کمپین تحریم کالاهای ترکیه؛ ضربه به پاشنه آشیل اردوغان

عجلان العجلان ، رئیس اتاق های بازرگانی غیردولتی عربستان سعودی اوایل ماه جاری خواستار تحریم شد.
در شبکه های اجتماعی ، هشتگ # بایكوت_تركی_محصولات و # تركی_محصولات_تركی_كمپین طی ماه گذشته روند رو به صعود داشته است.

در پی این اقدام بزرگترین سوپرمارکتهای زنجیره ای عربستان سعودی نیز در هفته گذشته به تحریم کالاهای ترکیه که توسط رهبران بازرگانی و سعودی ها در شبکه های اجتماعی پیشنهاد شده است ، پیوستند.
سوپرمارکت های دانوب، بازارهای تمیمی، اوتایم مارکتز و شرکت خرده‌فروشی پاندا با صدور بیانیه‌هایی اعلام کردند که فروش کالاهای ترکیه را متوقف می‌کنند.

اوتایم مارکتز در بیانیه در حساب کاربری خود در توییتر گفت: "رهبران ، دولت و امنیت ما یک خط قرمز است و آنها صدمه نمی بینند."
در حالی که تلاش ریاض برای آسیب رساندن به اقتصاد ترکیه از طریق اعمال تحریم‌ها و قطع مناسبات تجاری با این کشور پس از شکلگیری اختلافات دوکشور طی سالیان گذشته مسبوق به سابقه بوده است اما سعودی‌ها از برنامه ریزی سیاسی این اقدام سر باز زده و پویش تحریم کالاهای ترکیه را خودجوش معرفی میکنند. در این رابطه دفتر رسانه ای دولت عربستان سعودی گفته است که «مقامات هیچ محدودیتی در مورد کالاهای ترکیه قائل نشده اند».
طبق اعلام رسانه ها علاوه بر تحریم کالاها همچنین از سعودی‌ها و اماراتی‌ها خواسته شده است تا به ترکیه سفر نکرده و روابط مربوط به سرمایه گذاری با این کشور نداشته باشند. 

این در حالی است که ضربه پذیری اقتصاد ترکیه در سالهای اخیر بیشتر شده که این امر تأثیرات اقدام عربستان و امارات را برای آنکارا محسوس تر خواهد کرد.

همه گیری COVID-19 آشفتگی اقتصادی ترکیه را به شدت دامن زده است که با کاهش چشمگیر لیر از اواسط سال 2018 به این سو در تلاش است تا راه حل هایی به دست آورد. ذخایر بانک مرکزی در میان فرار سرمایه گذاران خارجی به پایین ترین سطح خود رسیده است. قیمت دلار در هفته آخر ماه اکتبر به بیش از 8.3 لیر رسید ، که 46٪ بیش از سال گذشته بود. مهمترین تأثیر آشفتگی ارزی ، دامن زدن به نرخ تورم بوده است که در حال حاضر حدود 12٪ است. نرخ بیکاری نیز به 30 درصد رسیده است. 
 
تلاش عربستان برای جایگزینی کالاهای مصری
موضوع تحریم کالاهای ترکیه در عربستان پای بازیگر دیگری را نیز به عرصه باز کرده است: مصر.
بر اساس گزارش مطبوعاتی منتشر شده توسط خبرگزاری فرانسه در 22 اکتبر ، فروشگاه های عربستان سعودی نمایش محصولات مصری را به جای محصولات ترکیه آغاز کرده‌اند. طبق این گزارش در یکی از فروشگاه‌های ریاض محصولات ساخت ترکیه از چندین قفسه خارج کردند و پنیر ترکی را با پنیر مصری جایگزین کرده است. "

مصر متحد عربستان سعودی و یکی از اضلاع محور ضداخوانی در منطقه همراه با امارات و بحرین بوده است که در طرح محاصره و تحریم قطر که ژوئن سال 2017 روی داد مشارکت داشت. گفته می‌شود کمپین های گسترده رسانه‌ای طرفدار حکومت مصر در دادن زدن به کمپین تحریم محصولات ترکیه در عربستان نقش آفرینی می‌کنند. برای مثال در 21 اکتبر ، احمد موسی چهره رسانه ای طرفدار حکومت در برنامه خود گفت: "شهروندان عرب نباید محصولات ترکیه را بخرند زیرا رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه می خواهد کشورهای عربی را نابود کند."
همچنین محمد الباز شخصیت رسانه ای معروف مصر در برنامه خود در تلویزیون النهار از مصری ها خواست تا از سعودی ها حمایت کنند.

اما هزمان با این بازی رسانه‌ای شرکت‌های مصری خیز بلندی برای گرفتن جای ترکیه در بازار عربستان برداشته اند که با حمایت از سوی روی قادر است به بازار ترکیه لطمه وارد کند. شریف ال صیاد رئیس شورای صادرات مهندسی مصر در گفتگو با المانیتور گفت "تحریم محصولات ترکیه توسط عربستان سعودی فرصت خوبی برای شرکت های مصری است." "تحریم محصولات ترکی توسط سعودی ها به سود محصولات مصری - مخصوصاً وسایل برقی است - زیرا تقاضای واردکنندگان سعودی برای محصولات مصری در چند روز گذشته به دلیل تحریم محصولات ترکیه افزایش یافته است."

احمد جابر ، رئیس اتاق صنعت چاپ و بسته بندی ، فدراسیون صنایع مصر نیز به المانیتور گفت ، "اتاق در حال بررسی بازار عربستان برای جایگزینی محصولات ترکیه با محصولات مصری است و در حال برقراری ارتباط با فدراسیون اتاق های عربستان است. " وی خاطرنشان کرد ، "تجار مصری به سرعت با شرکت های سعودی در حال انعقاد قرارداد و معاملات تجاری هستند"

همچنین ولید جمال الدین رئیس شورای صادرات مصالح ساختمانی ، نسوز و صنایع مصر به المانیتور گفته است که "این شورا ویدئو کنفرانسی برای 14 شرکت سعودی و 11 شرکت مصری ترتیب داد تا در مورد روشهای همکاری بحث کند و محصولات مصری را با محصولات ترکی در بازار عربستان جایگزین کند."
 
تأثیرات تحریم کالاهای ترکیه در عربستان و امارات
در مورد تأثیرات این تحریم اگرچه هنوز مدت اندکی از شروع آن گذشته و باید صبر کرد تا نتایج آن خود را نمایان کند، اما طبق ارزیابی ها، تحریم‌های مذکور، نزدیک به ۲۰ میلیارد دلار برای اقتصاد ترکیه هزینه‌بر است.

موضوعی که البته از آغاز سال جاری تاکنون نه داده های تجاری ترکیه و نه عربستان سعودی کاهش غیرمعمول زیادی در تجارت دو طرفه را نشان نمی دهد. در سال 2019 ، صادرات ترکیه به پادشاهی حدود 3.1 میلیارد دلار بوده است.

در سه ماهه دوم ، ترکیه دوازدهمین شریک تجاری عربستان سعودی از نظر ارزش کل واردات بود. آخرین اطلاعات نشان می دهد واردات عربستان از ترکیه در ماه ژوئیه حدود 185 میلیون دلار ارزش داشته است ، در حالی که این رقم در ژوئن حدود 180 میلیون دلار بود.

با این حال در تاریخ 21 اکتبر ، اسماعیل گوله ، رئیس مجمع صادر کنندگان ترکیه در یک کنفرانس ویدئویی در مورد بازاریابی سنگهای معدنی در آنکارا گفت ، "بایکوت محصولات ترکیه در عربستان سعودی از جمله عوامل اساسی است که فعالیت ما را در سال جاری تحت تأثیر قرار داده است."

مدحت ینی گون رئیس اتحادیه پیمانکاران ترکیه نیز 13 اکتبر در بیانیه‌ای مطبوعاتی تأیید کرد که "پیمانکاران ترک در خاورمیانه حداقل در سال 2020 به دلیل [کارزار] علیه ترکیه زیان 3 میلیارد دلاری متحمل شده اند ."

این در حالی است که وضعیت نامساعد اقتصادی صدای نارضایتی‌های مردمی بلندتر شده و حتی در تجمعات خود اردوغان نیز بازتاب می یابد. واقعیتی که موجب شده تا اردوغان به صورت محافظه‌کارانه‌تری با دومین سالگرد قتل جمال خاشقچی برای انتقاد از سعودی‌ها بویژه بن سلمان برخورد کند.