معانی انتشار سند جدید حماس؛ کسب «مشروعیت» یا مقدمه سازش؟

به گزارش اسلام تایمز، پس از گذشت 30 سال از تأسیس جنبش حماس، این جنبش سند سیاسی جدید خود را منتشر کرد؛ سندی که در آن برای اولین بار ایجاد دولت مستقل فلسطینی با مرزهای 1967 توسط حماس پذیرفته شده است.

روزنامه «الحیات» در تفسیر این اقدام جدید حماس نوشت: سند جدید، اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد اما به صورت ضمنی وجود اسرائیل را بر اراضی (فلسطینی) پذیرفته است. برخی از مسئولان سازمان آزادیبخش فلسطین «ساف» اعلام کردند حماس با این سند به دنبال کسب «به رسمیت شناخته‌شدن» توسط غرب و کشورهای منطقه است.

«احمد المجدلانی» عضو ساف به الحیات گفته حماس تلاش می‌کند که خود را با تغییرات منطقه‌‌ای و بین‌المللی وفق دهد، برخی از بندهای سند پیچیده و مبهم است ومی‌توان از آن چند برداشت کرد اما به صورت کلی، این سند به برنامه‌های ساف در بند مربوط به تشکیل دولت مستقل فلسطینی با مرزهای 1967 بسیار نزدیک شده و از روش‌های مختلف مبارزه سخن گفته است.

در مقابل، طرف اسرائیلی در اولین واکنش‌ها اعلام کرده حماس با این سند قصد فریب جهان را دارد اما موفق نخواهد شد؛ «دیوید کیز» سخنگوی نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی اعلام کرد: اینها (حماس) تونل‌هایی را برای تروریسم می‌سازند و هزاران موشک به سمت شهروندان اسرائیلی شلیک می‌کنند؛ این است حماس حقیقی.

در این سند 42 بندی که تنظیم آن از سال 2012 آغاز شده، مذاکرات به عنوان ابزاری برای ایجاد راه‌حل و پایان دادن به نزاع 70 ساله با اسرائیل مطرح نشده است اما برخی از بندهای سند وفاق ملی یا سند اسرا (این سند که از سوی زندانیان فلسطینی دربند رژیم صهیونیستی تهیه شده، به طور ضمنی بر تشکیل دو کشور مستقل فلسطینی و اسراییلی در کنار یکدیگر تاکید دارد) را گلچین کرده و می‌گوید هر صلحی با اسرائیل باید مورد همه پرسی مردمی قرار گیرد یا اینکه به شورای جدید ملی فلسطین ارائه شود.

در ادامه این گزارش آمده است حماس که از سال 2007 کنترل نوار غزه را در دست گرفته است بیم آن دارد که متهم شود سندش مربوط به سال 1988 را کنار زده است؛ سندی که اکنون بخش مربوط به نابودی اسرائیل را مانند جنبش فتح کنار گذاشته است.

طبق این گزارش، در این سند که نشان‌دهنده تحولات فکری حماس و رویکرد سیاسی آن در بیش از یک ربع قرن کار مقاومتی و اجرایی است، سازمان آزادیبخش فلسطین به عنوان «خانه جامع فلسطینی‌ها» عنوان شده که باید آن را حفظ و بازسازی کرد.

الحیاة نوشت که حماس برای اینکه خودش را از گروه اخوان المسلمین دور نگه دارد، خود را اینگونه تعریف کرده است: جنبش ملی فلسطینی است با مرجعیت اسلامی که هدف آن آزادسازی فلسطین با تمام اشکال مقاومت و ابزارهای آن از جمله مبارزه مسلحانه است.

در ادامه این گزارش آمده است: حماس که خودش را «میانه‌رو» معرفی کرده از توصیف یهودیان به عنوان «فرزندان میمون و خوک» در انتفاضه اول (1987- 1993) عقب نشسته و اعلام کرده مبارزه با یهودیان به خاطر یهودی بودن آنها نیست بلکه با رژیم اشغالگر اسرائیلی است.

حماس در این سند برای کنار زدن شبهه‌ای مبنی بر تلاش این جنبش برای راه‌حل‌هایی که نابودی آرمان فلسطین را دنبال می‌کند، طرح‌های مبنی بر اسکان یا وطن جایگزین را رد و تأکید کرده پروژه ملی، پروژه همه فلسطینی‌هاست و حماس دنبال آن است دولتی با حاکمیت کامل که ثمره آزادسازی است، تشکیل دهد نه مانند فتح به عملیاتی معکوس روی آورد و دنبال تشکیل دولت قبل از آزادسازی باشد.

با وجود اینکه حماس بیشترین کرسی‌های شورای قانونگذاری در سال 2006 را پذیرفت و در چارچوب تشکیلات خودگردان و تحت توافق اسلو کار می‌کرد اما این جنبش تمامی راه‌حل‌ها و توافق‌هایی که ممکن بود حقوق ملت فلسطین را نقض کند، نپذیرفت.

حماس با سندی که «عملگرایی سیاسی» را منعکس می‌کند، تلاش دارد به مشروعیت بین‌المللی و عربی برسد و وارد باشگاه احزاب بزرگ و موثر شود.

واکنش مصر

منابع آگاه در قاهره نیز به الحیاة گفتند، اینکه حماس به نحوی از اخوان‌المسلمین برائت جسته، گامی مفید برای حماس و منطقه است؛ ارتباط این جنبش با اخوان طی سال‌های گذشته به روابطش با قاهره ضربات بدی زده بود علیرغم اینکه مصری‌ها خطوط ارتباطی خود را با هدف تامین امنیت مرزها حفظ کرده بودند.

به گزارش الحیاة، منابع آگاه معتقدند حماس قبل از اعلام سند جدید سیاسی‌اش با جهت‌های مختلفی مشورت کرده و قاهره یکی از آنها بوده است؛ این منابع افزودند حماس با این سند تلاش دارد در راستای تحولات بین‌المللی و منطقه‌ای گام بردارد و به قدر امکان از فشارهای اسرائیلی و آمریکایی برای معرفی این جنبش به عنوان یک گروه تروریستی خصوصا در دوره دولت جدید آمریکا دور بماند.