نویسنده: حسین رویوران*
سعدحریری چند روز پیش رسما نخستوزیر لبنان شد، هر چند که از 4 سال پیش عملا میتوانست این سمت را در اختیار داشته باشد، چون جریان المستقبل اکثریت سنیهای لبنان را به دست آورده بود اما خود حریری به دلیل آنکه به صورت دفعی و پس از ترور پدرش وارد عرصه سیاسی شده بود نمیتوانست مستقیما به عنوان نخستوزیر انجام وظیفه کند، پس فواد سنیوره به صورت نیابتی از طرف او نخستوزیر شد. حال که حریری خودش سمت پدر را به دست گرفته است به نظر میرسد مسائل در لبنان کمی شفافتر و مستقیمتر میشود و دیگر از نقشهای نیابتی خبری نخواهد بود. بحث دوم اینکه حریری از همان ابتدا اعلام کرده که میخواهد دولت آشتی و وحدت ملی تشکیل دهد؛ دولتی که با مقاومت تضادی ندارد و این شرایط بسیار نسبت به وضعیت زمان سنیوره متفاوت است. گرچه تا امروز درباره درصدهای تقسیم کابینه اختلاف نظر وجود داشته اما شاهد هستیم که از ابتدای کار، دولت آشتی ملی در چارچوبی مناسب قرار گرفته است. حریری قبل از آنکه کاندیدا شود با سیدحسن نصرالله دیدار داشت و سعی کرد به نوعی تمام کدورتهای قبلی را کنار بگذارد تا یک صفحه جدید برای همزیستی و همکاری احزاب در داخل لبنان باز کند. تمام این مسائل نشان میدهد که شرایط کنونی نسبت به گذشته برتریهایی دارد؛ اگرچه در عمل باید دید که این برتریها چگونه منعکس خواهد شد. قبل از اجلاس دوحه فضای تنش موجود در لبنان نتوانست اوضاع را به ثبات برساند. به عبارتی جریان المستقبل یک تشکیلات شبهنظامی ایجاد و سعی کرد با جریان مقاومت تقابل به وجود آورد ولی در نهایت این اردوکشی منجر به یکسرهسازی نیروها از سوی مقاومت شد. با این یکسرهسازی عملا اتفاق جدیدی در لبنان افتاد و اپوزیسیون به این نتیجه رسید که راهکار درگیری به نتیجه نمیرسد. حزبالله به رغم اینکه در این یکسرهسازی در موضع برتر قرار داشت اما به سرعت به تفاهم دوحه تن داد و از طریق حل سیاسی بحران پیشرفت و استفاده از قدرت سخت در صحنه را راهکار خود قرار نداد. این امر نشان داد که حزبالله یک حزب کاملا منطقی است و براساس منطق میتوان با آن گفتوگو و رفتار کرد. به همین دلیل پس از توافق میان گروههای معارض، سعد حریری تا حدود زیادی رفتار خود را نسبت به حزبالله تغییر داده و میل به تفاهم با حزبالله افزایش پیدا کرده و خودش به عنوان یک متصدی جدید که عملکرد متفاوتی نسبت به سنیوره دارد، ظاهر شد. ساختار دموکراسی در لبنان توافقی است و دموکراسی عددی در آن جایی ندارد. پس اکثریت و اقلیت در این کشور معنای نسبی دارد، به همین دلیل دولت باید طبق عرفهای قبلی متشکل از مجموعه طوایف اصلی لبنان باشد. پستهای کابینه معمولا بین نمایندگان 3 طایفه اصلی تقسیم میشود. در ابتدا حدود نیمی از کابینه به آنها میرسد یعنی 5 وزیر شیعه، 5 وزیر سنی و 5 وزیر مسیحی مارونی. از آنجا که اساسا در پارلمان نمایندگان اصلی شیعیان، حزبالله و امل هستند و در نمایندگان جامعه مارونی بزرگترین فراکسیون، فراکسیون جریان ملی آزاد به سرکردگی میشل عون است (که آنها در معارضه هستند و در جریان اکثریت پیروز انتخابات قرار ندارند) لذا کابینه جدید اجبارا باید تشکلی از اکثریت و اقلیت باشد. آنچه که الان مورد بحث قرار دارد نسبت آنهاست؛ نسبتی که حریری مطرح کرده
16 نفر از اکثریت، 4 نفر از طرفداران رئیسجمهور و 10 نفر از طرفداران معارض است. نسبتی که میشل عون مطرح میکند نسبتی نزدیک به نسبت پارلمان است یعنی به اندازه 71 رای که اکثریت کسب کرده، اعضا، صاحب 16 وزارتخانه میشوند و 57 رأیی که اقلیت آورده 14 وزارتخانه را نصیب آنها میکند. طرحی که رئیسجمهور پیشنهاد داده این است که اکثریت صاحب 15 کرسی شود، 5 پست به طرفداران رئیسجمهور و 10 پست به اقلیت برسد و مبنای طرح رئیسجمهور هم این است که نباید اکثریت پارلمانی، اکثریت در کابینه را داشته باشد. یعنی 15 باشد نه 16 و اقلیت هم نباید ثلثی ضامن داشته باشد که بتواند مصوبات کابینه را وتو کند چرا که فرآیند تصمیمگیری در کابینه، دو سوم آرا است. لذا رئیسجمهور با اختصاص دادن این فراکسیون به خودش سعی دارد نوعی اعتدال در کابینه به وجود آورد.
5 وزیر وسط میتوانند هم اکثریت را اکثریت قوی کنند و هم اقلیت را تبدیل به ثلث ضامن کنند به همین دلیل به نظر میرسد این اختلافنظرها میتواند مبنای ایجاد تشکل جدید کابینه قرار بگیرد.
در حال حاضر تلاش اکثریت بر این است که از پیمان دوحه عبور کند و در همین راستا اقلیت بشدت عصبانی بوده و این مساله را رد میکند ولی تاکنون رسما اعلام نشده که پیمان دوحه کانلمیکن است. نتیجه تشکیل کابینه نشان خواهد داد که آیا پیمان دوحه پابرجا خواهد ماند یا خیر. در حال حاضر شرایط متفاوتی در لبنان به وجود آمده و برخی از نمایندگان به عنوان فراکسیون رئیسجمهور حاضر هستند. پیشتر پارلمان کاملا دو قطبی بود و تنها شامل یک اکثریت و یک اقلیت میشد اما الان فراکسیون رئیسجمهور هم به آن اضافه شده است. لذا این فراکسیون اگر با اقلیت بماند پیمان دوحه پابرجا میماند و اگر اقلیت را همراهی نکند، پایان کار پیمان دوحه فرا میرسد. همه این امور فعلا در چارچوب گفتوگو است.باید دید که زمان برای لبنان چه سرنوشتی را رقم خواهد زد.
*کارشناس مسائل خاورمیانه
در رسانه ها
ناکامی کریشنرها در انتخابات آرژانتین
الجزیره: حزب ائتلاف چپگرای حاکم بر آرژانتین روز گذشته نتوانست در انتخابات میاندورهای کنگره این کشور رای لازم را کسب کند و عملا کنترل خود بر کنگره را از دست داد. این امر شکست بزرگی برای کریستینا کریشنر، رئیسجمهور این کشور محسوب میشود. از سوی دیگر شوهر وی نیز که پیشتر رئیسجمهور بود نتوانست در استان بوينوسآیرس که در آن کاندیدا شده بود، رای کسب کند. رای نیاوردن زوج کریشنر میتواند تاییدی بر این فرضیه باشد که آرژانتین دیگر ریاست کریشنرها بر خود را نمیخواهد.
هشدار اسلامگرایان سومالی به آمریکا
بیبیسی: سخنگوی شورشیان اسلامگرای سومالی روز گذشته اعلام کرد که گروهش تمام ذخایر تسلیحاتی را که آمریکا برای مبارزه با اسلامگرایان در اختیار دولت قرار داده ربوده و به تصرف خود درخواهد آورد.
انتقاد کره از فروش اسلحه به هاوایی
واشنگتن پست: کره شمالی روز گذشته از اقدام آمریکا برای فروش موشکهای دفاعی به کشورهای اطراف هاوایی انتقاد کرد. پیونگیانگ این معاملات را قسمتی از طرح توطئه برای حمله به خود ارزیابی و اعلام کرد در تلافی این عمل، تجهیزات و سلاحهای هستهای خود را تقویت خواهد کرد.رابرت گیتس، وزیر دفاع آمریکا اعلام کرده بود که به هاوایی و جزایر اطراف آن موشکهای زمین به زمین، سیستم ردیابی موشک و سیستم رادار خواهد فروخت.
حماس20 عضو فتح را آزاد میکند
مرکز اطلاعرسانی فلسطین: وزارت کشور دولت منتخب فلسطین به منظور تاثیرگذاری در پیشبرد مذاکرات با جریان فتح در قاهره، 20 عنصر وابسته به فتح را آزاد میکند.
پادشاه عربستان به دمشق میرود
فارس: منابع آگاه سوری از سفر قریبالوقوع پادشاه عربستان سعودی به دمشق خبر دادند. بنا بر این گزارش، یک هیات بلندپایه سعودی بتازگی برای فراهم کردن مقدمات سفر ملک عبدالله به دمشق سفر کرده است. سفر عبدالله به دمشق در حالی صورت میگیرد که وی دیروز در ریاض پایتخت عربستان میزبان حسنیمبارک، رئیسجمهور مصر بود.
حزب دموکرات، پیروز انتخابات آلبانی
دراشتاندارد: حزب دموکرات که حامی نخستوزیر سابق آلبانی در انتخابات پارلمانی این کشور است، اکثریت آرا را کسب کرد. به این ترتیب حزب حامی سالی بریشا در این انتخابات پیروز شد.
تاثیرگذاری غربیها بر انتخابات سودان
الریاض: رئیسجمهور سودان اعلام کرد، نیروهای بیگانه تلاش میکنند در انتخابات ماه فوریه آینده، حزب کنگره ملی حاکم را از قدرت خارج کنند.عمرالبشیر، رئیسجمهور سودان این احتمال را که دخالت نیروهای خارجی از طریق پرداختهای مالی بر نتایج انتخابات تاثیرگذار باشد، رد نکرد.
درگیری قرقیزستان با تروریستها
رویترز: سرویسهای امنیتی قرقیزستان روز گذشته اعلام کردند: نیروهایشان در نبردهای پایان هفته 3 نفر از اعضای یک گروه تروریستی را کشتهاند. درگیریهای روز شنبه در منطقه جنوبی «اوش» به عقیده کارشناسان ثابت میکند که این تروریستها به گروههای پاکستانی و افغانی وابستهاند، زیرا پس از انجام عملیات امنیتی علیه آنها به این کشور گریختهاند.
میانمار درخواست اپوزیسیون را رد کرد
خبرگزاری فرانسه: دادگاه اعلای میانمار روز گذشته درخواست وکلای آنگ سان سوکی، رهبر مخالفان دولت را برای ارائه 2 شاهد اصلی پرونده وی رد کرد. این بدان معناست که سوکی برای محاکمههایی که پیش رو دارد تنها میتواند از 2 شاهد دیگر استفاده کند. وکلای وی معتقدند: 2 شاهد پذیرفته نشده نقش کلیدی در تغییر روند پرونده او میگذاشتند. در صورت مجرم شناخته شدن سوکی به جرم جاسوسی، وی حداقل به 5 سال زندان محکوم خواهد شد.
اخبار کوتاه
مذاکرات فتح و حماس در قاهره
گروه بينالملل:جنبشهای فتح و حماس مذاکرات خود را در راستای دستیابی به توافق آشتی ملی از سرگرفتند. هیات حماس به ریاست موسی ابومرزوق و هیات فتح به ریاست احمد قریع، با یکدیگر دیدار کردند. این ششمین دور مذاکرات میان دو طرف با هدف بررسی مسائل پیچیده و در راس آن پرونده زندانیان سیاسی است. خبرنگار رادیو سوا نیز اعلام کرد: دو جنبش فتح و حماس بار دیگر در جریان این نشست اتهامات علیه یکدیگر را در زمینه دستگیری دهها تن از طرفداران دو طرف بنا به دلایل سیاسی رد و بدل کردند. فتح و حماس در آستانه برگزاری این دور از مذاکرات، نسبت به دستیابی به توافق آشتی ملی تا پیش از هفتم ماه ژوئیه ابراز تردید کرده و هر یک اعلام میکردند که دیگری مانع توافق بر سر مسائل پیچیده است. مصر پیشتر ابراز امیدواری کرده بود که توافق آشتی ملی روز هفتم ژوئیه میان فتح و حماس امضا شود. حماس اصرار دارد که باید پرونده دستگیریهای سیاسی قبل از امضای هرگونه توافقنامه صلح
حل و فصل شود. فتح معتقد است که دستیابی به توافق نهایی تضمین کننده پایان دادن به پرونده دستگیریها در کرانه باختری و پرونده کسانی است که حماس در نوار غزه دستگیر کرده است.
هشدار نتانیاهو درباره حضور حزبالله در کابینه لبنان
گروه بينالملل: بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی اعلام کرد، در صورتی که حزبالله وارد دولت جدید لبنان شود و جزئی از حکومت آینده لبنان باشد مسؤولیت هرگونه تیراندازی و تبادل آتش بر عهده دولت لبنان است. نتانیاهو بار دیگر در سخنان مداخلهجویانه خود و اسرائیل در امور سیاسی لبنان و پس از آغاز مشاورهها برای تشکیل کابینه جدید این کشور به تهدید لبنان پرداخت. نتانیاهو گفت: «اگر حزبالله حقیقتا و به صورت عملی به دولت جدید لبنان بپیوندد، اسرائیل این دولت جدید را مسؤول هر نوع عملیات تبادل آتش یا تیراندازی از ناحیه حزبالله میداند». از سوی دیگر پس از آنکه درگیری مسلحانه در منطقه «عائشه بکار» بیروت باعث کشته شدن یک نفر و زخمی شدن 5 تن دیگر شد، ارتش لبنان وارد معرکه شد و توانست اوضاع این منطقه را به حالت عادی بازگرداند. این حادثه پس از آن روی داد که یکی از هواداران جریان المستقبل پس از اعلام این مطلب که رئیس جمهور، سعد الدین حریری را مامور تشکیل کابینه کرده، از خوشحالی شروع به تیراندازی به سمت خانههای مردم کرد.
260 ميليون دلار كمك آمريكا به مبارک برای تشديد محاصره غزه
گروه بينالملل: مجلس سنا و كنگره آمريكا اختصاص مبلغ 260 ميليون دلار كمك آمريكا به مصر را به تشديد محاصره نوار غزه مشروط كردند. مجلس سنا و كنگره آمريكا تخصيص مبلغ 260 ميليون دلار كمك مالي به مصر را به مصرف اين مبلغ براي تأمين امنيت مرزهاي سينا و آنچه كه توقف عمليات قاچاق به نوار غزه از مرز رفح ناميدند، مشروط كردند. «باراك اوباما» رئيسجمهور آمريكا قانون بودجه تكميلي سال 2009 را امضا كرد كه بر اساس قانون بودجه تكميلي شماره «2346» كه به تصويب كنگره و مجلس سنا رسيده است، این مبلغ براي كمك به مصر اختصاص داده شده است. در متن اين قانون آمده است: مبلغ تخصيصي براي مصر به منظور تأمين امنيت مرزهاي سينا در نظر گرفته شده است و تا 30 اكتبر 2009 به بانك «ذخيره فدرال» در نيويورك تحويل داده خواهد شد. طرح اين قانون در ماه مه توسط «ديويد اوبي» رئيس دموكرات كميته تخصيص بودجه كنگره ارائه شد كه توسط مجلس سنا و كنگره به تصويب رسيد اما اوباما هفته گذشته آن را امضا كرد.
تظاهرات ضد آمریکایی هزاران پاکستانی
گروه بينالملل: هزاران پاکستانی دیروز در شهر کراچی این کشور با شرکت در تظاهرات ضد آمریکایی، دخالت آمریکا در امور داخلی پاکستان را محکوم کردند. حدود 10 هزار تظاهرکننده پاکستانی در شهر بندری کراچی در جنوب این کشور با سردادن شعارهای ضد آمریکایی و حمل دستنوشته و پلاکارد خواستار واکنش و اقدام مناسب دولت پاکستان در قبال دخالتهای آمریکا در امور داخلی پاکستان شدند. تظاهرکنندگان، سیاستهای دولت آمریکا در قبال کشور پاکستان را محکوم و آن را مداخله در امور داخلی خود دانستند. تظاهرکنندگان همچنین در طول راهپیمایی پرچم آمریکا را به آتش کشیدند. در تحولی دیگر، درگیریها و حملات هوایی ارتش پاکستان به مخفیگاههای شورشیان طالبان در جنوب وزیرستان شمالی حداقل 32 کشته
بر جای گذاشت که 27 نفر از این کشته شدگان شبهنظامی و 5 نفر دیگر غیرنظامی بودهاند.مقامات امنیتی پاکستان روز گذشته در گفتوگو با خبرنگاران اعلام کردند، در درگیری نیروهای دولتی پاکستان با نیروهای شبهنظامی در مناطق قبیلهای این کشور که دولت مرکزی کنترل چندانی بر آنها ندارد حداقل سه تن از شهروندان غیرنظامی منطقه کشته و هفت تن از آنها نیز مجروح شدند که حال برخی از آنها وخیم گزارش شده است.