کدام احزاب در انتخابات 2018 لبنان با هم ائتلاف می‌کنند؟

انتخابات پارلمانی سراسری در لبنان قرار است ششم ماه می 2018 برگزار شود و از هم‌اکنون احزاب بزرگ مثل «حزب‌الله» (سید حسن نصرالله)، «حرکة امل» (نبیه بری)، «المستقبل» (سعد الحریری)، «التیار الوطنی الحر» (میشل عون) و «القوات اللبنانیة» (سمیر جعجع) در حال رایزنی برای ائتلاف هستند.

بیروت

در سایه نظام انتخاباتی تناسبی که در پی آن سه حوزه بیروت به دو حوزه تقلیل یافت، رقابت گرم‌تر شده است. بیروت 19 کرسی دارد. اگر در گذشته، المستقبل با خیال آسوده، 10 کرسی از حوزه سوم انتخابیه بیروت را از آن خود می‌کرد، تبدیل آن به حوزه اول 8 کرسی و حوزه دوم 11 کرسی، خواب المستقبل را آشفته کرده است.

در بیروت همه از ائتلاف دوگانه احزاب «جنبش امل - حزب‌الله» اطلاع دارند. این دو حزب، جلساتی را از یک هفته پیش آغاز کرده تا توافقات خود را بخصوص در بیروت نهایی کنند. این دو در بیروت یک لیست واحد خواهند داد و در مقابل آن سه لیست دیگر هم خواهد بود؛ لیست المستقبل، لیست «الحراک المدنی» و لیست «المعارضین للحریری ومن ضمنهم [اشرف] ریفی» (مخالفان حریری از جمله ریفی). حداقل سه نامزد لیست المستقبل در بیروت نهایی شده و آنها «سعد الحریری، تمام سلام و نهاد المشنوق» هستند.

ائتلاف‌ أمل و حزب‌الله

«هاشم صفی‌الدین» رئیس شورای اجرایی حزب‌الله روز جمعه با اشاره به تصویب قانون انتخاباتی تناسبی که شهریور گذشته (1396) در دولت تصویب شد، آن را «گامی خوب ولو جزئی» برشمرد و گفت «ممکن است ما در قانون تناسبی برخی نمایندگانمان را از دست بدهیم اما عکس آن نیز صادق هست. ما با این مشکلی نداریم. ما از طریق همکاری با همه افراد مخلص و با ائتلاف‌های خالصانه، با تلاش و کوشش، توانستیم به این قانون برسیم». صفی‌الدین تأکید کرد: ما در انتخابات آینده با [حزب] جنبش امل در ائتلافی قوی و مستحکم هستیم و یک لیست واحد ارائه خواهیم کرد. این مسئله تمام شده است و در آن هیچ بحثی نمانده.

قانون فعلی که بر اساس آن انتخابات آتی برگزار خواهد شد، شهریور گذشته در دولت لبنان به تصویب رسید و لبنان را به 15 حوزه انتخابیه تقسیم کرده است. در نظام انتخاباتی تناسبی، احزاب کوچک‌تر هم به کسب کرسی در پارلمان امیدوار می‌شوند. بر اساس این نظام انتخاباتی،کرسی‌های احزاب مختلف به تناسب تعداد رأیی که کسب می‌کنند، به آنان تعلق می‌گیرد. اگر فرض کنیم سه لیست در یک دایره انتخاباتی بر سر 10 کرسی رقابت می‌کنند و لیست اول 6 هزار رأی، لیست دوم، سه هزار رأی و لیست سوم هزار رأی به دست بیاورد، کرسی‌های دهگانه به تناسب آرای به دست آمده هر لیست، میان آنها تقسیم خواهد شد: لیست اول شش کرسی، لیست دوم سه کرسی و لیست سوم یک کرسی.

وضعیت المستقبل

هم‌زمان با موضع روشن و محکم حزب‌الله در ائتلاف با «امل»، این وضعیت برای حزب «المستقبل» به ریاست سعد الحریری مبهم و شکننده است.

این روزها در لبنان کسی نیست که از روابط متشنج «نبیه بری» رئیس پارلمان (رهبر حزب أمل) و «سعد الحریری» رئیس دولت (رهبر حزب المستقبل) خبر نداشته باشد. اگر اختلافات دو طرف در سایه اختلافات رئیس پارلمان و رئیس جمهور (میشل عون) به همین منوال ادامه یابد، چه بسا ارتباط این دو به مرحله قطع کامل نیز برسد.

شاید موضوع استعفای سعد الحریری و بازگشت او به لبنان که نوعی وفاق ملی ایجاد کرد، می‌توانست فرصت خوبی برای نزدیکی امل و المستقبل باشد اما منابع نزدیک به امل می‌گویند، خلف وعده‌های سعد الحریری به نبیه بری دیگر به جایی رسیده که هرگونه ائتلاف با المستقبل در انتخابات آتی، غیرممکن است.

در مقابل برخی منابع نزدیک به المستقبل امیدوارند روابط برای ائتلاف بهتر شود و حتی آن را با توجه به تاریخ روابطشان که همیشه سوپاپ اطمینانی مقابل فتنه شیعه-سنی در لبنان بوده، حتمی می‌دانند ولو در برخی از حوزه‌های انتخابیه.

هر چند امل و المستقبل بر سر پرونده‌های مختلف سیاسی و انتخاباتی با هم اختلاف نظر دارند، اما هر دو بر سر عنوان اصلی «ثبات برای لبنان» متفق‌القولند هرچند که به دلیل شدت اختلافات موجود، این موضع نیز لرزان شده است.

از سویی دیگر، «نهاد المشنوق» وزیر کشور و عضو المستقبل در گفت‌وگویی تلویزیون پنجشنبه‌شب اعلام کرد که این حزب با حزب‌الله ائتلاف نخواهد کرد اما ائتلاف با حزب «جنبش امل» در برخی حوزه‌های انتخابیه وجود دارد.

المشنوق همچنین رابطه با حزب «القوات اللبنانیه» (به ریاست سمیر جعجع) یکی از احزاب نزدیک به المستقبل را «زخمی» توصیف کرد که برای درمان کامل نیازمند گذر زمان بیشتر است. او تأکید کرد که این رابطه را «عادی» توصیف می‌کند و هنوز در برای حل اختلافات بسته نیست.

حزب «التیار الوطنی الحر» (جریان ملی آزاد) به رهبری «میشل عون» رئیس جمهور لبنان، معروف به «جریان عون» یکی دیگر از احزاب حاضر در انتخابات است که حزب المستقبل در حوزه‌هایی با آن ائتلاف خواهد کرد و در مقابل حزب امل با آن ائتلاف نخواهد کرد.

منابعی در حزب امل به روزنامه الاخبار لبنان گفتند که تصمیم نبیه بری برای ائتلاف با حزب‌الله در همه حوزه‌ها قطعی است. این منابع میگویند علت این تصمیم هم این است که احمد الحریری دبیر کل حزب المستقبل اعلام کرده است که هیچ ائتلافی با حزب‌الله نخواهد داشت بنابراین امل هم از هرگونه ائتلاف با المستقبل به دور خواهد بود.

منابع المستقبل نیز می‌گویند که تا موعد انتخابات «خیلی از امور ممکن است تغییر کند» و هنوز روشن نیست که در حوزه‌های انتخابی مشترک، چه ائتلاف‌هایی حاصل خواهد شد.

طرابلس؛‌ میقاتی با که ائتلاف می‌کند؟

در بحبوحه سنجش مواضع برای ائتلاف در انتخابات، نجیب میقاتی نخست‌وزیر پیشین لبنان رهبر حزب «تیار العزم» نیز از افراد مهمی است که بر خلاف ارائه لیست جداگانه، هنوز آشکارا ائتلافی حاصل نکرده است. او در حوزه انتخابیه طرابلس-المنیه-الضنیه فعال است.

منابع این حزب می‌گویند که نجیب میقاتی به عنوان رهبر حزب موضعش را در قبال ائتلاف با دیگران در زمان معینش اعلام خواهد کرد. برخی می‌گویند هدف میقاتی رسیدن به کرسی نخست‌وزیری است اما منابع حزب این را تکذیب می‌کنند و می‌گویند برای توسعه طرابلس وارد کارزار خواهند شد.

چهار رقیب در طرابلس رو به روی میقاتی هستند و طبیعتا چهار سناریو برای ائتلاف: حزب المستقبل، اشرف ریفی (وزیر سابق) و فیصل کرامی (وزیر سابق) و جریان «8 مارس» (حزب الله و متحدانش).

منابع می‌گویند که ائتلاف میقاتی با المستقبل شبه محال است چون طرفین هیچکدام نفعی در آن ندارند بخصوص آنکه میقاتی اصلا دوست ندارد که بعدا سعد الحریری بر او منت بگذارد که از صدقه سری او موفق شده است.

توافق با اشرف ریفی نیز تقریبا منتفی است چرا که به گفته منابع نزدیک به میقاتی، او بعدا نمی‌تواند تبعات ادبیات یک سرتیپ بازنشسته را در مقابل مردم تحمل کند و اگر چنین ائتلافی کند، خود را عملا مقابل خیلی از جریان‌های سیاسی قرار داده است.

اما ائتلاف با جریان هشت مارس، نیازمند بررسی بیشتر است. ارائه لیست مشترک با «تیار المرده» و «الحزب العربی الدیمقراطی» و «جهاد الصمد» نماینده سابق، در حقیقت کسب دشمنی با عربستان است و در مقابل چیزی هم به همراه ندارد.

از سوی دیگر میقاتی این را می‌داند که توافقی که در خصوص ریاست جمهوری شد، تا زمانی که میشل عون رئیس جمهور است، نخست‌وزیری سعد الحریری هم تضمین شده است.

بنابراین در سایه نزدیکی تیار المستقبل (سعد الحریری) با «التیار الوطنی الحر» (میشل عون)، «تیار المرده» نیز با میقاتی ائتلاف خواهد کرد اما منابع مطلع هنوز آن را بعید دانسته‌اند و هیچ چیز قطعی نشده است.

در نتیجه منابع مطلع می‌گویند که «منافع میقاتی در ارائه لیست جداگانه است». در این صورت او از طریق عدم ائتلاف با «8 مارس» عربستان را هم نخواهد رنجاند بخصوص که دیپلماتی سعودی به او گفته که ریاض او را «نه متحد و نه دشمن» محسوب نمی‌کند بنابراین موضع منفی در قبال میقاتی ندارد.

رقیب نخست میقاتی، لیست حزب المستقبل است بنابراین نباید فرصت را برای او آماده بگذارد. او می‌خواهد در طرابلس که آن را زمین بازی خود می‌داند، با المستقبل مبارزه کند و همچنین در بیروت.

انتخابات پارلمانی سراسری لبنان قرار بود در می 2014 برگزار شود اما ناتوانی پارلمان در انتخاب رئیس جمهور جدید و در پی آن ایجاد خلأ سیاسی سبب تمدید دوره پارلمان تا می 2017 شد. در حالی که قرار بود انتخابات پارلمانی در 21 می گذشته (2017) برگزار شود، بار دیگر این مسئله به تعویق افتاد تا سرانجام در می 2018 برگزار شود.