ایران و "ثبات استراتژیک" در غرب آسیا

چکیده

فهم ایران از "ثبات استراتژیک" در منطقه غرب آسیا در نتیجه برداشت این کشور از مواضع استراتژیک قدرت های بزرگ در منطقه و متحدین منطقه ای آنها از یک سو و تهدیدات ناشی از رشد ایدئولوژی های سیاسی رقیب، افراط گرایی و تروریسم از سوی دیگر دچار تحول و تکامل شده است. در این چارچوب، ایران همواره حضوری فعال و موثر در منطقه به منظور افزایش "امنیت نسبی" خود را مبنای ثبات استراتژیک در نظر می گرفته است. قبل از انقلاب اسلامی، ایران ثبات استراتژیک در منطقه غرب آسیا را در ورود آشکار به بلوک بندی سیاسی و در نزدیکی به غرب و متحدان آن می دید. اما اکنون، تکیه بر استراتژی های مستقل ملی، تقویت همکاری های منطقه ای و پیشبرد چندجانبه گرایی ملاک عملکرد ایران در صحنه منطقه ای مبنای ثبات می باشند. از لحاظ مفهومی، دو محور "ثقل جغرافیایی" و "ارزش های هویتی" در شکل گیری نگاه ایران به مفهوم ثبات استراتژیک حائز اهمیت بوده اند. در روند زمان، پویایی تحولات منطقه ای از جمله بحران های افغانستان، عراق و سوریه و همچنین ظهور تروریسم تکفیری در منطقه سبب شده که نگاه ایران به مسئله ثبات استراتژیک بیشتر متمرکز به تامین اهداف ژئوپلتیک و دفع تهدیدات امنیت ملی متمرکز گردد. بر این مبنا، سیاست های مبتنی بر "اتکا به خود" و تقویت "بازدارندگی" در نگاه ایران در این زمینه تقویت شده است.

نویسنده:

کیهان برزگر: دانشیار روابط بین‌الملل واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی

مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه

برای مشاهده کامل مقاله کلیک کنید.