جنگ سرد جدید در شرق آسیا، محدودیت ها برای چین بیشتر می شود

اعمال محدودیت های جدید سرمایه گذاری برای شرکت های چینی در آمریکا و تحریم های بیشتر علیه کره شمالی از این واقعیت پرده بر می‌دارد که رویکرد واشنگتن به سمت افزایش فشار به پکن بدون توجه به مسائل کره شمالی در حال شکل گرفتن است. در همین راستا روز شنبه 21 ژانویه سخنگوی وزارت بازرگانی چین از اینکه آمریکا محدودیت‌های گسترده ای برای سرمایه گذاری شرکت های چینی در آن کشور در نظر گرفته، ابراز نگرانی و انتقاد کرد. بدون تردید باید این دو موضوع را به همدیگر مرتبط دانست اما این که چرا در آستانه بازی های المپیک زمستانی که سئول و پیونگ یانگ در حال تلاش برای آرام سازی فضا هستند، امریکا مبادرت به افزایش فشارها بر روی پکن و پیونگ یانگ کرده است، پرسش مهمی است که در این رابطه مطرح می شود.

در راستای پاسخ به این پرسش می توان موارد زیر را به عنوان عوامل شکل‌دهنده به رویکرد آمریکا در قبال شرق آسیا مورد توجه قرار داد.

نخست این که به نظر می رسد در زمینه تحولات شرق آسیا، آمریکا در حال برگشتن به فضای دوره جنگ سرد است. این نکته از سوی وزارت امور خارجه چین نیز بیان شده است. به گونه ای که در بیانیه وزارت امور خارجه چین با تاکید بر این که پکن مدافع «جهان موجود است»، رویکردهای دولت امریکا مبنی بر تهدید قلمداد کردن برخی کشورها را به شدت مورد انتقاد قرار داده است.

نکته دیگر این است که نگاه ایالات متحده به چین فقط محدود به کره شمالی نمی شود، به گونه ای که تحولات صورت گرفته نشان دهنده تلاش آمریکا برای محاصره و فشار بیش از پیش بر چین فارغ از مسائل شبه جزیره کره و دولت کم جونگ اون است. به عبارت دیگر باید این مساله را مورد توجه قرار داد که رویکرد امریکا در زمینه شبه جزیره کره به گونه ای نیست که صلح در این منطقه از جهان حاصل شود بلکه سیاست های واشنگتن دارد به سمتی پیش می رود که از این بحران به عنوان ابزاری برای اعمال سلطه خود بر این پهنه از جهان استفاده کند. آغاز ائتلاف‌سازی های جدید در منطقه آسیا (دوری آمریکا از پاکستان و نزدیک شدن به هند از یک طرف و تشکیل مربعی از همگرایی با شرکت امریکا، استرالیا، هند و ژاپن از طرف دیگر) شاهد آشکاری بر رویکرد جدید امریکا در شرق آسیا با تاکید بر فشار به چین است.

از آغاز دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ تاکنون محدودیت هایی نظیر تعرفه های فولاد، ایجاد مانع برای سرمایه گذاری و محدودیت برای خرید شرکت های امریکایی توسط چینی ها از سوی واشنگتن علیه پکن اعمال شده است. این امر نشان می دهد که این مساله کره شمالی به عنوان متحد استراتژیک چین نیست که باعث فشار کاخ سفید بر پکن شده است بلکه رویکردهای کلان حاکم بر آمریکا در مورد رقابت با چین موجب شده است تا شاهد تنش بیشتر میان پکن- واشنگتن از یکسو و واشنگتن- پیونگ یانگ از سوی دیگر باشیم.

از نگاه آمریکا، چین با تغلب در حال تلاش برای سیطره بر اقتصاد جهان است و آمریکا باید جلوی این روند را بگیرد. البته چینی ها نیز در این رابطه متوجه این نکته شده اند که بحث موازنه تجاری(که عمدتا به نفع چین بوده است) برای آمریکا از اولویت به مراتب بالاتری نسبت به گذشته برخوردار شده است و از این به بعد نمی توانند همانند سابق عمل کنند.

در این زمینه باید به استراتژی جدید امنیت ملی آمریکا نیز توجه ویژه داشت، چه این که این سند جدید توجه ویژه‌ای را بر کشور چین معطوف نموده است. تکرار کلمه چین برای بیش از 33 بار در استراتژی جددی امنیت ملی آمریکا نشان می دهد که پکن تاچه اندازه برای کاخ سفید مهم است. اگر زمانی چین در کنار روسیه رقبای امریکا در صحنه جهانی محسوب می شدند اکنون این دو کشور نه به عنوان رقیب بلکه تهدیدی جدی علیه ایالات متحده معرفی شده اند. چشم اندازهای مطرح شده در زمینه ادامه رشد و توسعه چین باعث شده است تا آمریکا از چین به عنوان تهدیدی جدی علیه امنیت ملی خود یاد کند.

یکی دیگر از نکات مهم درباره تلاش امریکا برای محدود کردن چین و کنترل این کشور را باید به سند بازسازی راهبرد هسته ای آمریکا مرتبط دانست که بر اساس آن نیز چین و روسیه به عنوان اولویت های تهدید برای آمریکا معرفی شده اند و ایران وکره شمالی در رتبه های بعدی قرار می گیرند.

در هر حال آنچه هم اکنون در منطقه قابل مشاهده است این است که آمریکا از یک طرف متحدین چین من جمله کره شمالی و پاکستان را تحت فشار قرار داده است و از طرف دیگر تلاش می کند چین را به عنوان مهمترین تهدید برای حفظ موقعیت خود در آینده، با فشار مضاعف مواجه سازد.