آیا کشتی اردوغان در فرات غرق خواهد کرد؟

 
اعلام این سخنان در حالی که عمر چندانی از توافق دوجانبه آنکارا- واشنگتن در مورد انجام گشت زنی های مشترک در مناطق شمالی سوریه نمی گذرد این مسئله را مطرح کردها است که آیا چنین موضعی به معنی اعلام خروج ترکیه از توافق با آمریکا می باشد؟ از طرف دیگر این پرسش مطرح است که آیا ترکیه به تنهایی توانایی پیاده سازی اهداف خود در شرق فرات را با در نظر گرفتن مخالفت سایر بازیگران منطقه ای و بین المللی دارا می باشد و یا اردوغان از طرح چنین تهدیدی هدف یا اهداف دیگری را دنبال می کند؟
 
ناکامی اردوغان در آمریکا و تداوم شکاف‌ها با کاخ سفید
اردوغان در اواخر ماه اوت اظهار داشت كه آنكارا راهی جز آنکه به تنهایی برای ایجاد "منطقه امن" در امتداد مرز خود با شمال شرقی سوریه اقدام کند ندارد ، زیرا ایالات متحده مدت زمان طولانی برای انجام این اقدام صرف کرده است. وی همچنین اعلام کرده بود جدا از آغاز گشت های مشترک مشترک با ترکیه در امتداد مرز ترکیه و سوریه ، واشنگتن هیچ یک از این خواسته های ما را نپذیرفته است.

مقامات ترک بارها تأکید کرده اند که ترکیه هیچ طرحی که به نیروهای ترکیه امکان کنترل کامل بر این منطقه نمی‌دهد را نخواهند پذیرفت .این موضوع شاید اصلی ترین دلیل ایجاد شکاف میان آنکارا و واشنگتن بر سر نحوه اجرای توافق تشکیل منطقه امن باشد. ترکیه همچنین معتقد است که واشنگتن در اجرای این طرح بسیار کند و به نفع نیروهای کرد تحت حمایت خود عمل می‌کند به صورتی که در ارده کلی واشنگتن برای عملیاتی شدن واقعی طرح شبهه ایجاد شده است.

با این حال اردوغان امیدوار بود که در جریان سفر به سازمان ملل، امکان دیدار با ترامپ فراهم شده و طی توافقی با وی بتواند از شکاف موجود در نحوه اجرای توافق بکاهد. امیدواری او به ثمربخش بودن مذاکره با ترامپ را شاید بتوان به مواضع نرم ترامپ در مورد خرید اس 400 از روسیه پس از آنکه آنکارا پیشنهاد خرید پاتریوت را نیز مطرح کرد باشد. به هرحال وی طی سخنانی پیش از انجام سفر به نیویورک این مذاکرات را آخرین فرصت دانست. او در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل از هدف آنکارا برای تشکیل منطقه امن به 480 كیلومتر (حدود 300 مایل) در امتداد مرزهای ترکیه و به عمق 30 كیلومتر (18 مایل) در خاک سوریه خبر داد.

اما برخلاف انتظارات اردوغان مذاکره با ترامپ در مورد شمال سوریه صورت نگرفت تا مشخص شود امیدها برای همراه کردن واشنگتن به تشکیل منطقه امن به صورتی که رهبران ترکیه مد نظر گرفته اند در آینده قابل پیشبینی نیز میسر نخواهد بود و اردوغان نباید به موضوع گشت‌زنی های مشترک برای رفع دغدغه‌های امنیتی و اهداف بلندمدت دیگر همچون تغییر دموگرافی منطقه از طریق اسکان پناهجویان و شاید ضمیمه کردن مناطق شمالی سوریه دلخوش کند. در نتیجه می توان گفت علت سخنان و تهدیدات جدید اردوغان ناکامی در مذاکرات با واشنگتن در مورد اهداف و شیوه اجرا طرح منطقه امن می باشد.

بر همین اساس روز پنجشنبه وزارت دفاع ترکیه در بیانیه ای اعلام کرد که طی تماس تلفنی خلوصی آکار با مارک اسپنسر وزیر دفاع آمریکا، این مقام نظام ترک از واشنگتن قطع حمایت ها از نیروهای کرد سوریه و عدم تأخیر در مأموریت های گشت زنی را خواستار شده که در غیر این صورت آنکارا گشت های مشترک را پایان می دهد. از طرف دیگر ترکیه با متحد کردن نیروهای وابسته به خود در مناطق شمالی شامل "جبهه ملی آزادسازی" و لشکرهای "ارتش ملی"  قصد نشان دادن عزم جدی خود برای حمله به منطقه شرق فرات را دارد.
 
باتلاق اردوغان در شرق فرات
ترکیه تاکنون توانسته است در دو نوبت با در سال 2016 و 2018 با انجام عملیات نظامی در مناطق شمالی سوریه، بخش هایی از خاک این کشور را تحت کنترل بگیرد. در حال حاضر اما شرایط به کلی متفاوت است. در وهله نخست اقدام ترکیه خطر رویارویی نظامی با سربازان آمریکایی و فرانسوی حاضر در مناطق کردنشین را ایجاد می کند. اقتصاد ترکیه نشان داده است که در برابر تحریم های آمریکا و غرب آسیب پذیر است و اینکه تحریم مهمترین ابزار تنبیهی واشنگتن علیه آنکارا باشد بسیار محتمل است یعنی موضوعی که می تواند این حمله را نه تنها به دستاوردی برای اردوغان تبدیل نکند بلکه به خودکشی سیاسی او بیانجامد. از طرف دیگر کردهای سوریه که در عملیات های گذشته ترکیه بخش هایی از مناطق تحت اختیار خود را از دست داده اند با حمله آنکارا به شرق فرات عملاً دیگر چیزی برای از دست دادن نخواهند داشت و همانگونه که اعلام کرده‌اند جنگ را تا آخر ادامه خواهند داد که این امر برای ترکیه یعنی وارد شدن به یک جنگ با نتایج نامعلوم. از بعدی دیگر دولت سوریه به طور رسمی حضور نظامی ترکیه را همانند حضور نیروهای آمریکایی مصداق اشغالگری اعلام کرده است و در سخنان ولید معلم وزیر خارجه در سازمان ملل، وی از حق دمشق برای انجام اقدامات متقابل در صورت تجاوز نظامی ترکیه خبر داد. وی گفته بود : "نیروهای خارجی که بدون مجوز ما در سرزمین های ما فعالیت می کنند ، نیروهای اشغالگر هستند و باید فوراً عقب نشینی کنند."

از طرف دیگر ایران و روسیه نیز به عنوان متحدان دمشق حمله ترکیه را برخلاف توافقات آستانه برآورد خواهند کرد. همچنین مطمئناً آغاز حمله به شرق فرات نقشه های اردوغان برای انتقال 2 میلیون آواره سوری و اسکان آنها در مناطق شمالی را تحت شعاع قرار خواهد داد. طبیعتاً تلاش برای اسکان پناهندگان بدون رضایت آنها طبق قوانین بین المللی غیرقانونی است درنتیجه آنکارا برای تشویق این پناهندگان طرح شهرسازی با هزینه 27 میلیارد دلاری در نظر گرفته است که خود از ناتوان از تأمین این هزینه می باشد. حال در صورت مخالفت جهانی با اقدام نظامی ترکیه طبیعتاً جلب چنین کمکی از سوی جامعه بین المللی نامحتمل خواهد بود.