای چینی به داخل خاک خود بوده است که این موضوع با روی کار آمدن ترامپ پررنگ تر شده است.

تأثیر بحران هسته ای کره شمالی بر روابط دو قدرت

در آستانه سفر رییس جمهور چین به آمریکا، کره شمالی یک موشک بالستیک میان برد به سوی دریای ژاپن پرتاب کرد تا دیدار رهبران دو کشور را که مهار برنامه های اتمی و موشکی کره شمالی از جمله موضوعات مورد بحث آنها خواهد بود را تحت تأثیر قرار دهد. کیم جونگ اون رهبر این کشور در ماه ژانویه ادعا کرده بود که کشورش در مرحله نهایی آمادگی برای آزمایش یک موشک بالستیک فراقاره ای است، و این در حالی است که ترامپ برای رفع تهدید کره شمالی به همکاری چین چشم دوخته است اما تهدید کرده که در صورت عدم همکاری دولت چین، ایالات متحده به صورت یکجانبه به رفع این تهدید خواهد پرداخت. مقام های آمریکایی اشاره کرده اند که این گزینه ها شامل تشدید تحریم های اقتصادی، از جمله علیه شرکت های چینی معامله کننده با کره شمالی، حملات سایبری و. اقدام نظامی است. ترامپ انتظار دارد رییس جمهوری چین در دیدار امروز قبول کند فشار بیشتری بر کره شمالی وارد آورد و تلویحا گفته است برای رسیدن به این هدف از روابط تجاری واشنگتن - پکن به عنوان اهرم استفاده خواهد کرد. ‎المللی کره‎حمایت چین از کره شمالی به دلیل نگرانی پکن از فروپاشی کره شمالی، متحد شدن دو کره و همسایه شدن با کشوری است که میزبان پایگاه سربازان آمریکایی می باشد. با این وجود چین به دلیل نیاز به حفظ روابط اقتصادی با غرب و ناامیدی از تغییر مواضع پیونگ یانگ، از تحریم های وضع شده علیه کره شمالی در دوران اوباما حمایت کرد.

با این حال،اقدامات خودسرانه پیونگ یانگ بهانه لازم را در اختیار آمریکا قرار داده است که حضور نظامی خود را در همسایگی این کشور شدت دهد. به طور مثال در 3 مارس 2017 کره جنوبی، آمریکا و ژاپن برای مقابله با تهدیدات هسته ای زیر دریایی های کره شمالی در آب‌های مشترک کره جنوبی و ژاپن در اقیانوس آرام در سواحل جزیره ججو رزمایش دریایی برگزار کردند. همچنین پکن استقرار سامانه راداری برد بلند «تاد» در کره جنوبی را تهدیدی علیه توانایی دفاعی خود قلمداد میکند، لذا وزیر امور خارجه چین در 3 آوریل 2017 خواستار لغو استقرار این سامانه شد. بر این اساس پکن در واکنش به تازه ترین آزمایش موشکی کره شمالی اعلام کرد واردات زغال سنگ از کره شمالی را تا پایان سال میلادی جاری ممنوع میکند.


رقابت در دریای چین

از موردهای دیگر اختلاف میان دو کشور اختلافات چین با متحدان آمریکا بر سر جزایری در آب‌های شرق و جنوب شرقی آسیا است. از جمله این اختلافات چند جزیره‌ای هستند که چین و ژاپن هر دو داعیه‌ی مالکیت آنها را دارند. جزیره‌هایی که ژاپنی‌ها آن را "سنکاکو" و چینی‌ها آن را "دیائویو" می‌نامند، هم‌اکنون تحت کنترل ژاپن است. این جزایر در منطقه‌ای سرشار از حیوانات آبزی قرار دارند و احتمال داده می‌‌شود که از منابع معدنی و منابع نفت و گاز برخوردار باشند. چین برای گسترش اقتدار و نفوذ خود در منطقه، در حال پیاده‌کردن طرح‌های دراز مدت و ساختن تاسیسات و جزیره‌های مصنوعی در این بخش از اقیانوس آرام است. چین و همسایگان آن، سال‌ها است که بر سر مالکیت جزایر و صخره‌های این بخش از اقیانوس آرام با یکدیگر در کشمکش‌اند. اختلافات چین با کشورهای همسایه‌ی خود از هنگامی شدت گرفت که فیلیپین در فوریه 2016 با طرح شکایت از چین در دادگاه بین‌المللی لاهه و ادعای مالکیت بخشی از دریای جنوبی، موضع پکن را در خصوص مالکیت این سرزمین‌ها در سطح بین‌المللی به چالش کشید.

با توجه به این مساله، رییس جمهور چین امیدوار است در دیدار با ترامپ، دولت آمریکا را ملزم به رعایت قوانین تجارت آزاد و نبستن درهای اقتصادی با اتخاذ سیاست های حمایتی و همچنین پایبندی به سیاست چین واحد با عدم حمایت از تایوان کند و از سوی دیگر ترامپ نیز نشان داده است در اتخاذ راهکاری برای کم کردن از سطح کسری تجاری با چین مصمم بوده و کانون راهبرد سیاست خارجی خود را بر مقابله با قدرت گیری چین قرار داده است؛ از این رو نباید در انتظار نتایج چشمگیری در کاستن از سطح اختلافات از این دیدار بود.