آیا ستاره اقبال سلطان ترکیه رو به افول است؟

 
افشاگری چهره های شاخص
رجب طیب اردوغان در یکی از سخنرانی های اخیر خود افراد جدا شده از خود و آک پارتی را خائن نامید. او همچنین این افراد را به تلاش برای تجزیه کشور با جدا شدن از حزب عدالت و توسعه متهم کرد. اردوغان برای مهار این افراد تهدید نمود اطلاعات جزئی این افراد که در اختیار حزب قرار دارد را در وقت مناسب افشا خواهد نمود. چند روز پس از آن« داود اوغلو» اردوغان را به باد انتقادات شدیدی گرفت و خظاب به وی گفت:« من اگر برخی از ابعاد موضوع مبارزه با ترور را رو کنم٬ خیلی‌ها از شدت شرم٬ نخواهند توانست به صورت مردم نگاه  کنند. به نام اجرای روند مذاکرات صلح٬ نظم ترکیه را از بین بردند و در فاصله دو انتخابات سال 2015 وقایع مهمی روی داد که همگی جای تامل و بررسی دارند.».

اشاره داود اوغلو به وقایعی در انتخابات  سراسری سال 2015 بود که منجر به  شکست ملموس احزاب کرد از جمله «حزب دموکراتیک خلق ها» و از دست دادن 21 کرسی در مجلس شده بود. در پی اتهامات تروریستی که اردوغان و حزب حاکم علیه برخی اعضا «حزب دموکراتیک خلق ها» مطرح کردند 9 نفر از  جمله «صلاح الدین دمیر تاش » رهبر این حزب دستگیر شدند. رجب طیب اردوغان معتقد بود این حزب شاخه سیاسی پ.ک.ک است. داوود اوغلو یکی از چهره های محبوب و مغزهای متفکر آک پارتی در حوزه سیاست خارجی و افزایش عمق استراتژیک ترکیه در منطقه است. بیشتر تحلیل های سیاسی او در روزنامه ینی شفق چاپ و منتشر می‌شد و مورد اقبال افراد برجسته این حزب قرار می‌گرفت، به طوری که بعدها در کنار اردوغان یکی از طراحان مهم سیاست نوعثمانی گری ترکیه تبدیل شد اما اردوغان کم کم  از قدرت گیری او نگران شد. اختلاف اوغلو و اردوغان ابتدا پس از انتخابات سراسری 2015 شروع شد، داوود اوغلو معتقد بود چون آک‌پارتی نتوانسته اکثریت کرسی های پارلمان را بدست آورد، به این معنی است که مردم نظام ریاستی را نمی خواهند. چنین اظهار نظری خط قرمز اردوغان بود. داوود اوغلو در انتخابات ژوئن همان سال عقیده داشت که باید یک دولت ائتلافی با حضور سایر احزاب تشکیل شود اما اردوغان چنین خواسته ای را نیز نپذیرفت و ترجیح داد رقبا را به شیوه های دیگری از میدان خارج کند. داوود اوغلو دو سال پیش نیز اعلام کرد: اردوغان خود شخصا دستور ساقط کردن جنگنده سوخوی 24 روسی را صادر کرده بود تا بدین طریق بحران های موجود را عمدتاً متوجه تصمیمات غلط و کیش شخصیت اردوغان کند.
 
شکاف در حزب عدالت و توسعه
حزب عدالت و توسعه با وارد نمودن برخی از مولفه های لیبرالیسم به گفتمان عدالت خواهی اسلامی و ترکیب آن با قرائتی اخوانی از اسلام، راهی جدید در پیش گرفتند تا هم هویت سنتی ترکیه را بازتعریف کنند و هم برمشکلات اقتصادی نظیر فقر و بیکاری غلبه کنند. این حزب با ترکیب چند هویت به ظاهر متناقض، پس ازپیروزی در نوامبر 2002، به حزبی تبدیل شد که به  لحاظ مذهب محافظه کار، در سیاست داخلی خواهان توسعه دموکراسی، در سیاست خارجی اروپاگرا و منطقه گرا و در اقتصاد، طرفدار اقتصاد بازاراست. اوج دوران شکفایی شعارهای آن از 2002 تا 2010 بود که توانست تورم را مهار و بیکاری را تا حد قابل ملاحظه ای کاهش دهد.

وقایعی که اکنون در ترکیه در حال وقوع است یادآور سالهای 1997 تا 2002 است که «نجم الدین اربکان » رهبر حزب رفاه و نخست وزیر ترکیه طی یک کودتای مسالمت آمیز از قدرت کنار گذاشته شد. مخالفین معتقد بودند وی در تصمیم گیری ها خود رای بوده  و به  دنبال مشورت نبود. اردوغان و عبدالله گل که شاگردان اربکان بودند بعدها  به افراد شاخص حزب جدید عدالت و توسعه تبدیل شدند. اما نشانه های افول آک پارتی هم کم کم  آشکارشد؛ در آبان سال 94، «بولنت آرینچ »و«حسین چلیک  » که از اعضای ارشد آک پارتی بودند به ارتباط با جریان گولن متهم شدند و از آک پارتی کنار گذاشته شدند. علی باباجان که مغز اقتصادی آک پارتی بود پس از مدتها کشمکش  سرانجام در تیرماه امسال استعفای رسمی خود از آکپارتی را اعلام کرد و دلیل آنرا اختلافات عمیقی در «اصول، ارزش‌ها و مواضع» با این حزب بیان نمود. «ياشار ياكيش» اولين وزير خارجه حزب حاكم عدالت و توسعه و يكي از موسسان آک پارتی، دیماه سال 1394 از این حزب کناره گرفت . کمی قبل از آن نیز «عبدالطيف شنر» معاون نخست وزير و «دنگير مير محمد فرات» معاون آک پارتی كه هر دو از موسسين نیز بودند، در اعتراض به سياست های اردوغان استعفا دادند. دومینوی ریزش افراد شاخص عدالت و توسعه و زنجیره تحولات ،کم کم زمزمه های تاسیس حزب جدید را بر سر زبانها انداخت.

احمد تاکان نماینده روزنامه ینی چاغ، اوایل فروردین اعلام کرد: «بر اساس اطلاعاتی که از منابع نزدیک به عبدالله گل به دست رسیده است رهبری حزب جدیدی را که تأسیس خواهد شد علی باباجان برعهده خواهد گرفت.» برخی منابع نیز از تاسیس حزب جدیدی به نام «حزب آرامش» (Huzur Partisi)) توسط  داوود اوغلو خبر دادند.اگر چه در موفقیت چنین حزبی تردید وجود دارد اما با توجه به شرایط فعلی ترکیه و شکست آک پارتی در انتخابات شهرداریها در استانبول وآنکارا وازمیر، داوود اوغلو تلاش میکند به گونه ای رفتار کند که نه متهم به خیانت به آک پارتی شود و نه حزب ضعیفی تاسیس کند. او در حال وزن سنجی احزاب و جریانهای سیاسی مخالف حزب حاکم است و کار خود را با انتقاد از اردوغان شروع نموده است تا محبوبیت خود را در بین اپوزوسیون نیز افزایش دهد.

اردوغان که تاسیس حزب جدید توسط افراد شاخصی مثل داوود اوغلو را تهدیدی علیه خود به خصوص برای انتخابات آینده می داند در سخنرانی اخیر خود گفت کسانی که از حزب حاکم جدا شدند نتوانستند کاری از پیش ببرند. منظور او معاون سابقش «عبدالطیف شَنر » بود که پس از جدا شدن از حزب حاکم، حزب مستقلی تشکیل داد اما بعد از مدت کوتاهی شکست خورد و به حزب جمهوری خلق پیوست. چنین اتفاق احتمالی به اعتبار و محبوبیت احمد داود اوغلو آسیب می‌زند.

اما علاوه بر سازماندهی افراد جداشده از آک پارتی ، سه جریان نیز از درون باعث تضعیف آک پارتی شده اند. این رقابت درون حزبی بین آلبایراک داماد اردوغان ،بلال اردوغان پسر اردوغان و«سویلو جو لار» وزیر کشور ترکیه است و تنها مزیتی که اردوغان در حال حاضر دارد محبوبیت کاریزماتیکی است که میراث دروان طلایی آک پارتی است و با افشاگری های اخیر ممکن است این نقطه قوت بیش از پیش تضعیف شود. چنین تحولاتی اردوغان را در دوراهی دشواری همچون تن دادن به یک دولت ائتلافی در آینده یا مبارزه سیاسی طاقت فرسا با افراد و احزاب متنوع قرار می‌دهد.