پس‌لرزه‌هاي شكست داعش در بيروت

عربستان سعودي با تحت فشار گذاشتن سعد حريري براي استعفا از نخست‌وزيري لبنان، علاوه بر اينكه سناريوي جديدي عليه ايران به راه انداخته، تلاش مي‌كند انتقام شكست داعش در سوريه را در لبنان بگيرد.

سعد حريري شنبه گذشته در اقدامي عجيب از خاك عربستان استعفاي خود از نخست وزيري لبنان را اعلام كرد. اقدامي كه به نظر مي‌رسد با فشار سعودي‌ها انجام شده است. هرچند مقامات عربستان سعي كردند خود را در اين ماجرا بي‌طرف نشان دهند اما همه ناظران سياسي بر اين نكته اتفاق نظر دارند كه استعفاي حريري خارج از اراده وي بود؛ موضوعي كه سيد حسن نصرالله، دبيركل حزب‌الله نيز به آن اشاره كرد و در سخناني گفت كه متن استعفاي حريري از سوي سعودي‌ها نوشته شده بود. ادبياتي كه حريري در بيانيه خود به‌كار برد و سراپا اتهام عليه ايران و حزب‌الله بود، شباهت زيادي با لفاظي‌هاي مقامات سعودي عليه ايران داشت كه در سال‌هاي اخير تهران را به مداخله در امور كشورهاي عربي متهم كرده‌اند. سخنان حريري كه از ايران به عنوان «شر منطقه» ياد كرد همان حرف‌هايي بود كه پيش از اين از زبان محمد بن سلمان، وليعهد سعودي مطرح شده بود. درحالي كه با شكست گروه‌هاي تروريستي در عراق و سوريه، خاورميانه تا حدي به ثبات نسبي رسيده است، حريري «عروسك خيمه‌شب‌بازي» عربستان بدون سنجيدن عواقب سياسي اين كار فتنه جديدي در منطقه ايجاد كرد كه مي‌تواند تبعات ناگواري براي لبنان و منطقه به همراه داشته باشد. سعد حريري سال گذشته از سوي رياض مأموريت يافت با به دست گرفتن پست نخست‌وزيري در لبنان سياست‌هاي ديكته شده سعودي را در اين كشور پياده كند اما با گذشت يك سال، نقشه‌هاي عربستان براي ايجاد توطئه در لبنان با هوشياري نيروهاي مقاومت و برخي جريان‌هاي سياسي ناكام ماند و سعودي‌ها مجبور شدند به روش‌هاي ديگري متوسل شوند. عربستان كه سياست تنش با ايران را به نقطه جوش رسانده است، براي مقابله با نفوذ تهران، كشورهاي سوريه، عراق و يمن را وارد جنگ‌هاي داخلي كرد تا ايران را به زانو درآورد اما نتوانست موفقيتي حاصل كند و لذا اين بار ميدان ديگري را براي زورآزمايي با تهران انتخاب كرده است.

بي‌ثبات‌سازي براي مقابله با حزب‌الله

لبنان آبان ماه سال گذشته پس از 20 ماه خلأ سياسي با توافق همه جريان‌هاي سياسي از بحران خارج شد و ثبات نسبي را تجربه كرد اما استعفاي حريري مي‌تواند اين كشور را دوباره وارد بحران سياسي و بي‌ثباتي كند. عربستان روي كار آمدن رئيس‌جمهور طرفدار حزب‌الله را تهديدي براي پيشبرد منافع خود در لبنان مي‌داند و از آنجاكه خود را بازنده ميدان سياسي لبنان مي‌بيند به دنبال بر هم زدن قواعد بازي است. عربستان كه مخالف سرسخت حزب‌الله است و قدرت‌يابي اين گروه را تهديدي براي خود مي‌داند، در تلاش است با ايجاد ناآرامي و اختلافات طايفه‌اي در لبنان، مقاومت را تضعيف كند. رياض مي‌داند كه در آينده نزديك نيروهاي مقاومت از سوريه خارج خواهند شد و بازگشت پيروزمندانه حزب‌الله به منزله هشداري براي سعودي‌ها است و اين مسئله با سياست‌هاي رياض كه تيشه به ريشه مقاومت مي‌زند، در تضاد است. از اين‌رو، سعودي‌ها در تلاش هستند جو حاكم بر لبنان را عليه حزب‌الله سوق دهند و با تحريك برخي جريان‌هاي سياسي مخالف مقاومت عرصه را براي قدرت‌نمايي آن تنگ كنند. مقامات رياض كه نتوانستند حزب‌الله را در سوريه تضعيف كنند، در پي اين هستند با ايجاد چالش جديد براي اين گروه و وارد كردن آن به بحران ديگري در منطقه، توان نظامي آن را تقليل دهند و استعفاي حريري اولين گام سعودي براي پيشبرد اين سياست تنش‌زا است، زيرا حزب‌الله قدرتمند توطئه‌هاي شوم عربستان در لبنان را نقش بر آب خواهد كرد.

انتقام شكست تروريست‌ها

كناره‌گيري سعد حريري با شكست گروه‌هاي تروريستي در منطقه ارتباط مستقيمي دارد. اين اقدام در برهه زماني انجام شد كه بحران جدايي‌طلبي كردها و تروريسم در عراق پايان يافته و در سوريه نيز تروريست‌هاي داعش آخرين نفس‌هاي خود را مي‌كشند و عربستان به عنوان بزرگ‌ترين حامي مالي تروريست‌ها از پيروزي‌هاي مقاومت خشمگين و نگران است و سعي در جبران مافات دارد. سعودي‌ها با كمك متحدان غربي خود و با صرف ميلياردها دلار، گروه‌هاي تكفيري را راهي سوريه كردند تا با سرنگوني دولت بشار اسد، محور مقاومت را تضعيف كنند اما با گذشت هفت سال، عربستان و اربابان غربي و صهيونيستي آن شكست خوردند و اكنون اين ارتش سوريه و هم‌پيمانان آن هستند كه دست برتر تحولات ميداني را در اختيار دارند. با اين وجود، عربستان كه شكست گروه‌هاي تحت حمايت خود را بر‌نمي‌تابد دست به كار شده تا از طريق ديگري اين شكست‌ها را جبران كند و بتواند ضربه ديگري را به ايران و حزب‌الله وارد كند و اين بار لبنان به عنوان مقصد آتي رياض انتخاب شده تا تقابل با ايران را در منطقه همچنان ادامه دهد.

همسويي با راهبرد ترامپ

تحولات چند ساله منطقه نشان مي‌دهد در همه سناريوهايي كه رياض در منطقه به راه انداخته است، نقش امريكا و رژيم صهيونيستي مشهود است و رياض تنها مجري اوامر جبهه عبري- غربي است. از اين رو، استعفاي حريري با راهبرد جديد دونالد ترامپ، رئيس‌جمهور امريكا براي مقابله با نفوذ منطقه‌اي ايران در يك راستا قرار دارد و به نظر مي‌رسد، دور جديدي از ائتلاف عبري- عربي- غربي براي به انزوا كشاندن ايران در جريان است. راهبرد محدود‌سازي قدرت ايران در منطقه با استقبال رياض و تل آويو همراه شده است و آنها حضور ترامپ را فرصتي براي سد كردن نفوذ ايران در منطقه مي‌دانند. هماهنگي سعودي و رژيم صهيونيستي عليه ايران در شرايطي است كه هر روز اسناد جديدي از عادي‌سازي روابط رژيم‌هاي عربي با اسرائيل منتشر مي‌شود و مقامات صهيونيستي نيز بارها اعتراف كرده‌اند كه اعراب در مقابله با ايران در يك جبهه واحد با اسرائيل قرار گرفته‌اند. ترامپ تلاش مي‌كند با تشكيل ائتلافي از متحدان منطقه‌اي واشنگتن، حلقه محاصره عليه ايران را تنگ‌تر كرده و با ايجاد بي‌ثباتي در منطقه، جايگاه متحدان امريكا را تثبيت كند. پايان بحران سوريه و بازگشت حزب‌الله به لبنان خبر خوبي براي رياض و تل‌آويو نيست و با شكست تروريست‌ها حزب‌الله با همه توان به مرزهاي جنوبي لبنان و مقابله با اسرائيل متمركز خواهد شد. افزايش قدرت موشكي حزب‌الله و كسب تجارب جنگي در سوريه عنصر بازدارنده در مقابل رژيم صهيونيستي است و مي‌تواند معادله را در جنگ‌هاي آتي به نفع مقاومت تغيير دهد و اين مسئله زنگ خطر را براي تل‌آويو به صدا درآورده است. مثلث عبري- عربي- غربي بر اين ادعا است كه براي مقابله با ايران بايد بازوهاي اين كشور يعني حزب‌الله در منطقه را قطع كنند، زيرا هر چه اين بازوها قدرتمند باشد دامنه نفوذ ايران در منطقه وسيع‌تر خواهد بود. عربستان و اسرائيل به خوبي مي‌دانند كه همين بازوهاي ايران بودند كه در مقابل گروه‌هاي تروريستي مقاومت كردند و شكست سنگيني را بر حاميان تروريسم تحميل كردند. لذا سعودي‌ها درصدد هستند آتش فتنه و درگيري‌هاي قومي در منطقه را همچنان شعله‌ور نگه دارند تا علاوه بر تضعيف محور مقاومت، امنيت اسرائيل را بيش از پيش تضمين كنند. استعفاي حريري جداي از اينكه دليل داخلي داشته يا با فشار رياض انجام شده باشد، يك هدف عمده را دنبال مي‌كند و آن مقابله با حزب‌الله و كاهش نفوذ منطقه‌اي ايران است و در اين راستا ائتلافي بين امريكا، اسرائيل و عربستان درحال شكل‌گيري است. لذا بايد منتظر ماند و ديد كه مقامات رياض چه سناريوهاي مخربانه‌اي را عليه محور مقاومت در آينده به‌كار خواهند گرفت.

روح‌الله صالحي