جزییات آتش بس میان رژیم اشغالگر قدس و حماس

اعلام آتش بس بین حماس و اسرائیل در روز سه شنبه باعث شد صدها تن در نوار غزه برای شادمانی به خیابان بیایند

پس از ۵۰ روز درگیری بین اسرائیل و فلسطینی‌های ساکن نوار غزه، دو طرف بر سر قطعنامه آتش بس نامحدود که با وساطت مصر تهیه شده توافق کرده اند.

این جنگ در نوار غزه بیش از ۲۱۰۰ کشته برجای گذاشت که اغلب غیرنظامی ‌بودند و در اسرائیل ۶۴ سرباز و شش غیرنظامی ‌کشته شدند.

توافق آتش بس بین اسرائیل و گروه فلسطینی حماس پس از چند روز چانه زنی طرفین بر سر متن قطعنامه حاصل شد.
این توافق آتش بس دارای دو بخش است که ابتدا طرفین درگیری را به انجام "اقدامات فوری" متعهد می‌کند و سپس از آنها می‌خواهد که ظرف یک ماه بر سر مسایلی مهمتر در یک زمان‌بندی بلندتر به توافق برسند.
اقدامات فوری:

حماس و دیگر گروه های شبه نظامی‌در نوار غزه قبول می‌کنند که شلیک هر نوع راکت و بمب به سوی اسرائیل را متوقف کنند.

اسرائیل همه اقدامات نظامی‌ از جمله حملات هوایی و زمینی به نوار غزه را متوقف می‌کند.

اسرائیل با بازگشایی گذرگاه های مرزی بیشتر در نوار غزه موافقت می‌کند تا جریان ورود کالا به این منطقه از جمله کمک های بشردوستانه و مصالح ساختمانی بهتر صورت گیرد. این بند در توافق آتش بس پیشین که در نوامبر ۲۰۱۲ بین اسرائیل و حماس امضا شد نیز وجود داشت اما هیچگاه اجرا نشد.

بنا به یک توافق جداگانه دیگر، مصر می‌پذیرد که مرز ۱۴ کیلومتری خود با نوار غزه را در منطقه رفح بگشاید.
اداره مرزهای نوار غزه از حماس به تشکیلات خودگردان فلسطینی به ریاست محمود عباس واگذار می‌شود. اسرائیل و مصر امیدوارند که این بند از قطعنامه، مساله جلوگیری از ورود تسلیحات، مهمات، و هرگونه کالا "با کاربرد دوگانه" به نوار غزه را تضمین کند. اسرائیل و مصر همچنین امیدوارند که واردات مصالح ساختمانی نظیر سیمان و چدن به نوار غزه به شدت زیر نظر قرار گیرد تا این مواد حتما در پروژه های عمرانی و بازسازی ساختمان ها به کار رود و در ساخت تونل ها برای حمله به اسرائیل مصرف نشود.

در اجرای عملیات بازسازی نوار غزه، هماهنگی با کشورهای اهداکننده کمک مالی از جمله اتحادیه اروپا، قطر، ترکیه و نروژ به عهده تشکیلات خودگردان فلسطینی قرار می‌گیرد.

در صورت برقرارماندن آتش بس، اسرائیل می‌پذیرد که منطقه امنیتی حائل در داخل نوار غزه را کاهش دهد. در حال حاضر از درون نوار غزه نزدیک شدن به مرز تنها تا شعاع ۳۰۰ متری مجاز است. بنا به این توافق اسرائیل می‌پذیرد که این محدوده ورود ممنوع را به ۱۰۰ متر برساند تا فلسطینی ها بتوانند دسترسی بیشتری به مزارع خود در مجاورت مرز داشته باشند.

اسرائیل محدوده آزاد برای ماهیگیری صیادان نوار غزه در دریای مدیترانه را از حدود ۵ کیلومتر فعلی به ۱۰ کیلومتر افزایش می‌دهد. همچنین در صورت برقرارماندن آتش بس اسرائیل می‌پذیرد که این محدوده را وسعت دهد. فلسطینی ها در نهایت می‌خواهند اجازه یابند که در حریم ۲۰ کیلومتری به ماهیگیری بپردازند. این حریم پیشتر در پی توافق آتش بس ۲۰۱۲ برای مدتی کوتاه به اجرا در آمد تا اینکه در مارس ۲۰۱۳ از سوی اسرائیل لغو شد.

مسایلی که در بلندمدت باید درباره آن بحث شود:

حماس از اسرائیل می‌خواهد صدها فلسطینی که از ماه ژوئن و در پی قتل سه نوجوان اسرائیلی در کرانه غربی بازداشت شده اند آزاد شوند. قتل سه نوجوان اسرائیلی در کرانه غربی به آغاز درگیری اخیر اسرائیل و حماس در نوار غزه انجامید. پیشتر حماس به شکل سازمانی هر گونه دخالت در قتل نوجوانان اسرائیلی را رد کرده بود اما اخیرا یکی از سران حماس در ترکیه اعتراف کرد که ربودن و قتل نوجوانان اسرائیلی به دست این گروه صورت گرفته است.

محمود عباس که رهبری گروه فلسطینی فتح را به عهده دارد خواهان آزادی آن دسته از فلسطینی هایی است که سال هاست در زندان های اسرائیل به سر می‌برند و چندی پیش توافق بر سر آزادی آنها با شکست مذاکرات صلح اسرائیل و تشکیلات خودگردان معلق ماند.

اسرائیل از حماس و دیگر گروه های فلسطینی در غزه می‌خواهد اجساد و بقایای سربازان اسرائیلی کشته شده در جنگ اخیر را به این کشور تحویل دهند.

حماس خواهان ساخت یک بندر در نوار غزه است تا امکان تردد شهروندان و کالا به این منطقه فراهم شود. اسرائیل مدت ها از پذیرفتن چنین خواسته‌ای خودداری می‌کرد اما حالا امکان دارد که با دریافت تضمین های امنیتی با آن موافقت کند. غزه در دوران باستان بندر مهمی ‌در کرانه شرقی دریای مدیترانه بوده و نقش مهمی‌در تجارت ادویه داشته است. از زمان توافق صلح اسلو در میانه دهه ۱۹۹۰ میان اسرائیل و تشکیلات خودگردان فلسطینی، قرار بوده یک بندر در نوار غزه ساخته شود اما تاکنون پیشرفتی در این زمینه صورت نگرفته است.

حماس خواستار آزاد شدن دارایی هایش است تا بتواند حقوق معوقه ۴۰ هزار مامور پلیس و کارمند دولت را بپردازد. این دارایی ها از سوی تشکیلات خودگردان فلسطینی توقیف شده است.

اسرائیل در هفته های اخیر گفته است خواهان "غیرنظامی‌شدن" کامل نوار غزه است. آمریکا و اتحادیه اروپا از این خواسته پشتیبانی کرده اند اما هنوز مشخص نیست که این موضوع در عمل چه معنایی دارد. حماس این ایده را رد کرده و اجرای آن را غیرعملی می‌داند. احتمال دارد که اسرائیل در ادامه مذاکرات بلندمدت باردیگر بر اجرای این خواسته پافشاری کند.

فلسطینی ها می‌خواهند تنها فرودگاه نوارغزه بازگشایی شود. این فرودگاه در سال ۱۹۹۸ افتتاح شد اما دو سال بعد با بمباران اسرائیل تخریب شد.

مقایسه توافق آتش بس حماس و اسرائیل در سال های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۴

آتش بس و توقف ترورها: متن توافق ۲۰۱۲ از اسرائیل می‌خواست که به همه حملات زمینی، دریایی و هوایی علیه نوار غزه خاتمه دهد، از جمله عملیات هدف قراردادن افراد در این منطقه. آن توافق همچنین از گروه های فلسطینی می‌خواست که حملات خود از نوار غزه به اسرائیل، اعم از پرتاب راکت و یورش به خط مرزی، را متوقف کنند.

بازگشایی گذرگاه ها: متن توافق ۲۰۱۲ بر گشایش گذرگاه ها بین اسرائیل و نوار غزه، و همچنین تسهیل رفت و آمد شهروندان و کالاها تاکید دارد. در متن توافق ۲۰۱۴ علاوه بر این موضوع به لزوم تسریع واردات کمک های انسانی و مصالح ساختمانی پرداخته شده است.

ماهیگیری: در توافق آتش بس ۲۰۱۲ حد ماهیگری برای فلسطینی ها تا شعاع حدود ۱۰ کیلومتری ساحل در نظر گرفته شده بود. در متن اخیر، حریم ماهیگیری آزاد از محدوده ۱۰ کیلومتری آغاز می‌شود و امکان دارد که در مرحله بعد به مرز ۲۰ کیلومتری برسد.

گذرگاه رفح: مطابق توافق ۲۰۱۲ این گذرگاه باید بدون اشاره به حضور نیروهای تشکیلات خودگردان بازگشایی می‌شد. اما در توافق آتش بس ۲۰۱۴، مصر این شرط را گذاشته که تنها در صورتی با گشایش گذرگاه موافقت می‌کند که نیروهایی از سوی تشکیلات خودگردان فلسطینی اداره آن را در مرز غزه و مصر به عهده گیرند.

دارایی‌های توقیف شده: در توافق پیشین اشاره ای به این موضوع نبود. در توافق اخیر از تشکیلات خودگردان خواسته می‌شود که حقوق معوقه کارمندان دولت در نوار غزه پرداخت شود.

منطقه حائل امنیتی: توافق اخیر خواستار محو تدریجی این منطقه در داخل نوار غزه است اما در توافق سال ۲۰۱۲ اشاره ای به سرنوشت آن نشده بود.

تداوم مذاکره: در توافق اخیر باب مذاکرات آتی بعد از یک یا دو هفته از شروع آتش بس باز می‌ماند اما در سال ۲۰۱۲ اشاره ای به این مساله نبود. در توافق اخیر تاکید شده است: "مذاکرات غیرمستقیم بین طرفین درباره موضوعات دیگر ظرف یک ماه از شروع آتش بس ادامه یابد."

موضوعاتی که نخستین بار در توافق ۲۰۱۴ مطرح می‌شود

درخواست طرف فلسطینی برای بازگشایی فرودگاه غزه که در سال ۲۰۰۰ با حمله اسرائیل تخریب شد.
درخواست طرف فلسطینی برای ایجاد یک بندر.
درخواست اسرائیل از حماس برای تحویل اجساد سربازان اسرائیلی.
درخواست اسرائیل برای خلع سلاح گروه های فلسطینی و "غیرنظامی‌شدن" نوار غزه.