تضاد جامعه دین مدار و دولت لائیک

نویسنده: محمد بخشنده
رسانه‌هاي آذربايجان در آستانه سفر جنجالي رئيس رژيم صهيونيستي نوشتند كه مردم باكو دو تصوير از اين مقام اسرائيل دارند؛ اول داستان‌هايي كه در باره نقش او در غائله‌هاي نسل كشي تاريخ جنگ‌هاي اعراب و اسرائيل شنيده‌اند و تصوير دوم، ‌او را در نقش مدافع كشتارزنان و كودكان غزه و وقتي كه آذري‌ها به اتفاق صدها ميليون نفر در صفحه تلويزيون‌هاي خود شاهد رويارويي شيمون پرز با رجب طيب اردوغان در اجلاس داووس بودند و در نهايت رسوايي آن روز پرز به عنوان توجيه‌كننده كشتارهاي غزه موجب شد كه صدها هزار نفر از مردم آذربايجان نخست وزير اسلام‌گراي تركيه را به دليل حركت تاريخي‌اش تحسين كردند.
تصور برخي از ناظران از افكارعمومي قفقاز و جمهوري‌هاي شوروي سابق اين است كه آنها از مجادلات خاورميانه دور مانده‌اند اما حوادثي كه از جنگ به اين سو در پايتخت‌ كشورهاي اين منطقه نمايان شد خلاف اين ذهنيت را ثابت كرد. به يمن عصر نفوذ رسانه‌ها و عصر ارتباطات، ‌امروز كشمكش‌هاي خاورميانه بازتابي عميق در فضاي افكارعمومي اين منطقه دارد. حتي الهام علي اف و نور سلطان نظربايف كه تدارك اين ميهماني مناقشه انگيز را براي پرز داده‌اند تصور نمي‌كردند كه مسلمانان دو خطه قفقاز و آسياي مركزي اين گونه تضاد و نفرت خويش را از نظام جفا پيشه صهيونيسم ابراز كنند.
اظهارنظر‌هاي كارشناسان در دو شهري كه مقصد ديدار رئيس رژيم اسرائيل است دلالت بر اين دارد كه به رغم گرايش حاكميت‌هاي اين دو كشور به همكاري رژيم صهيونيستي، ساختار اجتماعي اين جمهوري‌ها در برابر چنين گرايشي به شدت واكنش منفي و معكوس نشان داده است. به نظر مي‌آيد بار ذهنيت مردم اكثراً شيعه جمهوري آذربايجان بيش از هر نقطه ديگر نسبت به صهیونيست‌ها منفي است. البته در سال‌هاي پس از استقلال اين جمهوري نهادهاي مختلف يهودي سرمايه‌گذاري زيادي در زمينه تغيير فرهنگ سياسي و نگرش عمومي اين منطقه انجام داده‌‌‌اند. آنها مي‌دانستند كه نگرش عمومي در قفقاز بر پايه همان خصيصه اشغالگري اسرائيل است و اين ذهنيت داراي‌ خميرمايه تاريخي و فرهنگي است.
حساسيت نسبت به نفوذ اسرائيل در اين خطه از جهان اسلام به اندازه‌اي بود كه حتي در سال‌هاي گذشته ديپلمات‌ها و مراكز يهودي اغلب در پوشش نهادها و سازمان‌هاي عمدتاً فرهنگي يا بشردوستانه فعاليت مي‌كردند.
البته اختلافي كه اكنون ميان گروه‌ها و محافل مردمي آذربايجان و آسياي مركزي با حاكمان اين منطقه در باره رژيم صهيونيستي بروز كرده مسبوق به سابقه است. ريشه اين تضاد نيز به آنجا برمي‌گردد كه ساختار ديپلماسي دولت‌هاي اين منطقه به دليل آنكه اغلب شخص محور و سكولاريستي است پديده‌اي به نام افكارعمومي را به رسميت نمي‌شناسد و به طور طبيعي در نظام تصميم‌گيري آنها مطالبات مردم ياخرد جمعي جايگاهي ندارد.
در تصميم اخير مقام‌هاي دو جمهوري آذربايجان و قزاقستان نيز اين آفت مشهود است كه زمامداران به رغم همه اعتراض‌ها و واكنش‌هاي خودجوش مردمي اصرار بر كشاندن ديپلماسي كشور به سمت همسويي با تل‌آويو دارند. در باكو كه آوردگاه اين رويارويي است، از جنگ قره باغ به اين سو مقاومت جدي در برابر «سياست تغيير هويت ديني» جامعه صورت گرفته است. در جریان جنگ قره باغ، اتحاد جهان مسيحي غرب با طرف مهاجم موجب شد شهروندان آذري، اين جنگ را تهاجمي به هويت تاريخي خويش تلقي كنند.
در همين راستا مردم اين كشور احياي هويت و اقتدار تاريخي خويش را در پيوند با جهان اسلام مي‌بينند. در اين مدت هيچ چيزي به اندازه قرار گرفتن قره باغ در دستوركار كنفرانس اسلامي آنها را نسبت به احقاق حقوق شان در قره باغ مصمم نساخت. شعارهايي كه خيل تظاهركنندگان آذري مقابل وزارت خارجه اين كشور سر دادند بخشي از اين نگراني هويتي آنها را نمايان كرد شعارهايي كه در آن تصميم دولت علي اف پشت كردن به جهان اسلام و يا نقض منافع بيش از يك ميليارد مسلمان تعبير شده است.


شروط احزاب لبنان براي حضور در دولت ائتلافي


گروه بین الملل ـ نخست‌وزير جديد لبنان در اولين رايزني‌ها جهت تشكيل دولت جديد با برخي از نخست وزيران سابق لبنان و ماروني‌هاي اين كشور ديدار كرد.
به گزارش خبرگزاري‌ها سعد حريري، رهبر اكثريت پارلمان لبنان كه به عنوان نخست وزير جديد مأ‌مور تشكيل دولت شده است، به طور محرمانه با ميشل عون، رئيس جناح تغيير و اصلاح و رهبر ماروني‌هاي اين كشور ديدار كرد كه ظاهراً به دليل پافشاري ميشل عون بر كسب يك سوم كابينه توسط معارضان اين نشست نتايج رضايت بخشي به همراه نداشت.
يك منبع جريان مستقبل فاش كرد كه ميشل عون بار ديگر در اين ديدار بر مواضع قبلي‌اش تأكيد كرده و گفته است معارضان هرگز از موضوع يك سوم كابينه چشم پوشي نخواهند كرد و بر تشكيل دولتي با مشاركت واقعي پافشاري دارند. منابع المستقبل همچنين تأكيد كردند سعد حريري خواهان مشاركت معارضان در دولت جديد است اما بدون كسب يك سوم كابينه توسط آنها. به گفته‌ اين منابع، حريري خواهان تشكيل دولتي با حضور 30 وزير است كه 16 تن از آنها از وزيران گروه‌هاي اكثريت، 11 تن از وزيران گروه‌هاي معارض و چهار وزير نيز جزو وزيران انتخابي رئيس جمهور باشند.
از سوي ديگر ميشل سليمان، رئيس‌جمهور لبنان نيز بر ضرورت پيگيري روند انتخاب نخست‌وزير و رئيس پارلمان در روند تشكيل دولت جديد تأكيد كرد و گفت: من منتظر هستم تا ببينيم نخست وزير چه چيزي را ارائه خواهد داد و در خصوص اين رايزني‌ها پيشداوري نخواهم كرد، اما در عين حال اميدوارم دولتي تشكيل شود كه بيانگر شراكت حقيقي و روحيه‌ وفاق و آ‌شتي باشد. هرگز تشكيل دولتي را كه در برگيرنده‌ دولت وحدت ملي نباشد، تأييد نخواهم كرد.
در همين حال يكي از منابع حزب الله لبنان نيز تأكيد كرد كه اين حزب در صورت عدم كسب يك سوم كابينه در دولت شركت نمي‌كند.
● مذاكرات تازه سيدحسن نصرالله با سران احزاب لبنان
در چارچوب ديدارهاي سيدحسن نصرالله، دبيرکل حزب‌الله با برخي‏ سران گروه سياسي ۸ مارس لبنان و هم‌پيمانان حزب الله، وي با عمر کرامي،‏ نخست وزير پيشين لبنان ديدار کرد. منابع خبري لبنان اعلام کردند: دو‏ طرف در اين ديدار اوضاع سياسي لبنان در مرحله گذشته و جزئيات انتخابات‏ اخير مجلس اين کشور را مورد بررسي قرار دادند. بررسي افق‌هاي مرحله آينده از نظر داخلي و منطقه‌اي بويژه با توجه به‏ وجود طرح‌هاي توطئه عليه مقاومت و منطقه عربي از جمله مسائل مورد بررسي‏ ديدارکنندگان بود. دو طرف همچنين بر ضرورت تقويت صفوف ملي لبنان و آمادگي براي هرگونه ‏ اقدام احتمالي رژيم صهيونيستي تأکيد کردند. دبيرکل حزب‌الله به تازگي با برخي ديگر از هم‌پيمانان حزب خود و برخي‏ از سران گروه ۱۴ مارس ديدار کرد و به بررسي مسائل لبنان و منطقه با آنان‏ پرداخت. نصرالله چند روز پيش با سعدالدين حريري، رئيس جريان آينده و نخست وزير‏ مأمور تشکيل دولت جديد و وليد جنبلاط، رئيس حزب سوسياليست ترقيخواه از سران‏ گروه سياسي ۱۴ مارس و رقيب ۸ مارس ديدار کرده بود.
در حالي كه حزب‌الله لبنان و ديگر احزاب اين كشور در تلاش براي تثبيت اوضاع لبنان هستند، روزنامه لبناني الديار نوشت كه امريكايي‌ها تلاش مي‌كنند حزب‌الله لبنان را از تصدي مناصب وزارتخانه‌هاي حساس و كليدي اين كشور محروم كنند. اين روزنامه به نقل از برخي منابع معارضين نوشت كه مخالفت سعد حريري، مأمور تشكيل دولت جديد با ارائه منصب وزارتي به كساني كه در انتخابات پارلماني شكست خورده‌اند، اين است كه راه را براي ورود جبران باسيل، وزير ارتباطات سد كند. خبر دیگری از لبنان حاکی است ناآرامي‌هايي كه چند ساعت پس از انتصاب سعد حريري به نخست وزيري لبنان بين هواداران دو جناح مستقبل و جنبش امل شروع شد، صبح ديروز با مداخله ارتش لبنان فروكش كرد. در اين ناآرامي‌ها كه به تيراندازي دو طرف منجر شد، يك زن كشته و شماري از شهروندان بيروت زخمي شدند.


توافق فتح و حماس براي تشكيل كميته‌ زندانيان


روز گذشته جنبش‌هاي فتح و حماس مذاكرات خود را در راستاي دستيابي به توافق آشتي ملي ازسرگرفتند. به گزارش الشرق الاوسط، هيأت حماس به رياست موسي ابومرزوق، رئيس دفتر سياسي جنبش حماس و هيأت فتح به رياست احمد قريع رئيس هيأت مذاكره كننده جنبش فتح، با يكديگر ديدار كردند.
اين ششمين دور مذاكرات ميان دو طرف با هدف بررسي مسائل پيچيده و در رأس آن پرونده زندانيان سياسي است. دو جنبش فتح و حماس در اين نشست، اتهامات عليه يكديگر را در زمينه دستگيري ده‌ها تن از طرفداران دو طرف بنا به دلايل سياسي رد و بدل كردند.
حماس اصرار دارد كه بايد پرونده دستگيري‌هاي سياسي قبل از امضاي هرگونه توافقنامه صلح حل و فصل شود. فتح نيز معتقد است دستيابي به توافق نهايي تضمين كننده پايان دادن به پرونده دستگيري‌ها در كرانه باختري و پرونده كساني است كه حماس در نوار غزه دستگير كرده است.
از جمله مسائلي كه دو طرف فتح و حماس سعي دارند درخصوص آن به توافق برسند، احياي سيستم‌هاي امنيتي بر اساس اصول شغلي و تشكيل كميته‌ حزبي براي اداره‌ اوضاع نوار غزه تا زمان برگزاري انتخابات رياست تشكيلات خودگردان و شوراي قانونگذاري فلسطين در سال 2010 است.


كودتا عليه رهبر چپگراي هندوراس به بحران منطقه‌اي تبديل شد


گروه بین الملل ـ كودتا عليه رئيس جمهور چپگراي هندوراس كه از همفكران كاسترو و هوگو چاوز است، به فاصله اندكي تبديل به يك بحران منطقه‌اي در امريكاي مركزي شد. به طوري كه امروز همه رهبران جنبش‌هاي چپگراي امريكا به نشست اضطراري فراخوانده شده‌اند و امريكا و سازمان ملل نيز براي حل بحران اعلام آمادگي كرده‌اند.
نزاع سياسي در هندوراس زماني آغاز شد كه مردم اين كشور امريكاي لاتين براي شرکت در همه پرسي به پاي صندوق‌هاي‏ رأي دعوت شده بودند اما نيروهاي نظامي اين کشور با حمله به منزل رئيس‏ جمهور هندوراس وي را ربودند و قدرت را در کشور به دست گرفتند.‏ گزارش‌ها حاكي است زلايا چند ساعت پس از ربوده شدن به رسانه‌ها اعلام كرد در سن خوزه پايتخت كاستاريكا است. وی پس از آن به نیکاراگوئه رفت تا در نشست سران آلبا شرکت کند. رئيس جمهور هندوراس به تازگي به علت دور شدن از اردوگاه‏ کشورهاي متحد واشنگتن به شدت مورد انتقاد قرارگرفته و جناح راست متحد‏ امريکا در هندوراس او را به همسويي با کشورهاي سوسياليست منطقه از جمله‏ ونزوئلا متهم کرده بود.
كودتاچيان هندوراس پس از ربودن رئيس جمهور، در كنگره هندوراس روبرتو ميچلتي را به عنوان رئيس جمهوري موقت اين كشور تعيين كردند كه وي نيز صبح دیروز انريك اوتز كالندرس را وزير خارجه كابينه خود كرد. پاتريسيا روداس وزير امور خارجه كابينه زلايا نيز توسط سربازان دستگير شده و اكنون در بازداشت به سر مي‌برد.
● امريكاي لاتين به حمايت از رهبران چپگراي هندوراس برخاست
كشورهاي امريكاي لاتين كه كم و بيش با آشوب‌هاي سياسي آشنا هستند، همگي كودتاي نظامي هندوراس و خلع رئيس‌جمهوري اين كشور را محكوم كردند. هوگو چاوز، رئيس جمهوري ونزوئلا، هشدار داده است كه اگر سفير يا سفارت ونزوئلا در هندوراس مورد حمله و آسيب قرار گيرد، واكنش جدي نشان خواهد داد. برونو رودريگز، وزير امور خارجه كوبا نيز كودتاي نظامي هندوراس را ظالمانه خواند و خواستار بازگشت زلايا به قدرت شد. كشورهاي عضو پيمان آلبا نيز كودتاي هندوراس را محكوم كردند و خواستار نشست فوري كشورهاي عضو در مورد بررسي وضعيت هندوراس شدند. سازمان كشورهاي امريكايي (OAS)، همچنين نشستي را در مقر خود در واشنگتن برگزار كردند و خواستار بازگشت زلايا به قدرت شدند.
گروه ريو نيز بشدت كودتاي نظامي هندوراس را محكوم كرد و خلع زلايا از قدرت را غيرقانوني خواند. باراك اوباما، رئيس جمهور امريكا نيز درباره گزارش دستگيري رئيس جمهور هندوراس ابراز نگراني كرد و با انتشار بيانيه‌اي، از همه گروه‌ها و فعالان سياسي و اجتماعي در هندوراس خواست اصول دموكراتيك حاكميت قانون و اصول منشور دموكراتيك كشورهاي امريكايي را محترم شمارند.


شكست كرشنرها در انتخابات آرژانتين


در يك رقابت انتخاباتي پرهيجان بر سر كرسي‌هاي پارلماني سرانجام حزب مخالف خاندان «كرشنرها» به پيروزي دست يافت. نستور كرشنر، همسر رئيس جمهوري كنوني آرژانتين (كريستينا فرناندز كرشنر) و يكي از نامزدهاي انتخابات پارلماني اين كشور شكست خود را در انتخابات پارلماني در ايالت بوئنوس آيرس پذيرفت. پيروز نشدن نستور كرشنر شكستي انتخاباتي براي همسرش در نيمه راه دوره رياست جمهوي است. در حالي كه نستور كرشنر در دوران رياست جمهوري توانسته بود با بهبود اوضاع اقتصادي كشور و مهار بحران سهمگين تورم محبوبيت زيادي را كسب كند اما عملكرد همسر او در اداره دولت ناموفق ارزيابي شده است.


آماده‌باش عراقي‌ها در روز خروج ارتش امريكا


گروه بين‌الملل ـ در روزي كه در تاريخ عراق به‌عنوان عقب‌نشيني نظاميان امريكايي از شهرهاي اين كشور ثبت شده، نيروهاي نظامي و پليس عراق به حالت آماده‌باش كامل درآمدند.
به گزارش خبرگزاري‌ها، مسئولان امنيتي عراق با اعلام اين‌كه نظاميان اين كشور همه ظرفيت خود براي مهار تروريسم را به صحنه آورده‌اند، گفت:‌مرخصي همه نيروهاي پليس اين كشور لغو شده است و تا اطلاع ثانوي همه نيروهاي پليس و امنيتي عراق در حال آماده‌باش خواهند بود. عبدالقادر العبيدي وزير دفاع عراق نيز بر وجود طرح‌هاي تكميلي حفظ امنيت در اين كشور تا پايان سال جاري ميلادي تأكيد كرد.

نگاه

بلوغ امنيتي نيروهاي عراقي


گروه بين‌الملل ـ امروز آخرين روز حضور نيروهاي امريكايي در شهرهاي عراق است كه با جشن بزرگ عراقي‌ها به خاطر تقويت نيروهاي بومي در تأمين امنيت كشور جنگ زده خود توأم شده است.
با تكميل اين روند، عقب‌نشيني نيروهاي امريكايي از عراق وارد مرحله ديگري مي‌شود كه براساس آن با ترك پايگاه‌هاي نظامي در اواخر سال 2011، اشغال عراق رسماً پايان مي‌يابد. اين طرح (عقب‌نشيني امريكايي‌ها) با جزئيات دقيق تدوين شده اما آنچه به ترديدها پيرامون اين طرح دامن مي‌زند افزايش خشونت‌ها در هفته‌هاي اخير است. 10 روز پيش انفجار يك كاميون بمب گذاري شده در نزديكي شهر كركوك دست كم 70 كشته بر جاي گذاشت و دو روز بعد انفجار 7 بمب از جمله يك بمب‌گذاري انتحاري در بغداد مجموعاً 30 نفر را كشت. تنها دو روز بعد در همين شهر بمب بزرگي منفجر شد كه در نتيجه آن 70 تن كشته شدند. شورشيان با آگاهي از زمان خروج امريكا بار ديگر به جنب‌و‌جوش افتاده‌اند تا با استفاده از اين مرحله انتقالي عراق را ناآرام كنند.
آنان همچنين روند ترورها را از سر گرفته‌اند تا آتش درگيري‌هاي قومي و فرقه‌اي را بيفروزند. كمتر از يك ماه پيش، حارث‌العبيدي از نمايندگان برجسته پارلمان عراق در مسجدي در بغداد كشته شد. در موصل بزرگترين شهر شمال عراق هم كه در آن مربي سرشناس تيم‌هاي ورزشي عراق به ضرب گلوله كشته شد، بمب‌گذاري‌ها ادامه دارد. با اين حال، شمار اين حملات در حد پائيني قرار دارد و آمار و ارقام اين ادعا را تأييد مي‌كند. اما برخي مقامات امريكايي و عراقي هشدار داده‌اند كه ممكن است موج شورش‌ها به اين كشور بازگردد.
نوري مالكي نخست‌وزير عراق به مردم اين كشور گفته كه در برابر خشونت‌ها خود را نبازند و نگران نباشند. وي تأكيد كرد كه نيروهاي عراقي همانگونه كه تا به امروز امنيت كشور را تأمين كرد‌ه‌اند پس از اين نيز از عهده اين مسئوليت برخواهند آمد و خروج امريكا «پيروزي بزرگي براي عراق» خواهد بود.
البته پيش از پايان جدول زماني خروج امريكايي‌ها از شهرهاي عراق، نيروهاي اشغالگر مسئوليت امنيت بسياري از شهرها را به عراقي‌ها سپرده بودند؛ به طوري كه بسياري از پست‌هاي مشترك امنيتي عراق و امريكا برچيده شده و گشتزني نيروهاي امريكايي بشدت كاهش يافته بود. در چنين شرايطي امنيت شهرها را نيروهاي عراقي تأمين كرده‌اند.
امريكايي‌ها از اين پس در پايگاه‌هاي خارج از شهرها مستقر خواهند بود و تنها در صورتي وارد عمل مي‌شوند كه نيروهاي عراقي چنين درخواستي داشته باشند.
در شهرهايي مانند موصل كه تلاش‌ها براي سركوب شورش‌ها شدت يافته محدوديت‌هاي شهري و مسئوليت نيروهاي خارجي به گونه ديگري تفسير شده و قرار بر آن است كه اصلي‌ترين پايگاه امريكا در اين شهر تخليه نشود.
عراقي‌ها به تدريج دريافته‌اند كه دولت اوباما قصد ندارد تا پيش از پايان 2011 هسته اصلي نيروهاي امريكا را از عراق خارج كند و برخي مقامات عراقي سعي دارند با حفظ نيروهاي خارجي تلاش خود را براي تحقق وعده‌هاي معوقه، تصويب قوانين مربوط به ملت‌سازي يا قوانين حساس مربوط به نفت و گاز يا اصلاح قانون اساسي و حتي قانون نظارت بر انتخابات صرف كنند.
به اعتقاد اين دسته اگرچه تقويت نيروهاي امنيتي عراق حائز اهميت فراواني است اما نبايد در آن تعجيل كرد و بايد به موازات آن به انسجام بخشي به دولت نيز پرداخت.
اين دغدغه‌ها هر كدام به نوبه خود قابل توجيه است. عراق در ماه ژانويه آينده شاهد يك انتخابات سراسري خواهد بود و همگان انتظار دارند كه اين رأي‌گيري در كمال آرامش برگزار شده و به تشكيل يك دولت باثبات منجر شود. بنابراين از هم‌اكنون تلاش‌ها براي ايجاد اتحاد‌ها و ائتلاف‌ها آغاز شده و آرايش سياسي جديدي در عراق در حال شكل‌گيري است.
مالكي قصد دارد تا پيش از انتخابات، وجهه خود به عنوان مرد نظم و قانون را تثبيت کند. او بيش از هر دولتمرد ديگري در عراق نگاه تقريباً يكساني به مقوله امنيت و ثبات و نيز ارائه الگويي براي همگرايي سياسي دارد. براي نمونه، او در بخش امنيتي بر خروج امريكايي‌ها تأكيد دارد و در زمينه سياست داخلي نيز در حال ايجاد اجماع با گروه‌ها و افرادي مانند مقتدا صدر است.
آنچه كه در مباحث ميان گروه‌هاي حاكم در عراق مي‌گذرد نشان مي‌دهد كه طيف‌هاي سياسي عراق به اين باور رسيده‌اند كه امنيت و ثبات سياسي، در شرايط فعلي، لازم و ملزوم يكديگرند و خروج امريكا از شهرها به تنهايي نمي‌تواند شكاف‌هاي قومي را ترميم كرده و شورش‌ها را سركوب كند.