گفتگو با طالبان، صلح با پاکستان

اسد درانی؛ رئیس پیشین سازمان اطلاعات نظامی پاکستان (آی اس آی) گفته که "پاکستان می‌تواند از نفوذ خود بر مجاهدین و طالبان استفاده کند و به آنان بگوید که با یگدیگر کفتگو کنند و هر تصمیمی که شما می‌گیرید، برای پاکستان قابل قبول است، ولی پاکستان بیشتر از این کاری را نمی‌تواند انجام دهد".
 
او همچنین گفته که پاکستان همیشه با مجاهدین در ارتباط بوده و به آنها کمک کرده است؛ زیرا آنها در مقابل نیروهای خارجی می‌جنگیدند. همین کار را با طالبان نیز کرده است، با وجود همه فشارها، پاکستان نفوذ و رابطه خود را با آنها حفظ کرده است.
 
آقای درانی قبل از این گفته بود که گروه طالبان با اشخاصی مانند عبدالله عبدالله و محمد محقق مذاکره خواهد کرد و نه با اشرف غنی. او از عبدالله و محقق به عنوان "فرزندان خاک" یاد کرده بود.
 
آقای درانی همچنین گفته بود که اشرف غنی در آینده افغانستان نقشی نخواهد داشت.
 
این اظهارات یکبار دیگر تایید می کند که پاکستان اصلی ترین بازیگر صلح و جنگ افغانستان است. این نشان می دهد که مواضع مقام های کنونی رژیم اسلام آباد در این باره، به صورت آشکاری غیر صادقانه است و سیاست های رسمی آنها بازتاب دهنده نیات واقعی شان نیست.
 
رییس سابق آی ـ اس ـ آی تایید می کند که پاکستان درست همانگونه که از مجاهدین حمایت کرد از طالبان نیز حمایت می کند و بسیار واضح است که این حمایت، تنها سیاسی و معنوی و ایدئولوژیک نیست؛ بلکه شامل حمایت های مالی، تسلیحاتی، آموزشی و تامین نیروی انسانی هم می شود.
 
با این حساب، رسیدن به یک توافق صلح در مذاکرات صرفا داخلی، انتظاری عمیقا خوش بینانه و بیگانه با واقعیت است؛ زیرا از این منظر، اول اینکه طالبان پیش از آنکه یک قدرت نظامی صد در صد افغانی باشد، یک نیروی نیابتی و بخشی از پیاده نظام ارتش و سازمان جاسوسی پاکستان است و از منافع، خواست ها، اهداف راهبردی و برنامه های بلندمدت رژیم اسلام آباد در ابعاد منطقه ای نمایندگی و پاسداری می کند.
 
اما اینها وقایعی نیست که کسی از آن باخبر نباشد؛ بنابراین بیان آن تنها به این دلیل اهمیت دارد که بازی جاری پیرامون صلح افغانستان، صرفا زمانی به نتیجه ای ملموس و موثر خواهد رسید که به صلح با پاکستان منتهی شود.  
 
از این منظر، مقام های پیشین و کنونی پاکستان درباره میزان نفوذ و سلطه خود بر گروه طالبان و دیگر گروه های تروریستی به طور شیطنت آمیزی دروغ می گویند و پنهانکاری می کنند. همه می دانند که اعضای کنونی هیات مذاکره کننده طالبان ابتدا مورد تایید پاکستان قرار گرفته اند و سپس با پاسپورت های پاکستانی راهی دوحه شده اند. رهبران پیشین و کنونی طالبان و القاعده نیز در پاکستان زندگی کرده یا می کنند و اسلم فاروقی؛ رهبر دستگیرشده شاخه خراسان نیروی اهریمنی داعش، اهل خیبر اجنسی پاکستان است و پس از دستگیری او، اسلام آباد رسما خواستار استرداد وی شد و اخیرا هم رحمت الله نبیل؛ رییس پیشین امنیت ملی هشدار داد که دولت قصد دارد اسلم فاروقی را آزاد کند.
 
بنابراین بسیار ساده انگارانه خواهد بود اگر انتظار داشته باشیم که مذاکرات دولت و طالبان بدون  دخالت پاکستان به نتیجه ای برای صلح خواهد رسید. این مذاکرات اصولا «بین الافغانی» نیست و این مهم ترین موضوعی است که باید مد نظر قرار داد و تا زمانی که این امر به مثابه یک واقعیت غیر قابل کتمان و انکار از سوی همه طرف ها به ویژه دولت افغانستان پذیرفته نشود، سراب مذاکرات «بین الافغانی» عطش صلح طلبی ملت خسته از جنگ افغانستان را سیراب نخواهد کرد.
 
مساله دیگر این است که آیا صلح با طالبان منجر به توقف جنگ در افغانستان خواهد شد یا نه؟ هیچ تضمینی در این باره وجود ندارد؛ زیرا به روایت دولت افغانستان در حال حاضر بیش از 20 گروه تروریستی در کنار طالبان حضور دارند و علیه دولت و مردم می جنگند. شمار زیادی از این گروه ها به جز طالبان و شبکه حقانی، مشمول مذاکرات صلح نیستند. برخی از آنها اصولا گروه های تروریستی داخلی نیستند؛ بلکه هویت و ماهیت خارجی دارند؛ مانند حزب التحریر، القاعده، داعش، جنبش اسلامی ترکستان شرقی، لشکر طیبه، جنگوی، جنبش های تروریستی مربوط به کشورهای آسیای میانه و...
 
عاملی که همه این گروه ها را بهم پیوند می دهد پاکستان است و طالبان به نیابت از پاکستان از این گروه ها برای حضور در افغانستان حمایت می کند.
 
با توجه به این واقعیت ها تا زمانی که افغانستان به راهی برای صلح با پاکستان دست پیدا نکند، صلح واقعی محقق نخواهد شد و صلح با پاکستان هم با توجه به گستره نفوذ و هژمونی آن کشور بر طالبان، مجاهدین و گروه های تروریستی فعال در افغانستان به سادگی امکان پذیر نیست مگر آنکه سیطره دایمی رژیم اسلام آباد بر افغانستان تضمین شده باشد.