خرید سامانه موشکی اس 400 توسط ترکیه همچنان مسئله مورد اختلاف در روابط آنکارا و غرب است. به تازگی نیز چاووش اغلو، وزیرخارجه ترکیه اعلام کرده است که مسئله خرید اس 400 از روسیه نهایی شده و قرار نیست آنکارا در این ارتباط به عقب بازگردد.
این سخنان اغلو پس از آن اعلام شد که کاخ سفید ازآنکارا خواست تا در قرارداد تسلیحاتی خود با مسکو در زمینه خرید اس 400 تجدیدنظر کند. در واقع آمریکا این روزها به شدت نگران خرید سامانه موشکی اس 400 توسط ترکیه است و وعده داده در ازای لغو این قرار برخی سامانههای موشکی جدیدتر و حتی جنگندههای پیشرفته را در اختیار ترکها قرار خواهد دهد.
با این حال ترکیه تا کنون نه تنها پیشنهادات مقامات آمریکایی برای انصراف از خرید اس 400 را رد کرده، بلکه آن را موضوعی نهایی دانسته که قابل تجدیدنظر نیست. از سوی دیگر نیز آمریکا در واکنش به سرسختی دولت اردوغان برای لغو قرارداد تسلیحاتی با روسیه گفته است جنگندههای آمریکایی مورد نظر ترکیه در اختیار ارتش این کشور قرار نخواهد گرفت.
چرا آمریکا نگران است؟
بخش زیادی از نگرانی واشنگتن از خرید موشکی ترکیه از روسیه مرتبط با تغییر نقش آنکارا در بازیهای منطقهای است. امریکا ادعا میکند که با توجه به آن که ترکیه عضو ناتو است، ورود سیستم دفاعی اس 400 روسیه به ترکیه، امنیت اطلاعاتی ناتو را با تهدید روبرو خواهد کرد. اما در واقع نگرانی اصلی غربیها از نزدیکی روز افزون ترکیه به روسیه در واقع ناشی از فاصلهگیری بیشتر آنکارا از غرب است.
در واقع ترکیه از زمان کودتای جولای 2016 به صورت روز افزونی پیوندهای خود را با مسکو تقویت کرده و به همان میزان از غرب نیز فاصله گرفته است. این رویکرد ترکیه بیش از هرچیز ناشی از بی اعتمادی به کشورهای غربی است که با وقوع کودتای 2016 تقویت شد. در واقع اروپا و آمریکا هیچگاه نخواستهاند نقش و جایگاه ترکیه را جدی بگیرند و عدم عضویت ترکیه در اروپا پس از گذشت بیست سال از ارائه درخواست رسمی و در نهایت تعلیق این درخواست از سوی شورای اروپا نشان داد که فاصله دو طرف هنوز بسیار زیاد است، هرچند ترکیه عضو ناتو نیز هست.
از سوی دیگر اقدام ترکیه برای خرید اس 400 از روسیه پس از آن بود که اردوغان نسبت به برآورده شدن این نیاز از سوی آمریکا ناامید شد.
در حال حاضر رهبران واشنگتن به این موضوع پی بردهاند که ترکیه در عمل در حال فاصله گرفتن با غرب و تبدیل شدن به یک همپیمان استراتژیک برای روسیه است و این موضوع بدلیل همسایگی ترکیه با ایران و سوریه باعث محدودیت بیشتر برای غرب در منطقه خواهد بود که در مجموع وضعیت نامساعدی را برای منافع آمریکا در منطقه رقم خواهد زد.
بازی ترکیه با آمریکا
همزمان با نگرانی آمریکا از خرید سامانه موشکی اس 400 توسط ترکیه، رهبران آنکارا نیز بازی هوشمندانهای را با واشنگتن آغاز کردهاند.
ترکیه به شدت نسبت به تحرکات آمریکا در شمال سوریه و حمایت از گروههای کردی سوریه نگران است و از پنتاگون خواسته است تا در صورت خروج از سوریه، نظامیان ترک جایگزین شوند. در واقع هدف ترکیه ایجاد منطقه حائل درشمال سوریه با هدف قطع ارتباط شبه نظامیان کرد ترکیه و سوریه است. دولت اردوغان ypg و pyd را شاخه سوری حزب پ ک ک محسوب میکند و واقعیت این است که به رغم تغییراتی که در سیاست ترکیه نسبت به درگیری در سوریه روی داده، مخالفت با خودگردانی کردهای سوریه به عنوان سیاست ثابت و بی چون و چرای آنکارا باقی مانده است و با توجه به این هدف ترکیه زمان را برای امتیازگیری از آمریکا در سوریه مناسب دیده است.
ترکیه اگرچه قرارداد اس 400 را نهایی اعلام کرده اما همزمان از آمادگی خود برای عقد قراردادهای تسلیحاتی جدید با آمریکا خبر داده و اینکه حاضر است در این خصوص مواضع میانهای را در خرید تسلیحاتی خود از روسیه و آمریکا دنبال کند. بنابراین به نظر میرسد در شرایطی که واشنگتن به شدت نسبت به ورود اس 400 به ترکیه نگران است، مقامات آنکارا زمان را برای بازی با آمریکا در شمال سوریه مساعد دیدهاند و ممکن است در ازای همراهی پنتاگون با اهداف ترکیه در شمال سوریه، مقامات دولت اردوغان نیز همزمان در راستای کاهش نگرانی آمریکاییها گامهایی بردارند. دراین رابطه اگرچه لغو قرارداد اس 400 با توجه به گفتههای مقامات ترک تقریبا غیرمتحمل است، اما محل استقرار این سامانهها در خاک ترکیه و همزمان استقرار برخی تجهیزات مشابه آمریکایی ممکن است تا حد زیادی نگرانی واشنگتن را کاهش دهد. با این حال همه چیز بستگی به آینده تحولات در سوریه دارد و باید منتظر شد و دید که ترکیه و امریکا تا چه حد میتوانند در سوریه به یک نتیجه دست یابند.