در روزهایی که محمد بن سلمان بیپروا تر از هر زمان دیگری در پی حذف مخالفان، به ویژه شاهزادگان مخالف سلطنت خود در دربار سعودی است، بزرگترین فراکسیون در پارلمان اروپا خواهان اطلاع یافتن فوری از سرنوشت ولیعهد سابق عربستان و حفظ جان وی در برابر اقدامات محمد بن سلمان شد. واقعیت امر این است که در دور جدید حذف رقبا از قدرت، محمد بن سلمان در اقداماتی افراط گرایانه بسیاری از شاهزادگان مخالف خود را حصر کرده است که مهمترین آنها را میتوان پسر عموی خود «محمد بن نایف» ولیعهد سابق کشور طی ۲۹ آوریل ۲۰۱۵ – ۲۱ ژوئن ۲۰۱۷ مورد ارزیابی قرار داد.
اخیرا نیز یکی از مهمترین رخدادها را میتوان بیماری قلبی شدید محمد بن نایف، ولیعهد سابق عربستان مورد ارزیابی قرار داد که در نتیجه اهمالکاری مقامات سعودی دچار آن شده است. در مقطع کنونی، اروپاییها در پیامی شفاف و روشن از بن سلمان میخواهند در ارتباط با تعیین سرنوشت پسر عموی خود شفافسازی کند اما اکنون این پرسش قابل طرح است که چرا اروپاییها در مقطع و شرایط کنونی از دولت عربستان و محمد بن سلمان چنین درخواستی را مطرح میکنند؟ پاسخ این پرسش را میتوان در سه محور اصلی مورد بررسی و ارائه قرار داد.
مخالفت اروپاییها با سلطنت محمد بن سلمان
در شرایط کنونی در خواست بزرگترین فراکسیون در پارلمان اروپا برای شفافسازی وضعیت و سرنوشت محمد بن نایف را میتوان سیگنالِ شفاف و البته منفی اروپاییها به سلطنت محمد بن سلمان مورد ارزیابی قرار داد. یکی از نکات قابل توجه پیرامون ولیعهدی محمد بن سلمان این است که او بر خلاف سایر ولیعهدها در دربار سعودیها از یک سو، مخالفان بیشماری در میان شاهزادگان دارد و از سوی دیگر، تمام تمرکز خود را بر حمایت قدرتهای خارجی به ویژه آمریکا و اروپا از خود معطوف کرده است. او به خوبی نسبت به این امر آگاهی دارد که در صورت عدم حمایت خارجی رسیدن به تخت سلطنت برای او دشوار خواهد بود و حتی در صورت نشستن بر کرسی پادشاهی نیز مخالفت غربیها در برابر او رسما موجب تضعیف جایگاه و برنامههایش برای کشور عربستان خواهد شد.
با این اوصاف، بسیاری از کشورهای اروپایی بر خلاف آمریکاییها به طور ضمنی مخالفت خود را با سلطنت محمد بن سلمان، ابراز کردهاند اما در مقطع کنونی به نظر میرسد مخالفت آنها نیز بیشتر شده است. علیالخصوص، طی چند هفته اخیر حرف و حدیثها پیرامون مرگ ملک سلمان قوت گرفته است و به نظر میرسد در چنین فضایی اروپاییها صراحتا مخالفت خود را با بن سلمان اظهار کردهاند. در واقع، اروپاییها از افراطگرایی و تندرویهای محمد بن سلمان به ویزه در پرونده قتل جمال خاشقچی، روزنامهنگار سعودی در استانبول به ستوه آمدهاند.
معمای دموکراتهای آمریکا و پایان کار ترامپ
محمد بن سلمان از ابتدای ولیعهدی خود در سال 2017 تا کنون، کانون تمرکز خود را بر جلب حمایت دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا از ریاض و ولیعهدی خود متمرکز کرده است. حتی بن سلمان با بهرهگیری از باجهای سنگینی که به واشنگتن داده، بسیاری از اقدامات بلندپروازانه را در عرصه سیاست داخلی و خارجی در پیش گرفته است.
در این میان یکی از مهمترین اقداماتی که ولیعهد افراطگرای سعودیها با پستوانه و حمانه ترامپ انجام داده حذف مخالفان در داخل است. اکنون به نظر میرسد با توجه به وضعیت نامناسب ترامپ در نظرسنجیهای آمریکا و امکان عدم پیروزی مجدد او در انتخابات ریاست جمهوری ماه نوامبر، محمد بن سلمان قصد داشته باشد، برای همیشه از شرِّ مخالفان خود به ویژه محمد بن نایف رها شود؛ زیرا او به خوبی میداند که جو بایدن و دموکراتها به شدت مخالف سلطنت و اقدامات او هستند. در چنین، فضایی به نظر میرسد اروپاییها به مساله پی برده و قصد دارند مانع از آن شوند که بن سلمان، پسر عموی خود را از هر طریقی حذف کند.
هشدار به محمد بن سلمان برای حفظ جان ولیعهد سابق
با توجه به زمان اندک محمد بن سلمان تا زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، به نظر میرسد اروپاییها قصد دارند این نکته را به ولیعهد افراطگرای سعودیها ارسال کنند که او در برابر جان ولیعهد سابق مسئول است. این پیام بدین معنا است که اروپاییهایی که مخالف اقدامات محمد بن سلمان بوده و هستند، قصد دارند در صورت عدم رایآوردن دونالد ترامپ عرصه را بر ولیعهد مستقر تنگ کنند تا شاید محمد بن نایف بار دیگر بتواند به جایگاه واقعی خود در دربار عربستان سعودی دست پیدا کند. در حقیقت، زنده ماندن ولیعهد سابق قبل از نشستن محمد بن سلمان بر کرسی سلطنت میتواند همیشه همانند کابوسی بزرگ بر او سنگینی کند و شاید در آینده نزدیک این کابوس با فشار دموکراتهای آمریکا و اروپا به واقعیت تبدیل شود.