چند و چون مذاکرات میان کردهای سوریه و نقش آفرینی ایالات متحده

با تمام این اوصاف، در روند جدید معادلات درون کردی به نظر می‌رسد روندی جدی از مذاکره میان دو جناح اصلی کردهای سوریه آغاز شده که دور اول آن نیز تا کنون برگزار شده است. اکنون در وضعیت جدید به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها تصمیم گرفته‌اند بر روند توافق کردهای سوریه نظارات داشته باشند و روند تحولات شمال سوریه را در مسیر خواسته‌های خود مدیریت کنند. حاایل ن پرسش مطرح می‌شود که وضعیت مذاکرات و توافقات کردهای سوریه در چه مرحله‌ای قرار دارد و نقش آفرینی آمریکا به چه صورت است؟ در راستای پاسخ‌گویی به این پرسش می‌توان دو محور اصلی را مورد بحث و اشاره قرار داد.
 
مذاکرات کردهای سوریه از اختلاف تا توافق بر سر تداوم گفتگو
پیشینه مذاکرات دو جناح اصلی کردهای سوریه یعنی حزب اتحاد دموکراتیک سوریه و شورای میهنی کردهای سوریه را می‌توان به سال 2013 و در جریان مذاکرات اربیل با نظارات مسعود بارزانی، رئیس وقت اقلیم کردستان عراق مورد ارزیابی قرار داد. در آن مقطع بارزانی قصد داشت با ایجاد آشتی میان کردهای سوریه، آن‌ها را نسبت به همکاری و هماهنگی در معادلات میدانی سوریه راضی کند. در این مقطع هر چند توافقات اولیه میان طرفین اتفاق افتاد اما با گذشت زمانی اندک حزب اتحاد دموکراتیک سوریه که شاخه سوری پ‌ک‌ک محسوب می‌شود، با صراحت هر گونه توافق برای ورود شورای میهنی را به معادلات میدانی رد کرد.

پس از این مذاکرات، دیگر هیچ‌گونه مذاکره جدیدی میان کردهای سوریه شکل نگرفت و این در اوایل ماه ژوئن میلادی(خرداد ماه) بود که اولین دور از مذاکرات جدی میان دو طرف با ابتکار عمل مظلوم کوبانی، فرمانده کل ارتش دموکراتیک سوریه و میانجی گری آمریکا تحت عنوان «مذاکره برای ائتلاف کردهای سوریه« اتفاق افتاد. گزارش‌ها در مورد نتایج این دور از گفتگوها حاکی از آن بودند که مذاکرات میان طرفین موفقیت‌آمیز بوده و در حالت حداقلی کردهای سوریه بر سر ادامه مذاکره به توافق رسیده‌اند.

در این میان نکته قابل توجه این بود که پایان موفقیت آمیز دور اول مذاکرات میان ENKS با حزب اتحاد دموکراتیک سوریه (PYD) با تحولی دیگر همراه بود که به عنوان یک چالش بزرگ پیش روی مذاکرات ایجاد شد، تاسیس یک جریان سیاسی جدید تحت عنوان احزاب اتحاد میهنی کردها متشکل از 25 احزاب و جریان سیاسی کرد سوریه، ENKS را به یک حالت تدافعی کشاند تا جایی که این شورا از ادامه مذاکرات با این اتحاد جدید خودداری کرده و بر ادامه مذاکرات با PYD تأکید کردند.

با این اوصاف،طی چند روز اخیر به نظر م‌رسد بحث توافق میان کردهای سوریه شکلی جدی‌تر به خود گرفته و شواهد امر حاکی از آن است که آمریکا ناظر اصلی دور دوم مذاکرات درون کردی خواهد بود. شواهد حاکی از آن هستند زهره بیللی، فرستاده وزارت خارجه آمریکا در منطقه شرق فرات سوریه و مظلوم عبدی (کوبانی)، فرمانده نیروهای سوریه دموکراتیک پس دیدار با یکدیگر در پایگاه نظامی‌ای در حسکه به این توافق رسیده‌اند که دور جدید مذاکرات را برگزار کنند. بر اساس اطلاع منابع کردی محلی، وزارت خارجه آمریکا از طریق بیللی به جای ویلیام روباک، فرستاده ویژه آمریکا به سوریه بر دور آتی مذاکرات احزاب کرد سوریه نظارت خواهد کرد. طبق گفته این منابع، بیللی و مظلوم عبدی درباره دور آتی مذاکرات کردهای سوریه و بازگشت نیروهای «پیشمرگ روژ آوا» به مناطق کردها در شمال شرق سوریه بحث و تبادل نظر خواهند کرد.
 
آمریکا از میدان مذاکرات کردهای سوریه چه می‌خواهد؟
با وجود اراده جدی کردها برای مذاکره و حصول توافق اکنون این مساله قابل طرح است که چرا آمریکا رد مقطع کنونی با نظارت دقیق قصد دارد مسیر توافق دو گروه اصلی کرد سوری را هموار کند؟ در راستای پاسخ‌گویی به این پرسش می‌توان به سه محور اصلی اشاره کرد.

1- نگرانی آمریکا از نزدیک شدن کردهای سوریه به دمشق: طی سال‌های اخیر بدعهدی‌های مکرر آمریکا به متحدان خود در شمال سوریه یعنی کردها، در تغییر نگرش آن‌ها در نگاه به حکومت مرکزی سوریه تاثیرات عمیقی بر جای گذاشت. در واقع، کردهای سوریه امیدوار بودند با حمایت واشنگتن در آینده سوریه جایگاهی ویژه را برای خود کسب کنند که شاید این جایگاه در قالب خودمختاری یا فدارالیسم باشد اما بر خلاف تمامی تصورات کردهای سوریه در ماجرای حمله ترکیه به عفرین و شرق فرات، به وضوح دیدند که واشنگتن هیچ‌گونه حمایتی از آن‌ها نخواهد کرد. در نتیجه این امر طی ماههای گذشته کردهای سوریه به سمت توافق با حکومت مرکزی سوق یافتند. در این میان اکنون آمریکا قصد دارد با طرح وعده جدید و میانجی‌گری میان کردهای سوریه بار دیگر آن‌ها را در مسیر جدایی از دمشق قرار بدهد. اما واقعیات میدانی نشان داده که اعتماد مجدد کردها به واشنگتن هیچ برآیندی فارغ از شکست برای آن‌ها در پی نخواهد داشت.

2- تداوم بحران در سوریه: دیگر هدف آمریکا در حمایت خود از مذاکرات کردهای سوریه را می‌توان در ارتباط با موضوع تداوم بحران در سوریه مورد ارزیابی قرار داد. در حقیقت، آمریکایی‌ها قصد دارند با طرح موضوعی همچون خودمختاری کردها در شمال سوریه بار دیگر دایره بحران در این کشور را گسترش دهند. آن‌ها به وضوح نسبت به این امر آگاهی دارند که در آینده نزدیک تکلیف بحران ادلب مشخص خواهد شد و متعاقب آن امکان توافق کردهای سوریه برای بازگرداندن مناطق تحت کنترل به دمشق وجود دارد. در چنین شرایطی آمریکا قصد دارد بار دیگر آتش تفرقه و بحران در سوریه را شعله‌ورتر کند، تا از این طریق بتواند اهداف و منافع خود را پی‌گیری نماید.

3- ایجاد پایگاه نظامی استراتژیک در شمال سوریه: هر چند آمریکایی‌ها از ابتدای بحران سوریه تا کنون پایگاههای نظامی زیادی را در شمال سوریه ایجاد کرده‌اند اما در وضعیت جدید به نظر می‌رسد آن‌ها قصد دارند با تقویت کردها یک پایگاه استراتژیک و بزرگ را ایجاد نمایند بر اساس اطلاعات به دست آمده از منابع میدانی، آمریکا پروژه ساخت بزرگترین و استراتژیک ترین پایگاه هوایی – زمینی خود را در شمال سوریه آغاز کرده است. این امر با توجه به فشارهای موجود بر آمریکا برای خروج نیروهای خود از عراق، که میزبان حضور بیشترین تعداد نظامیان آمریکایی در منطقه است، نشان از اهمیت یافتن بیش از پیش شمال سوریه برای استراتژیست های نظامی کاخ سفید می باشد.

بر اساس گزارش‌های موجود، آمریکا در منطقه شدادی استان حسکه یک پروژه بزرگ را ایجاد یک پایگاه دائمی هوایی و زمینی را در دستور کار قرار داده است. در این میان واشنگتن به خوبی می‌داند این پایگاه تنها در شرایط می‌تواند موفق عمل کند که کردها بر منطقه تسلط داشته باشند. لذا قصد دارد با حمایت از مذاکرات کردها وضعیت را برای ایجاد این پایگاه حفظ کند.