دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا تازهترین مواضع خود درباره افغانستان را در دیدار با نمایندگان شورای امنیت سازمان ملل متحد اعلام کرده است. ترامپ در این دیدار که در واشنگتن صورت گرفت گفته است که ایالات متحده امریکا در هیچ گونه مذاکرهای در آینده با طالبان شرکت نمیکند. وی در عین حال همزمان با کنار زدن گزینه گفتگو با طالبان در افغانستان مدعی شده که دولت او تلاش خواهد کرد که به بن بست بوجود آمده در طولانیترین جنگ ایالات متحده در خارج از این کشور پایان دهد.
تغییر مواضع آمریکا، واشنگتن مخالف گفتگوهای صلح
اظهارات جدید ترامپ درباره نفی هرگونه مذاکره با طالبان به روشنی بیانگر تغییر لحن ایالات متحده در قبال جنگ افغانستان است. پیش از این مقامات آمریکایی همواره مدعی حمایت از مذاکرات صلح دولت مرکزی و شورشیان طالبان بودند و تقریبا هیچ گاه مذاکرات داخلی صلح افغانستان از سوی واشنگتن منتفی اعلام نشده بود. از جمله در مردادماه سال جاری، رکس تیلرسون، وزیر خارجه امریکا اعلام کرد که بعد از اقدامات نظامی، رسیدن به راه حل سیاسی با برخی از طالبان ممکن خواهد بود. این مقام کاخ سفید گفته بود که ایالات متحده از مذاکرات صلح «بدون هیچ پیششرطی» حمایت میکند.
حتی نیکی هیلی، سفیر ایالات متحده امریکا در شورای امنیت که به عنوان چهرهای به شدت تندرو در دولت ترامپ شناخته میشود، نیز در اوایل همین ماه (ژاونیه) بعد از سفر به افغانستان و بازگشت از این کشور گفته بود که سیاست ایالات متحده در قبال افغانستان بیش از هر زمان دیگر به مذاکره با طالبان و پروسه صلح نزدیک است.
با این وجود دونالد ترامپ برخلاف مواضع وزیرخارجه و سفیر خود، گفتگو و صلح با طالبان را نفی و آن را بیهوده عنوان کرده است. در این شرایط چندان غیرمنتظره نیست اگر بعد از اظهارات اخیر ترامپ، آمریکا را مخالف گفتگوهای صلح در افغانستان عنوان کنیم.
مرگ گفتگوهای صلح در جریان استراتژی ترامپ
اگرچه ترامپ به تازگی مخالفت خود با گفتگوهای صلح را به زبان آورده، اما حقیقت آن است که مدتها پیش از این، مذاکرات صلح به سرنوشت مرگ محکوم شده بود. در واقع مرگ گفتگوهای صلح داخلی در افغانستان زمانی رقم خورد، که در تابستان امسال دونالد ترامپ در استراتژی خود در مورد افغانستان از افزایش شمار نظامیان آمریکایی و خارجی در افغانستان تا مدت زمان نامعلوم خبر داد. اعلام این استراتژی، در عمل به معنای خط پایان گفتگوهای صلح داخلی این کشور بود چرا که طالبان همواره حضور خود در میز مذاکرات را منوط به خروج نظامیان خارجی در خاک افغانستان عنوان کرده است و حال بسیار طبیعی به نظر میرسید که اعلام استراتژی ترامپ فضا را به سمت پایان گفتگوهای صلح و عدم بازگشت طالبان به میز مذاکرات با دولت سوق خواهد داد.
افزایش ناامنیها در افغانستان در نتیجه بن بست مذاکرات صلح
توقف روند مذاکرات در نتیجه اقدام دولت ترامپ برای افزایش نیروهای نظامی خود در افغانستان، در حال حاضر تاثیرات خود را در صحنه تحولات میدانی این کشور نشان داده است. افزایش حملات انتحاری، انفجارها و اقدامات تروریستی در افغانستان در پائیز و زمستان امسال تقریبا کم سابقه بوده است. تجربه بیش از یک دهه اخیر عملکرد طالبان در افغانستان نشانگر این موضوع است که بطور معمول با فرارسیدن فصل سرما، مجموع تحرکات طالبان از جمله اقدامات تروریستی کاهش چشمگیری مییافت اما تعداد اقدامات تروریستی پائیز و زمستان امسال در شهرهای مختلف افغانستان از افزایشی بی سابقه خبر می دهد و وضعیت ناامن شهرها و حتی کابل به عنوان پایتخت تنها قابل مقایسه با سال نخست اشغال افغانستان است.
حتی مقامات افغان نیز خود به افزایش ناامنیها و بیثباتیها اعتراف دارند و در این ارتباط در آبانماه 1396، طارق شاه بهرامی، سرپرست وزارت دفاع افغانستان اعلام کرد که میزان حملات گروه های تررویستی در سال جاری نسبت به زمان مشابه سال گذشته ، سیزده درصد افزایش یافته است. تنها شهر کابل، پایتخت افغانستان در هفت روز نخست بهمنماه شاهد 4 حمله تروریستی و انتحاری بزرگ با بیش از 150 کشته بود که تقریبا در تاریخ این شهر بی سابقه است.
افزایش ناامنی همزمان با افزایش تعداد نظامیان آمریکایی از 12 هزار نفر به 14 هزار نفر بوده و حتی دیگر کشورها غیرغربی و غیرعضو ناتو از جمله قطر و آذربایجان نیز به درخواست وزارت دفاع آمریکا اقدام به اعزام و یا افزایش نیروهای نظامی در افغانستان کردهاند.
از سوی دیگر افزایش ناامنیها و بیثباتی در افغانستان در شرایطی رخ میدهد که طی حضور یکساله ترامپ در کاخ سفید عملیات هوایی نیروهای آمریکایی دو برابر شده، حملات شبانه سربازان افغان با پشتیبانی فنی نیروهای آمریکایی افزایش یافته و هواپیماهای نظامی بیشتری در اختیار ارتش افغانستان قرار گرفته است، اما با وجود این اقدامات وضعیت امنیتی بسیار نگرانکنندهتر از مدت مشابه سال گذشته می باشد.
با مشاهده این وضعیت میتوان نتیجه گرفت که باید چشم انداز راه حل نظامی و نفی راه حل سیاسی در افغانستان از سوی ترامپ را در همان مراحل اولیه شکست خورده و ناکارآمد عنوان کرد. حقیقت آن که در حال حاضر افقهای امید به امنیت در افغانستان بیش از هر زمان دیگری تاریک است