۰
شنبه ۱۰ فروردين ۱۳۹۸ ساعت ۱۰:۳۵
به گزارش اسلام تایمز، به نقل از خبرگزاری رسمی عربستان (واس) «خلیفه بالقاسم حفتر»فرمانده کل نیروهای موسوم به ارتش ملی لیبی روز چهارشنبه با «سلمان بن عبدالعزیز » پادشاه عربستان دیدار نمود در این دیدار طرفین در مورد آخرین تحولات لیبی بحث و گفتگو کردند . پس از سقوط «معمر قذافی »رهبر سابق لیبی، افراد و گروههای مختلفی در تحولات لیبی تاثیر گذار هستند اما عربستان سعودی از بین این کنشگران، بر روی «حفتر» تمرکز نموده است. این اقدام عربستان انگیزه ها و خط مشی خاصی را در سیاست خارجی عربستان در مورد لیبی و منطقه نشان می دهد که برای درک چیستی و ماهیت آن باید جایگاه حفتر درتحولات داخلی لیبی و چرایی زمان این دیدار و نقش عربستان در تحولات لیبی بررسی شود.
جایگاه حفتر در مختصات سیاسی لیبی
خلیفه حفتر که قبلا با معمر قذافی در سرنگونی ملک ادریس پادشاه لیبی همکاری نمود و در خلال تحولات لیبی تماسهای نزدیکی نیز با سازمان سیا داشته بود، در جریان قیام سال 2011 به لیبی برگشت و اقداماتی نیز علیه پارلمان منتخب لیبی انجام داد اما درسال 2015 توسط پارلمان لیبی به عنوان فرمانده ارتش لیبی انتخاب شد. پس از چهار سال درگیری در لیبی سرانجام گروههای سیاسی با محوریت لیبرالها دست به تشکیل ائتلاف وفاق ملی زدند.
در ابتدا اگر چه این ائتلاف باعث شکست جریانهای سیاسی نزدیک به اخوان المسلمین در رقابتهای سیاسی پابتخت شد، اما جریان های اسلام گرای اخوان المسلمین برای ایجاد ثبات سیاسی در لیبی دولت محلی خود را منحل نموده و به وفاق ملی پیوستند.
از همان ابتدا «فایز سراج » به عنوان گزینه نخست وزیری دولت وفاق ملی مطرح شد. دولت وفاق ملی علاوه بر خواست مردم لیبی با تلاشها و رایزنی های نهادهای بین المللی و سازمان ملل ایجاد شد ومورد تایید جامعه جهانی قرار گرفت. مناطق شرقی لیبی ادعا داشتند آنها آغازگر انقلاب علیه قذافی بوده اند و باید سهم بیشتری از قدرت داشته باشند. حفتر که زادگاهش در شرق لیبی است از نفوذ خود در این مناطق استفاده نمود و جریان سکولار مورد حمایت غرب و عربستان و امارات را سازماندهی نمود.
«دولت موقت» در شهرالبیضا در شرق لیبی و مورد حمایت پارلمان طبرق که پارلمانی موازی با پارلمان مورد حمایت دولت وفاق ملی فعالیت خود را شروع کرده بود، خواستار تشکیل حکومتی به سبک عبدالفتاح السیسی در مصر است. این دولت اگر چه تحت ریاست «عبدالله الثنی» قرار دارد اما فرد درجه یک و تاثیر گذار آن حفتر است. اخوان المسلمین لیبی اولین شاخه از اخوان المسلمین مصر محسوب میشود وسرنوشتی بسیار شبیه اخوان المسلمین مصر دارد.
عربستان ومصر و امارات که دل خوشی از اخوان المسلمین ندارند، حفتر را خط مقدم مبارزه با قدرت گیری اخوانی های لیبی میدانند و به هر قیمتی از حفتر حمایت میکنند. از طرف دیگر حفتر روابط خوبی با رژیم صهیونیستی دارد و در سخنان رسمی خود به دریافت کمک از اسرائیل نیز اشاره نموده بود؛ در مقابل ، اسرائیل حفتر را یک مهره خوب برای جلوگیری از ورود سلاح به غزه از طریق لیبی میداند. همچنین برای تنگ نمودن شعاع محاصره غزه نیاز به حضور در لیبی دارد بنابراین حفتر با چراغ سبز عربستان روابط خوبی با اسرائیل برقرار نموده است و به نقطه پیوند منافع اسرائیل و عربستان و مصر در شرایط سیال لیبی تبدیل شده است.
خدمات متقابل خلیفه حفتر و عربستان
می‌توان به جرات ادعا نمود تقریبا ظهور مجدد حفتر در حیات سیاسی لیبی وابسته به کمکهای اقتصادی و سیاسی خارجی به خصوص عربستان و امارات بوده است. نیروهای حفتر ماه گذشته در پایگاههایی مثل «الهند» و «البراک الشاطی » برای تصرف شهرهای جنوبی لیبی مستقر شدند قبلا نیز با حمایت عربستان، امارات و مصر شهر بنغازی دومین شهر بزرگ لیبی را تصرف نمودند.
امارات و عربستان در ماههای گذشته کوشیدند با حمایتهای مختلف از حفتر از خلا قدرت در قسمتهای جنوبی لیبی استفاده نموده و حفتر را بر این مناطق مسلط کنند. مناطق جنوبی لیبی دارای منابع نفتی فراوانی است. سیاست عربستان این است که حفتر هرچه منابع اقتصادی بیشتری در داخل لیبی بدست آورد تا بتواند با قدرت بیشتری بر عرصه سیاسی لیبی نفوذ کند. این حمایتها باعث شد تا حفتر در اواخر بهمن ماه گذشته بر میدان نفتی« الشراره» در جنوب غربی لیبی مسلط شود مبدان نفتی الشراره روزانه 315هزار بشکه نفت تولید می کند.
به گزارش روزنامه فرانسوی لیبراسیون سلفی های لیبیایی تحت رهبری« المدخلی» خط مشی سیاسی خود را از عربستان میگیرند و تامین بودجه آنها برعهده امارات است این نیروها مراکز حساس لیبی را در اختیار دارند. مدخلی‌ها ده ها تیپ نظامی در اختیار دارند و دشمنان سرسخت اخوانی ها به شمار می روند. با هدایت عربستان ، این گروهها در شرق لیبی با مهمترین گردانهای ارتش تحت امر حفتر ادغام شدند و گردان «صاعقه» را تشکیل دادند .
با توجه به اینکه جامعه بحران زده لیبی پس از هفت سال شدیدا تشنه ثبات و نظم است ؛در واقع عربستان به دنبال القا این تفکر در لیبی است که یگانه ایجاد کننده نظم و ثبات در لیبی ژنرال حفتر است. عربستان و امارات با بحران آفرینی در لیبی و سپس ایجاد نظم در همان مناطقی که خود بحران تولید نموده اند، سعی در بسط نفوذ سیاسی و نظامی گروههای مورد حمایت خود به رهبری حفتر دارند. این نظم آفرینی نمایشی، تاکنون بزرگترین سناریوی عربستان برای مشروعیت بخشی به دولت طبرق و حفتر در لیبی بوده است .مهمترین سخن پادشاه عربستان در دیدار روز گذشته خود با حفتر، حمایت از ثبات در لیبی بود. طبیعتاً این ثبات با تعریف خاص ائتلاف غربی-عربی از نظم در لیبی و به شیوه عربستان و امارات پیش می رود.
تلاش جدید عربستان برای کسب موفقیت در حیات سیاسی لیبی
انتخابات در لیبی که قرار بود در ماه دسامبر/دی انجام شود به دلیل خشونتهای داخلی در لیبی به تعویق افتاد. در این فاصله زمانی بود که حفتر و نیروهای تحت حمایت عربستان سعی نمودند تا زمان برگزاری کنفرانس ملی در اوایل بهار 2019، بیشترین موفقیتها را در عرصه میدانی و نظامی بدست آورند. این مساله به نظر آنها باعث قدرت چانه زنی و امتیاز بیشتر حفتر و دولت طبرق در عرصه سیاسی می شود.
«غسان سلامه» نماینده ویژه سازمان ملل در امور لیبی هفته گذشته اعلام نمود کنفرانس ملی در لیبی در روزهای 14و15 آوریل(25و26فروردین) انجام می شود. این فرصت کوتاه زمان برنامه ریزی و اجماع عربستان و گروههای تحت حمایتش در لیبی برای کسب بیشترین امتیازات ومناسب در ساختار سیاسی لیبی است زیرا خروجی و نتیجه اصلی مد نظر آنها کسب موفقیت در گرفتن سکان سیاسی لیبی است. دیدار روز گذشته حفتر و پادشاه عربستان در چنین شرایطی انجام می شود.
آمریکا و برخی کشورهای غربی نیز سعی میکنند تا این دیدارها نتیجه بخش واقع شوند زیرا حفتر منافع سیاسی آنها را به هزینه امارات و عربستان و کمکهای اطلاعاتی آمریکا تامین میکند. تاکنون این سیاستها باعث تشدید قطبیت، قومیت و دامن زدن به اختلافات در ساختار داخلی لیبی شده است. اما نکته مهمی که ائتلاف غربی-عربی از آن غافل است ریشه دار بودن حکومت وفاق ملی و اخوان المسلمین در بدنه اجتماعی و جامعه مدنی لیبی است که راه خود را به آرامی و پیوسته ادامه و گسترش میدهد.
جایگاه حفتر در مختصات سیاسی لیبی
خلیفه حفتر که قبلا با معمر قذافی در سرنگونی ملک ادریس پادشاه لیبی همکاری نمود و در خلال تحولات لیبی تماسهای نزدیکی نیز با سازمان سیا داشته بود، در جریان قیام سال 2011 به لیبی برگشت و اقداماتی نیز علیه پارلمان منتخب لیبی انجام داد اما درسال 2015 توسط پارلمان لیبی به عنوان فرمانده ارتش لیبی انتخاب شد. پس از چهار سال درگیری در لیبی سرانجام گروههای سیاسی با محوریت لیبرالها دست به تشکیل ائتلاف وفاق ملی زدند.
در ابتدا اگر چه این ائتلاف باعث شکست جریانهای سیاسی نزدیک به اخوان المسلمین در رقابتهای سیاسی پابتخت شد، اما جریان های اسلام گرای اخوان المسلمین برای ایجاد ثبات سیاسی در لیبی دولت محلی خود را منحل نموده و به وفاق ملی پیوستند.
از همان ابتدا «فایز سراج » به عنوان گزینه نخست وزیری دولت وفاق ملی مطرح شد. دولت وفاق ملی علاوه بر خواست مردم لیبی با تلاشها و رایزنی های نهادهای بین المللی و سازمان ملل ایجاد شد ومورد تایید جامعه جهانی قرار گرفت. مناطق شرقی لیبی ادعا داشتند آنها آغازگر انقلاب علیه قذافی بوده اند و باید سهم بیشتری از قدرت داشته باشند. حفتر که زادگاهش در شرق لیبی است از نفوذ خود در این مناطق استفاده نمود و جریان سکولار مورد حمایت غرب و عربستان و امارات را سازماندهی نمود.
«دولت موقت» در شهرالبیضا در شرق لیبی و مورد حمایت پارلمان طبرق که پارلمانی موازی با پارلمان مورد حمایت دولت وفاق ملی فعالیت خود را شروع کرده بود، خواستار تشکیل حکومتی به سبک عبدالفتاح السیسی در مصر است. این دولت اگر چه تحت ریاست «عبدالله الثنی» قرار دارد اما فرد درجه یک و تاثیر گذار آن حفتر است. اخوان المسلمین لیبی اولین شاخه از اخوان المسلمین مصر محسوب میشود وسرنوشتی بسیار شبیه اخوان المسلمین مصر دارد.
عربستان ومصر و امارات که دل خوشی از اخوان المسلمین ندارند، حفتر را خط مقدم مبارزه با قدرت گیری اخوانی های لیبی میدانند و به هر قیمتی از حفتر حمایت میکنند. از طرف دیگر حفتر روابط خوبی با رژیم صهیونیستی دارد و در سخنان رسمی خود به دریافت کمک از اسرائیل نیز اشاره نموده بود؛ در مقابل ، اسرائیل حفتر را یک مهره خوب برای جلوگیری از ورود سلاح به غزه از طریق لیبی میداند. همچنین برای تنگ نمودن شعاع محاصره غزه نیاز به حضور در لیبی دارد بنابراین حفتر با چراغ سبز عربستان روابط خوبی با اسرائیل برقرار نموده است و به نقطه پیوند منافع اسرائیل و عربستان و مصر در شرایط سیال لیبی تبدیل شده است.
خدمات متقابل خلیفه حفتر و عربستان
می‌توان به جرات ادعا نمود تقریبا ظهور مجدد حفتر در حیات سیاسی لیبی وابسته به کمکهای اقتصادی و سیاسی خارجی به خصوص عربستان و امارات بوده است. نیروهای حفتر ماه گذشته در پایگاههایی مثل «الهند» و «البراک الشاطی » برای تصرف شهرهای جنوبی لیبی مستقر شدند قبلا نیز با حمایت عربستان، امارات و مصر شهر بنغازی دومین شهر بزرگ لیبی را تصرف نمودند.
امارات و عربستان در ماههای گذشته کوشیدند با حمایتهای مختلف از حفتر از خلا قدرت در قسمتهای جنوبی لیبی استفاده نموده و حفتر را بر این مناطق مسلط کنند. مناطق جنوبی لیبی دارای منابع نفتی فراوانی است. سیاست عربستان این است که حفتر هرچه منابع اقتصادی بیشتری در داخل لیبی بدست آورد تا بتواند با قدرت بیشتری بر عرصه سیاسی لیبی نفوذ کند. این حمایتها باعث شد تا حفتر در اواخر بهمن ماه گذشته بر میدان نفتی« الشراره» در جنوب غربی لیبی مسلط شود مبدان نفتی الشراره روزانه 315هزار بشکه نفت تولید می کند.
به گزارش روزنامه فرانسوی لیبراسیون سلفی های لیبیایی تحت رهبری« المدخلی» خط مشی سیاسی خود را از عربستان میگیرند و تامین بودجه آنها برعهده امارات است این نیروها مراکز حساس لیبی را در اختیار دارند. مدخلی‌ها ده ها تیپ نظامی در اختیار دارند و دشمنان سرسخت اخوانی ها به شمار می روند. با هدایت عربستان ، این گروهها در شرق لیبی با مهمترین گردانهای ارتش تحت امر حفتر ادغام شدند و گردان «صاعقه» را تشکیل دادند .
با توجه به اینکه جامعه بحران زده لیبی پس از هفت سال شدیدا تشنه ثبات و نظم است ؛در واقع عربستان به دنبال القا این تفکر در لیبی است که یگانه ایجاد کننده نظم و ثبات در لیبی ژنرال حفتر است. عربستان و امارات با بحران آفرینی در لیبی و سپس ایجاد نظم در همان مناطقی که خود بحران تولید نموده اند، سعی در بسط نفوذ سیاسی و نظامی گروههای مورد حمایت خود به رهبری حفتر دارند. این نظم آفرینی نمایشی، تاکنون بزرگترین سناریوی عربستان برای مشروعیت بخشی به دولت طبرق و حفتر در لیبی بوده است .مهمترین سخن پادشاه عربستان در دیدار روز گذشته خود با حفتر، حمایت از ثبات در لیبی بود. طبیعتاً این ثبات با تعریف خاص ائتلاف غربی-عربی از نظم در لیبی و به شیوه عربستان و امارات پیش می رود.
تلاش جدید عربستان برای کسب موفقیت در حیات سیاسی لیبی
انتخابات در لیبی که قرار بود در ماه دسامبر/دی انجام شود به دلیل خشونتهای داخلی در لیبی به تعویق افتاد. در این فاصله زمانی بود که حفتر و نیروهای تحت حمایت عربستان سعی نمودند تا زمان برگزاری کنفرانس ملی در اوایل بهار 2019، بیشترین موفقیتها را در عرصه میدانی و نظامی بدست آورند. این مساله به نظر آنها باعث قدرت چانه زنی و امتیاز بیشتر حفتر و دولت طبرق در عرصه سیاسی می شود.
«غسان سلامه» نماینده ویژه سازمان ملل در امور لیبی هفته گذشته اعلام نمود کنفرانس ملی در لیبی در روزهای 14و15 آوریل(25و26فروردین) انجام می شود. این فرصت کوتاه زمان برنامه ریزی و اجماع عربستان و گروههای تحت حمایتش در لیبی برای کسب بیشترین امتیازات ومناسب در ساختار سیاسی لیبی است زیرا خروجی و نتیجه اصلی مد نظر آنها کسب موفقیت در گرفتن سکان سیاسی لیبی است. دیدار روز گذشته حفتر و پادشاه عربستان در چنین شرایطی انجام می شود.
آمریکا و برخی کشورهای غربی نیز سعی میکنند تا این دیدارها نتیجه بخش واقع شوند زیرا حفتر منافع سیاسی آنها را به هزینه امارات و عربستان و کمکهای اطلاعاتی آمریکا تامین میکند. تاکنون این سیاستها باعث تشدید قطبیت، قومیت و دامن زدن به اختلافات در ساختار داخلی لیبی شده است. اما نکته مهمی که ائتلاف غربی-عربی از آن غافل است ریشه دار بودن حکومت وفاق ملی و اخوان المسلمین در بدنه اجتماعی و جامعه مدنی لیبی است که راه خود را به آرامی و پیوسته ادامه و گسترش میدهد.
مرجع : الوقت
کد مطلب : ۷۸۵۹۶۰
منتخب
۶ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۳ ارديبهشت ۱۴۰۳
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
