داووس و ساز ناکوک ترامپ

به گزارش اسلام تایمز چهل و هشتمین اجلاس داووس در حالی با کارویژه طرح مهمترین مباحث اقتصادی جهان روز گذشته در سویس به کار خود پایان داد که برنامه های این اجلاس با سد محکمی به نام دونالد ترامپ مواجه شد. در این اجلاس یک درگیری قابل پیش بینی بین ایده های بازرگانان و کارفرمایان لیبرال از یک طرف، و ایده های رئیس جمهور آمریکا یعنی "اول آمریکا" از سوی دیگر به چشم می‌خورد. ترامپ از همان آغاز یکی از پایه های فعالیت های انتخاباتی خود را بر انتقاد کوبنده از اقتصاد جهانی بنیان نهاد. وی، به نوعی در تلاش است تا با گرایش به «ناسیونالیسم اقتصادی» به نوعی دولت خود را از آنچه ناملایمات اقتصاد بین الملل است جدا کند. از شاخصه های این ناسیونالیسم اقتصادی می‌توان به تشویق شرکت‌های امریکایی به بازگرداندن سرمایه های خود به امریکا، فاجعه آمیز خواندن موافقت نامه های بین‌المللی به ویژه سازمان تجارت جهانی و هزینه بر و مضر خواندن روندهای جهانی اقتصاد برای اقتصاد آمریکا و نظایر آن اشاره نمود. این در حالی است که محوریت و هدف بنیادین اجلاس داووس نگاهی جهانی به اقتصاد است. بنیانگذاران و شرکت کنندگان در این اجلاس تقریباً از ابتدا اقتصاد را در فرآیند جهانی شدن معنا می نمودند و موفق می دانستند. این نوع نگرش به اقتصاد قائل به درهم‌آميزي و ادغام اقتصادهاي ملي در اقتصاد جهاني است خواهان و چه در دوره دموکرات ها همواره با شدت و ضعف حامی و مروج اقتصاد جهانی بوده است و به ویژه منافع گسترده ای نیز از آن به دست آورده است. اما حال با روی کار آمدن ترامپ این روند با چالش رو به رو شده است.

در واقع می توان نگاه ترامپ به اقتصاد جهانی و اقتصاد آمریکا را در این عبارت خلاصه نمود که: اقتصاد جهانی علیه امریکا بسیج شده است و می‌خواهد قوانین حاکم بر اقتصاد جهانی را به شکل بنیادی تغییر دهد. بر همین اساس وی در سخنرانی خود در روز جمعه ضمن تاکید بر سیاست‌های مقدم دانستن کشورش بر هر چیز، با انتقاد از آنچه "تجارت ناعادلانه و یغماگر" نامید تاکید کرد ایالات متحده دیگر چشمانش را بر چنین تبادلات تجاری نخواهد بست. رئیس‌جمهور آمریکا در ادامه اعلام نمود برخی از کشورها در تجارت فقط به سودجویی حداکثری در برابر کمترین سود برای طرف مقابل فکر می‌کنند و به تبعات روش‌های تجاری خود بر آینده بازار یا جوامع طرف دیگر معامله توجهی ندارند. او با اشاره به کاهش مالیات‌ها و لغو قوانین دست و پا گیر تجاری به کاهش نرخ بیکاری در کشورش اشاره کرد و گفت: "در یک کلام، من اینجا آمده‌ام که بگویم؛ آمریکا هیچ‌گاه تا این حد برای سرمایه‌گذاری، احداث و استخدام با هدف رشد و توسعه مساعد و جذاب نبوده است. درهای ایالات متحده برای تجارت با جهان باز است و ما یک بار دیگر رقابت‌جوتر از همیشه آماده تجارتیم."



صف آرایی اروپا در مقابل ترامپ

پیش از سفر ترامپ به داووس روسای دولت های مهم اروپایی مواضع دونالد ترامپ در زمینه های سیاسی و اقتصادی را به چالش کشیده و به نوعی سعی کردند که فضای داووس 2018 را به سمت و سوی ضدیت با برنامه های یکجانبه گرایانه واشنگتن سوق دهند. در همین راستا آنجلا مرکل صدراعظم آلمان در سخنرانی خود با انتقاد ضمنی از راهبرد اقتصادی ترامپ، سیاست"انزواگرایی" و "حمایت گرایی" (حفاظت از اقتصاد بومی) را رد کرد. مرکل بی توجه به حضور دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده گفت: «ما فکر می کنیم که انزوا و تجرید کاری از پیش نمی برد. ما فکر می کنیم که باید همکاری کنیم و "حمایت گرایی" پاسخ درستی نیست. وقتی ما موافق باشیم که برخی چیزها منصفانه نیستند و میکانیزم های دوجانبه عمل نمی کنند، آن وقت ما باید در جستجوی راه حلی چندجانبه باشیم و نباید یک جانبه عمل کنیم؛ چرا که این اقدام نهایتا باعث تجریدگرایی و پروتکشنیسم (حمایتگرایی از اقتصاد ملی) می شود.» مرکل گفت که همکاری کشورها برای حل مشکلاتی مانند مسئله اقلیم، منطقی است. وی بر اهمیت چندجانبه گرایی تأکید کرد و هشدار داد که ما از تاریکترین روزهای تاریخ آموخته ایم. مرکل همچنین با انتقاد از سخنان نژآدپرستانه ترامپ گفت: "ما نمی خواهیم رویکرد پدرانه ای داشته باشیم: ما می خواهیم در سطح یکسان با آفریقا باشیم. این یک رویکرد کاملا جدید برای توسعه و همکاری است، ما می خواهیم به آنها کمک کنیم و با آنها شریک باشیم". انتقاد از سیاست های ضدمهاجرتی ترامپ بخش دیگری از سخنان مرکل را تشکیل مداد. وی در ان زمینه گفت: مرکل، در حالی که با چالش هایی مانند مهاجرت مواجه است، خواستار همکاری، نه انزوا.

در ادامه این روند پائولو جنتیلونی، نخست وزیر ایتالیا با اشاره به سخن مشهور دونالد ترامپ که گفته بود "نخست امریکا"، گفت: یقینا درست است که سیاستمداران از شهروندان، کارخانه ها و اقتصاد ملی خود دفاع و محافظت کنند، اما این مسئله حد و مرزی دارد. به گفته او، این امر هنگامی تحقق می یابد که قانون و مقررات تجارت بین المللی و توافقات وجود داشته باشد. نخست وزیر ایتالیا گفت که این چارچوب باید کارآمد نگه داشته شود و نباید از بین برود.



درباره داووس

مجمع جهانی اقتصاد(داووس) در سال ۱۹۷۱ توسط یک استاد آلمانی الاصل به نام کلاوس مارتین شواب ، استاد دانشگاه ژنو، تآسیس شده است. شواب که در آن زمان در دانشگاه ژنو تدریس می‌کرد، داووس را برای جمع شدن اقتصاددانان، سیاستمداران، صاحبان سرمایه، نظریه‌پردازان و هنرمندان انتخاب کرد. ایده اصلی اجلاس این بود که این افراد در یک جا جمع شوند تا درباره مسائل روز اروپا تبادل نظر کنند.

از آنجا که جلسات این مجمع در داووس (Davos) سوییس برگزار می‌شود، عموماً در رسانه‌ها با عنوان اجلاس داووس مورد اشاره قرار می‌گیرد.

پیش بینی و ارزیابی ریسک‌های موجود در توسعه جهان، پیش بینی سناریوهای تحول در آینده‌ی جهان و توسعه استراتژی های توسعه اقتصادی پایدار در جهان، از جمله مواردی است که مجمع جهانی اقتصاد در بیانیه ماموریت خود مطرح کرده و مورد توجه قرار داده است.

درآمد این مجمع از پرداخت حق عضویت ثابت شرکتهای بزرگی که در فهرست هزار شرکت برتر جهان جای دارند و پرداخت وجوهی توسط متقاضیان شرکت در جلسه تامین می شود . بسیاری از حضار در این مجمع- به استثنای اعضا - هر ساله برای حضور در این عرصه اقتصادی و حضور در جلسات مختلف آن مبالغی پرداخت می کنند که به صندوق داووس اضافه می شود.

در آغاز جلسات داووس روی چگونگی برقراری رابطه اقتصادی کارآمد بین شرکتهای اروپایی و امریکایی متمرکز بود. شواب موضوع مدیریت مشارکتی را در این اجلاس مطرح کرد و به توسعه آن در سطح اجلاس داووس پرداخت، اما از سال 1973 میلادی این اجلاس به سمت جهانی شدن پیش رفت

حوادثی که در سال 1973 میلادی اتفاق افتاد موجب تغییر جهت گیری داووس از مسایل اروپایی به سمت مسایل جهانی شد. در این سال فروپاشی مکانیزم نرخ تبادل ارز ثابت برتون وودز (Bretton woods) و آغاز جنگ اعراب و اسراییلی ها در فلسطین سبب شد تا مرکز توجه اجلاس داووس از حوزه مدیریتی به سمت مسایل اقتصادی و اجتماعی تغییر کند.

این دو مساله سبب شد تا در اجلاس سال 1974 میلادی برای اولین بار رهبران سیاسی نیز دعوت شوند تا مسایل سیاسی جهانی به بحث گذاشته شود. در سال 1987 میلادی مجمع مدیریت اروپا به مجمع اقتصاد جهانی تغییر نام داد و با توسعه حوزه کاری خود تلاش کرد تا اختلافات و مشکلات جهانی را با ایجاد یک پلت فرم بین المللی حل کند