وقتی کارت بازی سعودی‌ها می‌سوزد

از سوی دیگر، «ترکی المالکی» سخنگوی ائتلاف سعودی در این خصوص گفت که «نیرو‌های ویژه سعودی با کمک نیرو‌های یمنی (شبه‌نظامیان طرفدار دولت مستعفی و فراری یمن) امیر داعش و تعداد از همراهانش را بازداشت کردند.

وی در ادامه مدعی شد که این عملیات در ادامه همکاری بین عربستان و دولت مستعفی یمن به ریاست عبد ربه منصور هادی و در راستای تلاش‌های عربستان برای مبارزه با تروریسم و از بین بردن گروه‌های تروریستی صورت گرفت.
این در حالی است که داعش طی حداقل چهار سال گذشته همواره حضور فعالی در یمن داشته و اعلام دستگیری یکی از مهمترین رهبران آن از سوی عربستان در شرایطی صورت گرفته که طی چند سال گذشته ائتلاف نظامی به سرکردگی عربستان نیز حضور فعالی را در یمن و بویژه مناطق تحت اشغال داعشی‌ها داشته است و در واقع دستگیری رهبر داعش اقدامی دیر هنگام بوده است.
 
چرا داعش یمن را انتخاب کرد؟
از سال ۲۰۱۵ «اسماعیل ولد الشیخ» نماینده وقت سازمان ملل متحد در امور یمن نسبت به تلاش داعش برای ترور شخصیت‌های سیاسی و امنیتی یمن هشدار داد. موقعیت «ژئوپولتیکی» و «ژئواستراتژیکی» یمن برای گروه‌های تروریستی مانند داعش سبب شده تا این گروه‌ از خلأ امنیتی به وجود آمده در نتیجه مداخله ائتلاف عربی به رهبری عربستان استفاده کرده و نسبت به سازماندهی خود در راستای تسلط بر بخش‌های مهمی از کشور یمن به عنوان شاهراه حیاتی و قلب دنیای اسلام اقدام کند.

موانع طبیعی موجود در یمن، امکان دسترسی به آب و غذا، نزدیکی به مناطق مختلف اسلامی، مجاورت با سرزمین حجاز و دو شهر مکه و مدینه، کشور یمن را به سرزمینی جذاب برای گروه‌های بنیادگرای تندرو بدل ساخته و سبب شد تا داعش در بخش‌های بیابانی این کشور همچون استان‌های حضرموت(قنفض، سنا، زمزم، زمخ، تریم، میدان نفتی، الحرجه، بون)، ابین(المحفد)، مکلا( الریان، بروم، الشحر)، شبوه(الروضه، حبان، عزان) مستقر شده و فعالیت خود را گسترش دهد.
 از سوی دیگر سرویس‌های اطلاعاتی و امنیتی آمریکا و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در سال ۱۳۹۵ اعلام کردند که تعداد نیروهای داعش در یمن از ۱۲ هزار نفر به حدود ۴۰ هزار نفر افزایش یافته است و سلا‌ح‌ها و تجهیزات در اختیار داعش برای تجهیز ۱۰ لشکر زره‌پوش و پیاده‌نظام کفایت می‌کند.

غارت بانک‌ها و اموال تجار و بازرگانان و شهروندان یمنی و گرفتن غرامت و مصادره اموال و مهم‌تر از همه، صادرات نفت از منطقه «المکلا» از مهم‌ترین منابع مالی داعش در یمن هستند که طبق اطلاعات موثق مشخص شده است که صادرات نفت از سوی داعش، تحت اشراف و نظارت امارات متحده عربی و با نازلترین قیمت انجام شده است.
 
چرا از داعش در یمن حمایت شد؟
در عین حال در ارتباط با حمایت از داعش در یمن، دلایل مختلفی را می‌توان برشمرد.
برای اماراتی‌ها که همواره به موقعیت جغرافیایی یمن به عنوان یک رقیب بالقوه برای بنادر تجاری امارات نگاه می‌کنند، تضعیف هرچه بیشتر از طریق نابودی زیرساخت‌ها یکی از اهداف دخالت نظامی در یمن است و بدون تردید هیچ گروه تروریستی به مانند داعش نمی‌تواند در تخریب زیرساخت‌ها و نابودی یک سرزمین موثر باشد. از این منظر تقویت داعش در مناطق جنوبی یمن این هدف امارات را برای عقب نگاه داشتن یمن برآورده می‌ساخت.

از سوی دیگر امارات در راستای تضعیف یمن همواره مدافع تمام قد تجزیه یمن بوده و به شدت با شکل‌گیری دولت وحدت ملی در یمن مخالفت کرده است. تردیدی نیست که تقویت حضور داعش در جنوب یمن هدف تجزیه این کشور را نیز برای اماراتی‌ها نزدیک‌تر می‌کرد.

اما بخش مهمتری از حضور داعش در یمن مرتبط با اهداف مشترک عربستان سعودی و البته امارات متحده عربی است. هم ابوظبی و هم ریاض هدف مداخله نظامی خود در یمن را مقابله با دولت صنعا اعلام کردند و در این میان انصارالله یمن که در خط مقدم مقابله با تجاوز ائتلاف عربی قرار دارد، همواره در کانون توجهات مداخله‌گران در یمن بوده و بیشترین تلاش ائتلاف متجاوز علیه یمن نیز شکست و عقب راندن ائتلاف نیروهای مردمی، ارتش و انصارالله یمن بوده است. در همین ارتباط نیز علاوه بر بمباران روزانه و جنگ کلاسیک علیه یمن، نیروهای متجاوز از حیله تقویت داعش نیز برای مقابله با انصارالله استفاده کرده و طی چهار سال گذشته تروریست‌های داعش را در خط تقابل با انصارالله قرار داده‌اند.

نگاهی به مناطق جنوبی یمن نیز که در آن‌جا داعش فعال بوده از جمله در استان‌های حضرموت و شبوه نشان می‌دهد تروریست‌ها داعش بیشتر در مناطق شمالی این استان‌ها و در همان‌جاهایی فعال بوده‌اند که مرز برخورد و جنگ با انصارالله به شمار رفته‌اند و لذا ائتلاف عربستان و امارات اگرچه با بمباران هوایی به فشار علیه دولت مرکزی و انصارالله یمن مبادرت کردند، اما همزمان بخشی از فشارهای خود را نیز بر روی زمین از طریق تقویت داعش در مناطق مورد درگیر با انصارالله دنبال کرده تا از پیشروی دولت مرکزی یمن و کمیته‌های مردمی انصارالله جلوگیری کنند.
 
چرا رهبر داعش ناگهان در یمن دستگیر شد؟
دستگیری «ابو اسامه المهاجر»، رهبر مالی گروه تروریستی داعش بسیار غیرمنتظره و غیرمعمول صورت گرفت. المهاجر طی چهار سال گذشته رفت و آمد‌های مکرری در مناطق نزدیک به نیروهای ائتلاف سعودی در جنوب یمن داشت، اما ائتلاف به سرکردگی عربستان به ناگهان تصمیم به بازداشت او را عملی کرد.
این تحولات بویژه مرتبط است با تغییر بازی جنگ در میدان یمن و قرار گرفتن نیروهای دولت صنعا و انصارالله در موقعیت برتر برای مقابله با تجاوزات عربستان سعودی.

تغییرات قواعد جنگ یمن را بویژه طی چند ماه گذشته و در جریان واکنش‌های موشکی انصارالله به مناطقی از عربستان از جمله 5 بار بمباران فرودگاه بین‌المللی ابها در استان عسیر می‌توان به روشنی مشاهده کرد و به نظر می‌رسد برای سعودی‌ها پیشروی ارتش و انصارالله در مناطق تحت اشغال داعش در جنوب یمن همزمان با واکنش‌های موشکی در شمال این کشور بسیار محتمل شده و حال ائتلاف متجاوز دست پیش را گرفته تا با تضعیف داعش و تصرف برخی مناطق تحت کنترل این گروه تروریستی از واگذاری احتمالی این مناطق به دولت مرکزی و نیروهای انصارالله یمن که این روزها دست برتر بازی جنگ را دارند، جلوگیری کنند.

البته نمی‌توان از بار تبلیغاتی و روانی اقدام اخیر سعودی‌ها نیز چشم پوشی کرد. در حالی که فشار جهانی برای توقف جنگ در یمن علیه رهبران ریاض افزایش یافته است، اعلام خبر دستگیری یکی از رهبران ارشد داعش می‌تواند پاسخی به فشارها در مورد چرایی جنگ در یمن باشد و همان بهانه لازم تحت عنوان مبارزه با تروریست را برای ائتلاف متجاوز در یمن فراهم آورد.

به عبارت دیگر به زعم رهبران ریاض، اعلام خبر دستگیری یکی از رهبران داعش توجیه مناسبی در مقابل مخالفت‌ها و اعتراضات جهانی علیه جنگ در یمن است و شاید تا حدودی فشارها را برای توقف جنگ در یمن کاهش دهد، غافل از آن که افکارعمومی جهانی رهبران سعودی را به حمایت از تروریسم به دلیل حمایت از سلفی گری متهم می‌کند و اعلام خبر دستگیری یکی از رهبران داعش نمی‌تواند توجیه مناسب و کافی برای حامیان تروریسم در جنگ بی دلیل علیه مردم یمن باشد.