طرح «گفتگوی راهبردی» روی میز «عبدالمهدی»

این نهاد عراقی در بیانیه‌ای اعلام کرد: «کمیته گفتگوی راهبردی با شورای همکاری خلیج فارس، خواستار گفتگو با دبیرخانه شورای همکاری درباره تشکیل کمیته‌ای متناظر با کمیته عراقی شده تا دیدگاه طرفین یکپارچه و بندهای یادداشت تفاهم امضاشده میان طرفین، پیگیری شود». «حمید الغزی» مسئول دبیرخانه شورای وزیران عراق در این خصوص اعلام کرد که «رویکرد دولت کنونی، سیاست باز مقابل منطقه و عرصه بین‌المللی است». وی همچنین افزود: «عراق در کنار مواضعی که هدفش ایجاد توازن است، در حفظ امنیت و صلح منطقه‌ای و بین‌المللی و تقویت ثبات منطقه، نقشی محوری دارد».

کمیته گفتگوی راهبردی عراق، پیشنهادهای قبلی دو طرف را بررسی کرده و تمرکزش بر «رایزنی‌های سیاسی درباره مسائل منطقه، همکاری در مبارزه با تروریسم و افراطگرایی و بررسی فرصت‌های و موانع مبادلات تجاری» است. برهمین اساس، قرار است تیمی عراقی وظیفه ایجاد هماهنگی میان طرف عراقی و شورای همکاری خلیج فارس را با هدف برگزاری نشست دوم طی دو ماه آتی بر عهده بگیرد.

این درحالی است که نشست نخست کمیته راهبردی گفتگو عراق با شورای همکاری خلیج فارس، آوریل گذشته در ریاض، پایتخت عربستان سعودی برگزار شد. در حالی که برخی از اعضای شورای همکاری تا کنون بحث الحاق مغرب یا اردن را به شورای همکاری خلیج فارس مطرح کرده‌اند، برخی دیگر معتقدند به جای آن دو، عراق و یمن باید به این شورا ملحق شوند. در مقابل قطری‌ها می‌گویند در سایه بحران قطع روابط ریاض و ابوظبی و منامه (سه عضو شورا) با دوحه در ژوئیه ۲۰۱۷، موجودیت شورای همکاری در معرض خطر قرار گرفته است.

اما در هر صورت، برخی از کارشناسان و ناظران سیاسی نیز معتقدند که بغداد با تلاش های صورت گرفته اخیر خود در مسیر ملحق شدن به شورای همکاری خلیج فارس قلمداد می‌کنند. براین اساس، گفته می شود که بغداد تلاش دارد ضمن نزدیک ساختن دیدگاه های خود و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، زمینه های پیوستن به این شورا را فراهم آورد. این درحالی است که به نظر می رسد که هدف اصلی و اساسی مقامات بغداد از انجام گفتگوهای راهبردی، خارج کردن نهادهای عربی ازجمله شورای همکاری از انفعال است.

در واقع، بغداد قصد دارد با این اقدام خود، تلاش ها برای کاهش تنش در منطقه را وارد فاز تازه ای کند. مقامات عراقی به خوبی به این مسأله پی برده اند که تنش های کنونی در منطقه در اغلب موارد نشأت گرفته از انفعال نهادها و مؤسسات عربی ازجمله شورای همکاری اسلامی است. از همین روی، بغداد تصمیم به انجام گفتگوهای راهبردی با اعضای این شورا را در دستور کار خود قرار داده است تا شاید از این رهگذر بتواند از میزان تنش ها در منطقه بکاهد.

واقعیت آن است که از زمان روی کار آمدن «عادل عبدالمهدی» نخست وزیر عراق، این کشور در راستای کاهش تنش های منطقه ای تلاش می کند؛ تنش هایی که البته همانگونه که گفته شد در نتیجه سیاست های توسعه طلبانه سران برخی کشورهای عربی و همچنین تبعیت کورکورانه آن ها از ایالات متحده آمریکا و اهداف آن، ظهور و بروز پیدا کرده اند.

بغداد بر این باور است که تداوم این تنش ها برای تمامی کشورهای منطقه پیامدهای منفی به دنبال دارد و درست به همین دلیل است که از فرصت های مختلف برای مرتفع ساختن این تنش ها بهره‌برداری می کند. «عادل عبدالمهدی» نخست وزیر عراق نیز پیشتر در همین راستا ضمن تأکید بر لزوم کاهش سطح تنش ها در منطقه، اعلام کرده بود که کشورش از هیچ تلاشی در این زمینه دریغ نخواهد کرد و تلاش می کند تا این تنش ها به حداقل برسند.

در واقع، مقامات بغداد قصد دارند از طریق گفتگوهای راهبردی این واقعیت را به کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس گوشزد کنند که تنها در سایه همزیستی مسالمت آمیز در منطقه است که صلح و ثبات برقرار می شود و بدین ترتیب، تدارک دیدن توطئه علیه دیگران و به ویژه جمهوری اسلامی ایران نمی تواند کمکی به برقراری ثبات در منطقه کند. درست به همین دلیل است که مقامات عراقی بارها و در مناسبت های مختلف بر لزوم کاهش سطح تنش ها میان ایران و کشورهای عربی تأکید کرده اند.

آنها به خوبی می دانند که سران برخی کشورهای عربی با تبعیت از سیاست های آمریکا و انجام اقدامات خصمانه علیه تهران، زمینه های ایجاد تنش در منطقه را فراهم کردند و به همین دلیل اکنون «عادل عبدالمهدی» نخست وزیر عراق طرح گفتگوی راهبردی با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس را روی میز خود گذاشته است.

مقامات بغداد بسیار امیدوار هستند تا کشورهای عربی به سلسله اقدامات خصمانه خود در منطقه پایان دهند تا شاید بدین ترتیب، کمی از شدت تنش‌ها در منطقه کاسته شود. مسئولان دولت بغداد پیشتر نیز به سران عرب و همچنین متحدان غربی آن ها اعلام کرده اند که حتی در صورت افزایش تنش ها در منطقه حاضر به قطع روابط خود با متحدانشان از جمله تهران تهران نیستند.

این تلاش های عراق برای کاهش سطح تنش ها در منطقه و ممانعت از تداوم مواضع خصمانه برخی کشورهای عربی در منطقه درحالی است که چند روز پیش نیز بغداد میزبان یک نشست سه جانبه میان وزرای خارجه عراق، مصر و اردن بود. در این نشست که «محمد علی الحکیم»، «سامح شکری» و «أیمن الصفدی» در آن حضور پیدا کردند، درخصوص لزوم کاهش تنش ها در منطقه بحث و تبادل نظر صورت گرفت.

در هر صورت، مقامات دولت بغداد بسیار امیدوار هستند تا از رهگذر طرح گفتگوهای راهبردی بتوانند شورای همکاری خلیج فارس را احیاء کرده و آن را از انفعال کنونی خارج سازند؛ انفعالی که موجب ظهور و بروز بحران های فراوانی در نقاط مختلف منطقه شده است. بدون تردید، دست کشیدن از اتخاذ مواضع خصمانه علیه کشورهای مختلف ازجمله جمهوری اسلامی ایران، نخستین گام شورای همکاری خلیج فارس در مسیر برقراری صلح و ثبات در منطقه خواهد بود.