تلاش ۲۰ ساله آمریکا برای جلوگیری از روابط ایران و چین

هوا لمینگ، سفیر سابق چین در ایران نیز که به صورت اسکایپ در نشست بررسی برنامه همکاری‌‍های ۲۵ ساله ایران و چین شرکت کرده بود گفت: من دو بار و جمعا ۱۰ سال در ایران کار کردم. من شاهد انقلاب اسلامی شما و همچنین تمام تنوعات روابط ایران و چین بودم. در زمان شاه، ایران چین را نمی شناخت. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تا اندازه‌ای روابط بین دو کشور سرد بود. اما بعد از سفر دکتر ولایتی و وزیر خارجه چین به تهران رابطه سیاسی بین دو کشور بسیار خوب شد و به نظرم رابطه سیاسی بین دو کشور بعد از انقلاب بسیار بهتر شد.

وی ادامه داد: منتها زمانی که من سفیر بودم رابطه اقتصادی از رابطه سیاسی عقب افتاده بود. ظرف ۵ سال باوجود تلاش‌های من مناسبات بازرگانی بسیار ناچیز بود زیرا ما نفت ایران را وارد نمی کردیم. و مناسبات چیزی بیشتر از ۴۰۰ میلیون دلار نبود. این موضوع تا ۹۳ ادامه داشت وقتی که چین به یک کشور وارد کننده نفت تبدیل شد. ما در همان زمان نتوانستیم به دلیل هماهنگ نبودن دستگاه های چین نفت ایران و خاورمیانه را بخریم. از سال ۹۶ رشد روابط بسیار سریع بود.

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: ما هیچ مشکلی نداریم. تنها مشکل در مناسبات ایران و چین، آمریکا بوده است. همواره مقامات ارشد آمریکا به چین هشدار می دادند که به ایران نزدیک نشوید.

سفیر سابق چین در ایران گفت: در ۲۰۱۶ رئیس جمهور چین بعد از ۱۳ سال به ایران سفر کرده بود. هر دو کشور موافقت کردند که یک روابط استراتژیک ایجاد شود. آمریکا فشارهای زیادی به چین و ایران آورده است. هفته گذشته در نیویورک تایمز و وال استریت خبری منتشر شد که تفاهمنامه ۲۵ ساله بین ایران و چین منتشر شد و نیویورک تایمز حتی متن کامل آن را منتشر کرد. آنها می خواهند به افکار عمومی آمریکا بگویند دو کشور ایران و چین به عنوان دشمن آمریکا می خواهند به یکدیگر نزدیک شوند. هفته گذشته نیز انتقاداتی در داخل ایران مطرح شد. در مقایسه در داخل چین انتقاداتی صورت نگرفت. زیرا این مسئله هنوز رسمی نشده و دو کشور درحال بررسی جزئیات این تفاهمنامه هستند.

وی ادامه داد: آمریکا برای ۲۰ سال سعی داشت جلوی رشد مناسبات ایران و چین را بگیرد و اکنون سوژه داغی برای ایجاد یک سوتفاهم پیدا کرده است. اما به نظرم نباید این سوژه در اختیار کشورهای دشمن ایران و چین قرار بگیرد.

وی در پاسخ به این سوال که با توجه به سابقه شما در ارتباط با ایران چه ارتباطی باید بین مردم دو کشور ایجاد شود که به نفع مردم دو کشور باشد گفت: این همیشه یکی از ضعف‌های مردم دو کشور بوده که باوجود روابط قوی سیاسی-اقتصادی شناسایی مردم دو کشور از یکدیگر بسیار کم بوده است. چینی ها اطلاعات درمورد ایران را از رسانه های غربی می‌گیرند و در مقابل هم به نظرم باید در مورد چین هم اینطور باشد. پس به نظرم باید ارتباطات مردمی دو کشور باید بیشتر شود.

دکتر وو بینگ بینگ عضو هیات علمی دانشگاه پکن نیز که به عنوان مهمان دیگری در این نشست حضور داشت گفت: بخش مهم برای توسعه ایران فن آوری های تک است. ما می توانیم بیمارستان ها و پروژه های مشترکی است که می توانیم داشته باشیم. حوزه دوم همکاری دو کشور در حوزه های آموزشی است. مبادلات فرهنگی نیز بسیار مهم است. اکنون تعداد کتابهایی که از ایران به چینی ترجمه می شود بسیار زیاد است. در ایران نیز باید آثار مهم چینی به زبان فارسی ترجمه شود.

وی ادامه داد: موضوع سوم مربوط به فناوری های صنعتی مانند خودروسازی یا پتروشیمی است. ما اکنون از سمت نفت به سمت گاز حرکت می کنیم و باید همکاری ها باید از حوزه نفت به گاز به سمت پتروشیمی حرکت کند.

وو بینگ گفت: حوزه گردشگری نیز بسیار مهم است و پس از کرونا باید خود را آماده افزایش گردشگری کنیم.

وی ادامه داد: نکته چهارم همکاری منطقه‌ای است. همکاری ایران و چین می تواند باعث ثبات بیشتر در کشورهایی مانند سوریه و عراق شود.

وی در حوزه افزایش همکاری فرهنگی گفت: ما دارای دانشجوهای ایرانی زیادی در پکن هستیم. موضوع دوم رسانه های اجتماعی است. ما می توانیم از این طریق یک شناخت فرهنگی از یکدیگر داشته باشیم. موضوع دیگری که از نظر او مهم بود ساخت خبر جعلی در فضای رسانه ای است که مقابله با آن از اهمیت زیادی برخوردار است.

دکتر جین لیانگ شیانگ هم در این نشست گفت: همانطور که می دانید بحث‌های زیادی درباره مناسبات ایران و چین مطرح است. ایران و چین دلایل زیادی برای داشتن مناسبات راهبردی دارند. تجارب زیادی داشتند در خصوص تحقیر غرب علیه این دو کشور. ما بحث تحریم ها تجربه کردیم. ما حاکمیت و استقلال ملی را به عنوان دغدغه های مشترک داریم.

در دوره بیماری کرونا هم مناسبات ما متاثر از این ویروس شده است، ظریف وزیر خارجه ایران حمایت خود از چین را ابراز کرد و ایران از نخستین کشورهایی بود که به چین اقلام پزشکی ارائه کرد. چین هم حمایت متقابل به ایران انجام داد و ما تجربه و دانش خود را نیز در اختیار ایران قرار دادیم.

چین می تواند قدرت اقتصادی مهمی برای ایران باشد و در برجام هم این نقش را ایفا کرده است. ایران هم شریک مهمی در طرح جاده و کمربند بود تا این طرح پیش برود.

چین هرگز در امور داخلی کشورهای دیگر مداخله نکرده است. اما باوجود این تاریخ مشترک و روابط دوستانه مناسبات به اندازه مناسب پیشرفت نکرده است و نیاز به کنشگری فعالتری است.

یکی از صحبتهایی که وجود دارد پایگاه نظامی است که هرگز درست نیست. حتی پایگاه چین در جیبوتی نیز لوجستیک است.

موضوع دیگر فعالیت اقتصادی چین در ایران است. چین به دنبال یک رابطه برد-برد است.

نکته دیگر سیاسی شدن مسائل بین دو کشور است. متاسفانه مناسبات دو کشور به دلیل نگرانی های داخلی در ایران هنوز پیشرفت کافی نداشته است.

اما در مجموع اعتقاد دارم مناسبات آینده روشنی دارد اما سیاسی شدن مسائل باعث شده این نگاه نادرست نسبت به چین در ایران شکل بگیرد.

من معتقدم دانشمندان ایرانی به روشن شدن این مسئله می توانند کمک کنند تا شناخت بهتری از پکن در ایران شکل بگیرد و اینکه چهره واقعتری از چین در ایران ارائه دهند.

دکتر جین لیانگ شیانگ در پاسخ به این سوال که ایران چطور می تواند در یک کمربند یک جاده کمک کند و نقش ایران چیست گفت: نکته اول ارتباطات ایران در منطقه است. نکته دوم اینکه ایران در حوزه انرژی بسیار غنی است. در حوزه مالی نیز همکاری های خوبی می توانیم داشته باشیم. ایران و چین تلاش می کنند بر تحریم ها فائق بیایند.

چین تیانگ استاد دانشگاه چین هم در این نشست گفت: در رسانه های ایران خیلی درمورد تفاهمنامه ۲۵ ساله صحبت می شود. واکنش رسانه های چین بسیار آرامتر از چین بوده است.
از یک طرف این بسیار خوب است که افکار عمومی ایران درباره مناسبات ایران و چین صحبت می کنند اما از طرف دیگر شایعاتی درباره این تفاهمنامه مطرح می شود که خوب نیست. ما باید مقابله کنیم با این شایعات و خبرهای جعلی که مطرح می شود.

در این خصوص قصد دارم به بخشی از مقاله پژوهشگری که در نشریه شورای آتلانتیک منتشر کرد توجه شما را جلب کنم. این مقاله می تواند اطلاعات زیادی به ما درباره همکاری ۲۵ ساله بدهد. سه نکته دارد این مقاله؛ در سال ۲۰۱۶ در نتیجه سفر رئیس جمهور چین به ایران بود که بخاطر اقدامات ترامپ نبود چون قبل از روی کار آمدن او بود. پس این توافق ۲۵ ساله واکنشی به فشار حداکثری آمریکا نبوده است.

نکته دوم این است که دولت های چین و ایران چیز زیادی درباره جزئیات این تفاهمنامه منتشر نشده‌اند.

نکته سوم توجه به این مسئله است که درباره همکاری های نظامی دو کشور هیچ تهدیدی علیه منافع ایران و کشورهای منطقه وجود ندارد.

نکته دیگر این است که مناسبات ایران و چین خیلی تخصصی نیست. این دو کشور حتی در زمان تحریم های آمریکا نیز با یکدیگر رابطه دارند.

وی با اشاره به نشت نفت از یک نفتکش در خلیج فارس گفت که یکی از همکاری های ما می تواند در حوزه محیط زیست باشد.