سقوط 306 درصدی نفت در آمریکا؛ علل و تاثیرات احتمالی؟

این کاهش قیمت فقط مربوط به نفت تحویلی ماه می در بازار آتی (فیوچرز) آمریکا است و سه شنبه (امروز) سررسید می‌شوند. با این وجود باید توجه داشت که سقوط قیمت جهانی نفت امری کم سابقه نیست و در گذشته نیز اتفاق افتاده است. در دهه 1970 اقتصاد جهانی به واسطه جنگ اعراب و اسرائیل در 1973 شاهد شوک نفتی بزرگی بود اما پس از توافق اعراب و آمریکا قیمت نفت افت سنگینی به خود دید. همچنین، در سال 2008 نیز به واسطه بحران مالی بزرگ جهانی قيمت هر بشكه نفت از 147 به کمتر از 40 دلار کاهش پیدا کرد.

با این وجود، از ابتدای سال 2020 نیز به علت شیوع کرونا، قیمت نفت عمدتا روندی نزولی به خود دید و قیمت به زیر 30 دلار رسید. در ارتباط با این مساله بسیاری از ناظران اقتصادی سیاسی بین‌الملل، رقابت عربستان و روسیه و همراه شدن آن با موج عالم‌گیری کرونا را علت امر دانستند. حتی توافق کشورهای بزرگ صادرکننده نفت موسوم به اوپک پلاس نیز نتوانسته است این روند را تغییر دهد. اما شوک بزرگ، در سقوط تاریخی نرخ نفت نفت وست تگزاس اینترمدیت اتفاق افتاد که برای اولین بار در تاریخ فروشنده های نفت آمریکا بالاجبار باید به خریداران هزینه پرداخت کنند.  اکنون این پرسش مطرح می‌شود که چرا چنین رخدادی اتفاق افتاده است یا به عبارت بهتر دلایل این مساله را چگونه می‌توان مورد ارزیابی قرار داد؟
 
چرایی سقوط تاریخی قیمت نفت آمریکا
در ابتدای امر بسیاری از کارشناسان علت اولیه را شیوع کرونا و در نتیجه آن تعطیلی مراکز تولیدی و کاهش تقاضا برای خرید نفت می‌دانند. در حقیقت، شیوع کرونا و بحث اجرای قرنطینه در کشورهای مختلف جهان، تاثیر تاریخی را بر مناسبات انسانی در سطوح مختلف، به ویژه در سطح اقتصادی برجای گذاشت. همین امر بیکاری گسترده، تعطیلی مراکز تجاری و کاهش حجم مبادلات در زمینه صادرات و واردات را در پی داشت. درنتیجه نیاز به مصرف نفت نیز به شدت کاهش پیدا کرد که تا حدود زیادی عاملی جدی برای نبود تقاضا برای خرید نفت شد و اولین علت کاهش تاریخی قیمت نفت آمریکا است.

هم‌ راستای با کرونا  کارشناسان دلیل این سقوط قیمت از 18 دلار به منفی 37 دلار که از قضا بیش از 55 دلار کاهش داشته این است که شرکت های آمریکایی دیگر جایی برای انبار کردن نفت خود ندارند. در حقیقت، تنها در آمریکا شرکت‌های استخراج کننده نفت ۱۳ درصد ظرفیت استخراجی خود را طی یک هفته کاهش داده‌اند. در همین زمینه، «پیل فلاین» تحلیل‌گری در شرکت مشاوره‌ای «گروه معاملات آتی» در شیکاگو می‌گوید: «ذخایر بسیار فراتر از آن است که دلالان بتوانند خرید انجام دهند. پالایشگاه‌ها نیز در پایین‌ترین سطح تولیدی هستند چرا که با شرایط قرنطینه، سفارش‌ها بسیار کاهش یافته‌اند.» او تاکید کرد: «امید زیادی وجود ندارد که همه‌چیز در ۲۴ ساعت آینده تغییر کند.» بااین وجود، بعید است قیمت نفت در سطح منفی مدت زیادی دوام آورد چرا که هم تولید نفت با سرعت زیادی رو به کاهش است و هم تقاضا برای خرید احتمالا به دنبال کاهش محدودیت‌های قرنطینه‌ای به تدریج زیاد خواهد شد.
 
تاثیرات سقوط نفت تاریخی بر بازار انرژی جهانی و اقتصاد آمریکا
در سطحی دیگر، کاهش تاریخی قیمت نفت در آمریکا تاثیر خود را بر همه کشورهای تولیدکننده اعم از اوپک و غیراوپک خواهد گذاشت و باید همه کشورها برنامه جامعی در مقابل نوسانات قیمت نفت تهیه کنند. الان همه کشورها وظیفه سختی در قبال حمایت از صنعت نفت خود دارند اما در این بین ایران، ونزوئلا و لیبی مشکلات خاص خود را دارند و با تحریم مواجه هستند. بنابراین شرایط برای همه کشورها در بازار جهانی نفت سخت‌تر شده و هزینه زیادی را متحمل خواهد شدند که بنوعی بود و نبود برخی کشورها در بازار هیچ تاثیری نخواهد داشت.

علاوه براین، این شوک قیمت نفت به این معنا است که تولید نفت شیل در برخی ایالت‌های آمریکا مقرون به صرفه نخواهد بود و صاحبان صنایع مجبور هستند دکل‌های خود را تعطیل کنند این باعث بیکاری کارگران شده و برای اقتصاد امریکا ریسک خواهد داشت که در انتخابات آتی بر آراء کارگران تاثیرگذار است. در مجموع، سقوط قیمت نفت وست تگزاس را می‌توان موضوعی بسیار بزرگ قلمداد کرد که می‌تواند زمینه‌ساز تحول در قدرت و سیاست کشور آمریکا باشد و موجبات شکست دونالد ترامپ در رقابت انتخاباتی ریاست جمهوری سال جاری میلادی را ایجاد کند.