اقدام غیرمنتظره شورای همکاری درباره تحریم تسلیحاتی ایران؛ اهداف و دلایل

 
فشارهای امریکا بر شورای همکاری
یکی از دلایل اصلی چرایی اتخاد موضع اخیر شورای همکاری خلیج فارس، در قالب فشارهای وارده بر این شورا از سوی ایالات متحده قابل تحلیل است.امریکا با توجه به نوع روابطی که با کشورهای عضو این شورا داشته و سالانه مقادیر قابل توجهی اسلحه به این کشورها می فروشد و در عین حال قراردادهای امنیتی متعددی با اعضای شورای همکاری خلیج فارس منعقد کرده است؛اعضای این شورا بالاخص کشورهایی که سیاست های متفاوتی از عربستان و امارات را در سطح منطقه در پیش گرفته اند،تحت فشار قرار داده است تا با اتخاذ چنین موضعی از تلاش های امریکا در این راستا حمایت کنند.

در واقع با توجه به ناتوانی ایالات متحده از اقناع تمامی اعضای شورای امنیت برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران که در نهایت خروج کامل ایران از برجام را دنبال می کند و آگاهی واشنگتن از مخالفت قطعی مسکو و پکن با این اقدام، این کشور در نظر دارد تا پیش از مطرح کردن قطعنامه مدنظر خود در این شورا که قرار است در روز سه شنبه صورت بگیرد،یک بازی رسانه ای را آغاز کرده و اینگونه القاء کند که کشورهای منطقه نیز با تمدید تحریم های تسلیحاتی ایران موافق هستند. در واقع ایالات متحده به خوبی از عدم تصویب قطعنامه پیشنهادی اش در شورای امنیت آگاه بوده و با توجه به مخالفت از پیش اعلام شده چین و روسیه،واشنگتن صرفا یک بازی تبلیغاتی را آغاز کرده است.

در عین حال به نظر می رسد با توجه به اصرار دولت فعلی امریکا مبنی بر لزوم مذاکرات مجدد با ایران و رسیدن به توافقی که جایگزین برجام باشد،این کشور سعی دارد تمامی تلاش خود را با راه اندازی یک بازی تبلیغاتی به کار گیرد تا پیش از لغو تحریم های تسلیحاتی ایران،جمهوری اسلامی را به خروج کامل از برجام و به تبع آن تمدید خودکار تحریم های تسلیحاتی وادار کند و در این بین فشار وارد کردن بر شورای همکاری خلیج فارس برای اتخاذ موضعی ضد ایرانی از سوی ایالات متحده با هدف قرار دادن این شورا در بطن این بازی تبلیغاتی صورت گرفته است.

از سویی دیگر به نظر می رسد با توجه به اعلام مکرر برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس مبنی بر اینکه باید بخشی از توافق آینده در خصوص برنامه هسته ای ایران باشند،امریکا وعده شرکت دادن برخی از این کشورها در توافق موهومی آینده  خود با ایران را داده است و از این طریق این کشورها را به اتخاذ چنین موضعی تشویق کرده است.
 
تلاش برای احیای شورای همکاری
در شرایطی که شورای همکاری خلیج فارس طی سالهای اخیر و به ویژه در طول سه سال گذشته دچار اختلافات حاد داخلی بوده است،تا جایی که در برخی مواقع امکان از هم گسیختن این شورا نیز مطرح شده بود و در عین حال مشکلاتی که ناشی از اختلافات سنتی ما بین اعضاء می باشد را نیز همواره با خود به همراه داشته است؛به نظر می رسد همچنان این شورا به عنوان یک رکن مهم در زمینه همکاری های امنیتی و سیاسی مدنظر کشورهای عضو قرار داشته و از همین رو تلاش می شود تا با استفاده از هر فرصتی به احیای آن پرداخته شود.

در این بین نکته حائز اهمیت آن است که کشورهای کوچک و آسیب پذیر تر این شورا درنظر دارند تا با ایجاد نوعی توازن در روابط خود با ج.ا.ایران و عربستان سعودی امنیت خود را حفظ کنند و از همین رو با این نیت و علی رغم ناکارآمدی شورا تصمیم به کناره گیری از آن نداشته و سعی می کنند با حفظ روابط خود با تهران در ساختارهای شورای همکاری خلیج فارس و نوع روابط میان اعضاء،تغییراتی را به نفع خود و با هدف کسب حداکثر استقلال از عربستان و امارات متحده عربی ایجاد کنند. در عین حال این کشورها می کوشند تا روابط آنها با عربستان سعودی و امارات نیز حفظ شده و با حفظ ساختار اساسی شورای همکاری،در روابط خود با تهران کارت های بازی بیشتری داشته باشند.

این درحالیست که عربستان سعودی و امارات نشان داده اند که هدف آنها از ایفای نقش در قالب ساختار شورای همکاری نه تنها تعامل و همکاری نمی باشد بلکه هدف آنها صرفا اعمال حاکمیت بر دیگر کشورهای عضو این شورا است؛این امر در پرونده قطر به خوبی احساس شده و اگر حمایت های ترکیه و ج.ا.ایران از قطر صورت نمی گرفت،عربستان و امارات طرح خود برای کودتا در قطر و یا حمله نظامی به آن را عملی کرده بودند.

بنابراین به نظر می رسد تمامی اعضای شورای همکاری خلیج فارس علی رغم وجود اختلافاتی که در خصوص سطح و نوع روابط با ج.ا.ایران دارند، سعی می کنند که شورای همکاری را احیا کرده و اتخاذ چنین مواضعی نیز با همین هدف صورت می گیرد؛ درحالی که با توجه به نیت متفاوت این کشورها از تلاش برای احیای شورای همکاری،این شورا نه تنها نمی تواند با این نوع مواضع انسجام از دست رفته خود را به دست آورد بلکه اتخاذ چنین مواضعی در صورت تکرار در آینده می تواند از توان بازیگری کشورهای کوچک و آسیب پذیر این شورا در معادلات منطقه ای بکاهد و عملا این اعضاء را تابع سیاست های مدنظر عربستان و امارات نشان دهد.
 
در مجموع به نظر می رسد اعضای شورای همکاری خلیج فارس با هدف احیای این شورا و تحت فشارهای امریکا اقدام به اتخاذ موضعی در خصوص تمدید تحریم های تسلیحاتی ایران نموده اند، درحالی که این امر و اقداماتی مشابه با آن نه تنها سبب احیای این شورا نخواهد شد بلکه تکرار چنین مواضعی در آینده می تواند از توان بازیگری کشورهای کوچک و آسیب پذیر این شورا در معادلات منطقه ای بکاهد و عملا این اعضاء را تابع سیاست های مدنظر عربستان و امارات نشان دهد.