۰
يکشنبه ۳۰ شهريور ۱۳۹۳ ساعت ۱۲:۲۳
تلاش آمريكا براي حضور دگرباره وسيع در منطقه خاورميانه در قالب ائتلاف سازي و مبارزه با گروه تروريستي داعش، به نظر مي‌رسد كه با اهداف احياي رويكرد مداخله و نمود رهبري آمريكا در عرصه دگرديسي‌هاي بين‌المللي و جهاني صورت مي‌گيرد.
ائتلاف گرايي يا ائتلاف سازي يكي از رويكردهايي است كه طي سال‌هاي گذشته سياست خارجي آمريكا همواره از آن بهره برده است، رويكردي كه باراك اوباما تلاش كرده تا به همراه چاشني اجماع سازي به بيشنيه شدن قدرت آمريكا در پهنه جهاني و منطقه‌اي منجر گردد. در منطقه خاورميانه نيز آمريكايي‌ها طي دهه‌هاي متمادي پس از حضور در اين منطقه تلاش كرده‌اند تا با شكل دهي ائتلاف‌هاي مختلف و نظم دهي به ترتيبات امنيتي، حضور و نفوذ خود را تداوم بخشند.
خاورميانه كه منطقه‌اي پيچيده با ساختار درهم تنيده و متكثر است، ژئوپلتيك قدرت نيز در آن روند و شرايط ويژه‌اي دارد. در چنين جغرافيايي از در هم تنيدگي و تكثر انديشه‌ها، رويكردهاي معنايي و هويتي، ظهور پديده‌ها و گروه‌هاي تازه، دور از دسترس نمي‌تواند باشد و اين آمريكا است كه همواره تلاش مي‌كند در چنين محيط امنيتي و هويتي پيچيده، معادله و توازن قدرت را به نفع خود تمام كند.
دولت اوباما كه تاكنون در حوزه مديريت بحران‌هاي منطقه‌اي هنوز نتوانسته يك روند ائتلاف ساز را ايجاد كند، در خاورميانه نيز طي سال‌هاي گذشته موفقيت چنداني در تشكيل يك ائتلاف منطقه‌اي نداشته است. در اين ميان، ظهور پديده موسوم به داعش كه بخشي از چرايي آن به دليل حضور گروه‌هاي تروريست در سوريه از آغاز بحران يعني تيرماه 1390 و حمايت آمريكا و برخي كشورهاي منطقه‌اي از اين گروه‌ها و سپس گسترش اين گروه‌ها به عراق به صورت تشكيل به اصطلاح "دولت اسلامي عراق و شام" بوده است، در وضعيت كنوني به موضوع ائتلاف گرايي دولت اوباما تبديل گشته است. در اين چارچوب و در حالي هفته گذشته، نشستي در پاريس با عنوان "كنفرانس صلح و امنيت عراق" به رهبري آمريكا براي رويارويي با داعش برگزار شد كه پيش از اين، واشنگتن تلاش چنداني براي ائتلاف سازي و رويارويي با اقدام‌هاي اين گروه در عراق و سوريه نداشت اما پس از قتل دو آمريكايي، در اقدامي تازه به ائتلاف سازي براي رويارويي با اين گروه دست زد.
"فرانسوا اولاند" رئيس جمهوري فرانسه، در نخستين روز برگزاري، هدف اين نشست را هماهنگي كمك‌ها، حمايت‌ها و اقدام‌ها در جهت وحدت عراق و رويارويي با گروه تروريستي داعش عنوان كرد. از ديگر اهداف اين نشست تعريف راهكارهايي عنوان شد تا به كمك آن منابع مالي داعش بسته شود، از فعاليت جريان‌هاي جذب نيروهاي خارجي توسط اين گروه جلوگيري به عمل آيد و نيز كنترل بر مرزها تشديد شود.
به گزارش ايرنا، روزنامه فرانسوي "لوموند" در اين زمينه نوشت: نمايندگان حدود 30 كشور جهان در نشست پاريس شركت كرده‌اند كه از ميان آن‌ها مي‌توان از پنج عضو دايم شوراي امنيت نام برد. همچنين، به گزارش رسانه‌هاي فرانسوي، تاكنون حدود 10 كشور غربي پذيرفته‌اند كه هسته مركزي اين ائتلاف را تشكيل دهند.
نشست پاريس در حالي برگزار شد كه "باراك اوباما" رئيس جمهوري آمريكا، هفته گذشته از راهبرد واشنگتن براي رويارويي با گروه داعش در عراق و سوريه سخن رانده بود و به نظر مي‌رسد كه اين نشست، نوعي تلاش آمريكا براي هماهنگ سازي كشورها در چارچوب اين راهبرد باشد.
قالب‌هاي ادراكي آمريكا در دوره اوباما در گستره وسيعي مبتني بر ائتلاف گرايي بوده و اين ائتلاف سازي از راه روندها و رويه‌هاي مختلف اما به طور غالب با ديپلماسي همراه بوده است. ولي رفتار امنيتي دولت اوباما در محيط امنيتي خاورميانه طي سال‌هاي گذشته از ظرفيت تاثيرگذاري ثبات‌زا در اين منطقه برخوردار نبوده و روندهاي منطقه‌اي به نحوي پيش رفته كه دولت اوباما نتوانسته كنترل گسترده‌اي بر فضاي منطقه داشته باشد.
محيط امنيتي كنوني خاورميانه به دليل ساختار هويتي متكثر از يك سو و وضعيت ژئوپليتيك قدرت و رقابت‌هاي منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي از سوي ديگر، ظرفيت اجماع سازي را در اين منطقه از واشنگتن گرفته است. با ظهور داعش و گسترش رقابت‌هاي منطقه‌اي ميان خود متحدان آمريكا، فضاي همكاري به فضاي رقابت تبديل شد؛ به نحوي كه خود اوباما نيز ظهور داعش را ريشه در افراط گرايي سني توصيف كرد. در چنين فضايي منطق مداخله براي آمريكايي‌ها پر رنگ‌تر از گذشته معنا پيدا كرد.
هرچند برخي رفتار آمريكا در خاورميانه را چرخش رويكرد راهبردي آمريكا و نوعي بازگشت به خاورميانه توصيف مي‌كنند اما به نظر مي‌رسد كه راهبرد به معناي نگاه بلندمدت به تحولات نمي‌تواند از ظرفيت و مطلوبيت چنداني براي چرخش برخوردار باشد و در حقيقت در نگاه دولت اوباما، رويكرد "ثقل آسيايي" به معناي خروج از خاورميانه معنا نيافت و واشنگتن تنها با كاهش وزن راهبردي خود در فضاي تحولي منطقه و حضور غيرمستقيم در مناسبات قدرت و دگرديسي‌هاي منطقه، به دنبال رسيدن به اين نقطه بود؛ نقطه‌اي كه آمريكا بار ديگر به عنوان يك منجي، يك توازن گر و يك ائتلاف ساز بازگشتي قدرتمندانه به عرصه ميداني خاورميانه داشته باشد و رهبري گروه ائتلاف را به دست گيرد.
بر اين پايه، نشست به اصطلاح مبارزه با گروه داعش در حالي هفته گذشته در پاريس برگزار شد كه قدرت گيري داعش و اوج گيري بحران در خاورميانه به صورت صف آرايي‌هاي نامتقارن و اعلام مداخله دگرباره آمريكا بار ديگر نشان داد كه با وجود رويكرد ناديده انگاشتن محيط امنيتي و هويتي خاورميانه، اوباما و دولت‌هاي پس از آن در واشنگتن در فضاي سياست منطقه‌اي عقب گرد خواهند داشت و ثبات در اين منطقه پرآشوب نيازمند حضور تمامي قدرت‌ها و بازيگران منطقه‌اي است و بازگشت آمريكا در قالب مبارزه با داعش به صورت يك موازنه گر و ائتلاف ساز، ثبات آفريني چنداني به همراه نخواهد داشت؛ به ويژه اينكه از همين آغاز، بسياري از كشورها حضور تمامي بازيگران منطقه‌اي براي حل بحران عراق و مبارزه با داعش را خواستار شده‌اند.
سهراب انعامي
ائتلاف گرايي يا ائتلاف سازي يكي از رويكردهايي است كه طي سال‌هاي گذشته سياست خارجي آمريكا همواره از آن بهره برده است، رويكردي كه باراك اوباما تلاش كرده تا به همراه چاشني اجماع سازي به بيشنيه شدن قدرت آمريكا در پهنه جهاني و منطقه‌اي منجر گردد. در منطقه خاورميانه نيز آمريكايي‌ها طي دهه‌هاي متمادي پس از حضور در اين منطقه تلاش كرده‌اند تا با شكل دهي ائتلاف‌هاي مختلف و نظم دهي به ترتيبات امنيتي، حضور و نفوذ خود را تداوم بخشند.
خاورميانه كه منطقه‌اي پيچيده با ساختار درهم تنيده و متكثر است، ژئوپلتيك قدرت نيز در آن روند و شرايط ويژه‌اي دارد. در چنين جغرافيايي از در هم تنيدگي و تكثر انديشه‌ها، رويكردهاي معنايي و هويتي، ظهور پديده‌ها و گروه‌هاي تازه، دور از دسترس نمي‌تواند باشد و اين آمريكا است كه همواره تلاش مي‌كند در چنين محيط امنيتي و هويتي پيچيده، معادله و توازن قدرت را به نفع خود تمام كند.
دولت اوباما كه تاكنون در حوزه مديريت بحران‌هاي منطقه‌اي هنوز نتوانسته يك روند ائتلاف ساز را ايجاد كند، در خاورميانه نيز طي سال‌هاي گذشته موفقيت چنداني در تشكيل يك ائتلاف منطقه‌اي نداشته است. در اين ميان، ظهور پديده موسوم به داعش كه بخشي از چرايي آن به دليل حضور گروه‌هاي تروريست در سوريه از آغاز بحران يعني تيرماه 1390 و حمايت آمريكا و برخي كشورهاي منطقه‌اي از اين گروه‌ها و سپس گسترش اين گروه‌ها به عراق به صورت تشكيل به اصطلاح "دولت اسلامي عراق و شام" بوده است، در وضعيت كنوني به موضوع ائتلاف گرايي دولت اوباما تبديل گشته است. در اين چارچوب و در حالي هفته گذشته، نشستي در پاريس با عنوان "كنفرانس صلح و امنيت عراق" به رهبري آمريكا براي رويارويي با داعش برگزار شد كه پيش از اين، واشنگتن تلاش چنداني براي ائتلاف سازي و رويارويي با اقدام‌هاي اين گروه در عراق و سوريه نداشت اما پس از قتل دو آمريكايي، در اقدامي تازه به ائتلاف سازي براي رويارويي با اين گروه دست زد.
"فرانسوا اولاند" رئيس جمهوري فرانسه، در نخستين روز برگزاري، هدف اين نشست را هماهنگي كمك‌ها، حمايت‌ها و اقدام‌ها در جهت وحدت عراق و رويارويي با گروه تروريستي داعش عنوان كرد. از ديگر اهداف اين نشست تعريف راهكارهايي عنوان شد تا به كمك آن منابع مالي داعش بسته شود، از فعاليت جريان‌هاي جذب نيروهاي خارجي توسط اين گروه جلوگيري به عمل آيد و نيز كنترل بر مرزها تشديد شود.
به گزارش ايرنا، روزنامه فرانسوي "لوموند" در اين زمينه نوشت: نمايندگان حدود 30 كشور جهان در نشست پاريس شركت كرده‌اند كه از ميان آن‌ها مي‌توان از پنج عضو دايم شوراي امنيت نام برد. همچنين، به گزارش رسانه‌هاي فرانسوي، تاكنون حدود 10 كشور غربي پذيرفته‌اند كه هسته مركزي اين ائتلاف را تشكيل دهند.
نشست پاريس در حالي برگزار شد كه "باراك اوباما" رئيس جمهوري آمريكا، هفته گذشته از راهبرد واشنگتن براي رويارويي با گروه داعش در عراق و سوريه سخن رانده بود و به نظر مي‌رسد كه اين نشست، نوعي تلاش آمريكا براي هماهنگ سازي كشورها در چارچوب اين راهبرد باشد.
قالب‌هاي ادراكي آمريكا در دوره اوباما در گستره وسيعي مبتني بر ائتلاف گرايي بوده و اين ائتلاف سازي از راه روندها و رويه‌هاي مختلف اما به طور غالب با ديپلماسي همراه بوده است. ولي رفتار امنيتي دولت اوباما در محيط امنيتي خاورميانه طي سال‌هاي گذشته از ظرفيت تاثيرگذاري ثبات‌زا در اين منطقه برخوردار نبوده و روندهاي منطقه‌اي به نحوي پيش رفته كه دولت اوباما نتوانسته كنترل گسترده‌اي بر فضاي منطقه داشته باشد.
محيط امنيتي كنوني خاورميانه به دليل ساختار هويتي متكثر از يك سو و وضعيت ژئوپليتيك قدرت و رقابت‌هاي منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي از سوي ديگر، ظرفيت اجماع سازي را در اين منطقه از واشنگتن گرفته است. با ظهور داعش و گسترش رقابت‌هاي منطقه‌اي ميان خود متحدان آمريكا، فضاي همكاري به فضاي رقابت تبديل شد؛ به نحوي كه خود اوباما نيز ظهور داعش را ريشه در افراط گرايي سني توصيف كرد. در چنين فضايي منطق مداخله براي آمريكايي‌ها پر رنگ‌تر از گذشته معنا پيدا كرد.
هرچند برخي رفتار آمريكا در خاورميانه را چرخش رويكرد راهبردي آمريكا و نوعي بازگشت به خاورميانه توصيف مي‌كنند اما به نظر مي‌رسد كه راهبرد به معناي نگاه بلندمدت به تحولات نمي‌تواند از ظرفيت و مطلوبيت چنداني براي چرخش برخوردار باشد و در حقيقت در نگاه دولت اوباما، رويكرد "ثقل آسيايي" به معناي خروج از خاورميانه معنا نيافت و واشنگتن تنها با كاهش وزن راهبردي خود در فضاي تحولي منطقه و حضور غيرمستقيم در مناسبات قدرت و دگرديسي‌هاي منطقه، به دنبال رسيدن به اين نقطه بود؛ نقطه‌اي كه آمريكا بار ديگر به عنوان يك منجي، يك توازن گر و يك ائتلاف ساز بازگشتي قدرتمندانه به عرصه ميداني خاورميانه داشته باشد و رهبري گروه ائتلاف را به دست گيرد.
بر اين پايه، نشست به اصطلاح مبارزه با گروه داعش در حالي هفته گذشته در پاريس برگزار شد كه قدرت گيري داعش و اوج گيري بحران در خاورميانه به صورت صف آرايي‌هاي نامتقارن و اعلام مداخله دگرباره آمريكا بار ديگر نشان داد كه با وجود رويكرد ناديده انگاشتن محيط امنيتي و هويتي خاورميانه، اوباما و دولت‌هاي پس از آن در واشنگتن در فضاي سياست منطقه‌اي عقب گرد خواهند داشت و ثبات در اين منطقه پرآشوب نيازمند حضور تمامي قدرت‌ها و بازيگران منطقه‌اي است و بازگشت آمريكا در قالب مبارزه با داعش به صورت يك موازنه گر و ائتلاف ساز، ثبات آفريني چنداني به همراه نخواهد داشت؛ به ويژه اينكه از همين آغاز، بسياري از كشورها حضور تمامي بازيگران منطقه‌اي براي حل بحران عراق و مبارزه با داعش را خواستار شده‌اند.
سهراب انعامي
مرجع : روزنامه جمهوری اسلامی
کد مطلب : ۴۱۰۸۲۵
منتخب
۶ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۳ ارديبهشت ۱۴۰۳
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
