آیا شرط‌بندی ترامپ روی روسیه پاسخ خواهد داد؟

تاریخ انقضاء تحریم تسلیحاتی ایران که 18 اکتبر (۲۷ مهرماه) فرا می‌رسد از مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است که پس از توافق برجام صادر شد. این قطعنامه پیش بینی کرده که حداکثر پنج سال پس از تاریخ پذیرش توافق برجام، تحریم خرید و فروش سلاح و جنگ افزار علیه ایران برداشته شود.
 
ترامپ در پی یک تیر و دو نشان
ترامپ که پس از اقدام غیرقانونی و پیمان‌شکنانه خروج یکجانبه از توافق هسته‌ای در سال 2018 که با مخالفت گسترده داخلی و بین المللی مواجه شد تمام تلاش خود را، از جمله با تحریم‌های به اصطلاح فلج کننده و ایجاد کمپین فشار حداکثری، برای نابود کردن کامل برجام و واداشتن تهران به آمدن مجدد بر پای میز مذاکره برای دادن امتیازات بیشتر انجام داد، در پی استقامت تهران در برابر تحریم‌ها و اتخاذ سیاست کاهش تدریجی و گام به گام تعهدات، اکنون در سال انتخابات خود را بازنده معادله خروج از توافق دانسته و به هر طریق ممکن در پی ممانعت از کسب حداقل مزایای برجام برای ایران است.

ترامپ و تیم مشاوران او با تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علاوه بر اینکه میتوانند در کارزار انتخابات ریاست جمهوری نسبت به عملکرد انتقادبرانگیر و بی برنامه خروج یکجانبه از توافق هسته ای و داشتن سپس ادعای مضحک داشتن حق اعلام نظر و شکایت در این پیمان، در برابر منتقدان موضع محکمتری اتخاذ کنند، همچنین با این حدس که پس از تمدید تحریم‌های تسلیحاتی پاسخ احتمالی تهران خروج از توافق هسته‌ای خواهد بود، در واقع با یک تیر دو نشان را هدف‌گیری کرده اند.

گفتنی است پیش از این حسن روحانی، رئیس جمهور ایران گفته بود در صورت تمدید تحریم تسلیحاتی ایران واکنش سختی نشان خواهد داد. روحانی گفته بود که واکنش احتمالی ایران را به اطلاع رهبران چین، روسیه، فرانسه، بریتانیا و آلمان رسانده است.
 
آخرین شانس ترامپ؛ آیا روسیه موافقت می‌کند؟
تلاش‌های غیرقانونی آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران در حال حاضر دو سد مهم را پیش روی خود می‌بیند و آن هم کسب رای موافق روسیه و چین به عنوان دو عضو دائم شورای امنیت و دارای حق وتو است. روسیه تاکنون چندین بار مخالفت خود را با هدف آمریکا اعلام داشته است و در این راستا «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر خارجه روسیه پیش از این تاکید کرد که علی‌رغم فشارها و تلاش‌های آمریکا، تحریم‌های تسلیحاتی ایران در سازمان ملل قابل تمدید نیست.

در این راستا واشنگتن که قدرت اقناعی لازم را برای همراه کردن روسیه و چین در خود نمی بیند با دمیدن در فضای جنگ رسانه ای و تلاش برای ایجاد فشار بین المللی از طریق شعارهای صلح طلبانه از جمله جلوگیری از شکلگیری رقابت تسلیحاتی در منطقه، در پی تحت فشار قرار دادن مسکو و پکن است تا از دادن رای منفی به پیشنویس امتناع کنند. با این هدف نماینده آمریکا در سازمان ملل روز گذشته در پاسخ به سوال خبرنگاران گفت: «چیزی که در تاریخ ۱۸ اکتبر به افراد می‌گویم این است....آیا شما می‌خواهید روسیه به ایران سلاح عرضه کند؟ آیا می‌خواهید چین به ایران سلاح عرضه کند؟ آیا می‌خواهید که کشورها به ایران سلاح عرضه کنند یا بفروشند؟» کرافت سپس ادامه داد: «من تصریح می‌کنم که روسیه و چین نیز باید در خصوص عملکرد ایران به اجماع جهانی بپیوندند. این موضوع فقط به مردم ایران مربوط نمی‌شود بلکه به مردم خاورمیانه (غرب آسیا) ربط پیدا می‌کند». پیشتر و در ادامه این فضاسازی سیاسی و رسانه ای که می توان آن را به دلیل عدم اقبال جهانی به سیاست های یکجانبه گرایانه و بی ثبات ساز کاخ سفید کاملاً شکست خورده دانست، مایک پومپئو وزیر خارجه آمریکا نیز گفته بود که چین در انتظار است تا پایان تحریم های شورای امنیت، به ایران تانک بفروشد.

طبیعتاً ایران به عنوان یک عضو سازمان ملل و کشوری مهم در منطقه آشوب زده غرب آسیا که نقش مهمی در مبارزه با گسترش تروریسم و افراطی گری در منطقه ایفا کرده است حق دارد برای رفع نیازهای دفاعی خود مانند هر کشور دیگری دست به خریدهای تسلیحاتی بزند و روسیه چین نیز به عنوان دو کشور صادرکننده سلاح مشتاق دستیابی به بازار ایران هستند، با این حال علاوه بر موضوع اقتصادی مسأله حائز اهمیت نگاه جهانی بویژه در میان کشورهای اسیایی به عملکرد مسکو و پکن است که آیا همانند واشنگتن به متحدان خود پشت می‌کنند و یا خیر؟ این موضوع حتی کم از ملاحظات امنیتی روسیه و چین از فروپاشی کامل برجام در پی تمدید تحریم‌های تسلیحاتی و تبعات نامعلوم آن در منطقه نخواهد بود. بنابراین به نظر می رسد تقلای ترامپ برای همراه کردن روسیه و چین کارساز نخواهد افتاد.