توافق بزرگ روسیه و آمریکا در قبال سوریه، واقعیت یا سناریوسازی

هادی محمدی کارشناس مسائل خاورمیانه در گفت‌وگو با خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری فارس، در خصوص برقراری آتش بس در سوریه گفت: طی سه روز گذشته که آتش بس به مناسبت عید قربان در این کشور با توافق طرف‌های اصلی و منطقه‌ای شکل گرفت، یک سری گروه‌ها از ابتدا اعلام کردند که با آن مخالفند.

وی جریانات تکفیری، سلفی و القاعده‌ای را از جمله این گروه‌ها خواند و اظهار داشت: البته تروریست‌های موسوم به ارتش آزاد نیز در برخی مناطق تلاش کردند با ارتش سوریه درگیر شوند که خود این نشان می‌دهد یک سناریو در پس این پذیرش و عدم اجرای آتش بس نهفته است.

این کارشناس مسائل خاورمیانه مسئله اصلی را در این دانست که طی 4 روز آتش بس، باید یک کارکرد جدید ایجاد شود تا بازیگران بین‌المللی بر مبنای آن بتوانند مدیریت خود بر بحران سوریه را حفظ کنند، اظهار داشت: بدان معنا که با نقض آتش بس و اتهامی که طرفین به یکدیگر خواهند زد، زمینه‌ موج تبلیغاتی دستگاه‌های رسانه‌ای وابسته به استکبار علیه سوریه ایجاد می‌شود.

آتش بس؛ طرحی که با اهداف مختلف دنبال می‌شود

محمدی دومین کارکرد این آتش بس را در آن دانست که با توجه به شدت و ضعف اجرایی شدن آن در نقاط مختلف، برای استمرار آتش بس نیازمند یک ساز و کار هستیم که مشخص کند چه کسی آغازگر نقض آتش بس بوده است.

وی ادامه داد: غرب این بهانه را دنبال می‌کند که «برای این موضوع لازم است ناظران بین‌المللی حضور داشته باشند که کلاه آبی‌ها و مجموعه پاسدار صلح سازمان ملل را شامل می‌شود» که این یعنی جای پایی برای اقدامات بعدی.

این کارشناس مسائل خاورمیانه با بیان اینکه آتش بس علیرغم بی‌اعتمادی طرفین به یکدیگر تا حد زیادی محقق شده و در بسیاری از مناطق درگیری‌های تروریستی کاهش یافته، خاطرنشان کرد: در این بین اما گروه‌هایی موسوم به «جبهه نصر» تلاش کردند تا پایان روز پنجشنبه مناطقی ‌از حلب را اشغال کنند و صبح روز جمعه که آتش بس اجرایی می‌شود دست ارتش سوریه را برای واکنش بسته و یک برگ برنده داشته باشند، که ارتش تلاش کرد تروریست‌ها در همان روز وادار به عقب نشینی کرده و به آنها تلفاتی وارد کرد.

محمدی ادامه داد: این آتش بس در مجموع تا حد زیادی به پیش رفته و علیرغم درگیری‌های پراکنده دنبال شده است.

وی با ذکر این نکته که جامعه جهانی و کشورهای غربی در ابتدا باید جریان‌هایی که عدم پایبندی‌شان به آتش بس مشخص شده و بارها اذعان کرده‌اند که تکفیری‌ها دست به این اقدامات زده‌اند را محکوم کنند، گفت: غرب باید ارتباط خود با این گروه‌ها را مشخص کند که یا طرفدار آنهاست که این باید علنی شود و یا مخالف آنهاست که باید در سوریه هم علیه آنها مبارزه کند و جلوی کمک به آنها که از سوی چند کشور مشخص انجام می‌گیرد را بگیرد.

این کارشناس مسائل خاورمیانه اولین نتیجه اجرای نسبی برقراری این آتش بس را تعیین تکلیف گروه‌های تروریستی خواند و افزود: آنها مانع شکل گیری آرامش و عامل خونریزی در سوریه هستند.

محمدی خاطرنشان کرد: ترکیه به شکل رسمی و جریان سعد حریری در لبنان برای حمایت از جریان‌های تکفیری، سلفی و ارتش آزاد سلاح و مزدور اعزام می‌کنند.

وی ادامه داد: دومین اقدام پس از آتش بس این است که باید به ترکیه و گروه‌های مشخصی مانند جریان 14 مارس لبنان فشارهای لازم بین‌المللی وارد آمده و تمکین کنند که هیچ گونه حمایتی از این گروه‌ها نداشته باشند تا شرایط آتش بس به شکل کامل‌تری در سوریه ادامه یابد.

این کارشناس مسائل خاورمیانه با اشاره به اینکه ناظرینی که از قبل در سوریه مستقر بودند، می‌توانند به عنوان ناظران غیر مسلح تخلفات آتش بس را ثبت کنند، خاطرنشان کرد: آنها می‌توانند در یک سازوکار مشخص به کار گرفته شوند تا مسئله تضمین بیشتر برای آتش بس کامل در سوریه محقق شود.

محمدی با اشاره به رایزنی‌هایی که در پایتخت‌های مختلف در این خصوص در حال انجام است، گفت: عربستان سعودی به شکل آشکاری ضمن اینکه در عراق طی هفته گذشته روزانه دست به اقدامات تروریستی می‌زند، مخالف شکل گیری هر گونه آرامش در سوریه است.

وی ادامه داد: عربستان سعودی باید از سوی غرب و سازمان ملل تحت فشار قرار گیرد تا موضع رسمی و واقعی خود در حمایت از جریان تروریسم‌ را مشخص و دست از حمایت‌هایش بردارد.

وی در پاسخ به این سؤال که طرح اخضر ابراهیمی همان طرح ایران است، اما چگونه غرب در پی بهره‌برداری از آن می‌باشد، گفت: این که ایران پیشنهاد دهنده طرح بود در هماهنگی کامل با طرف‌های نقش آفرین در سوریه اتفاق افتاده، اما اینکه غرب و مجموعه جریان‌های حامی تروریسم تلاش می‌کنند با این پیشنهاد زمینه‌ای را برای اقدامات بعدی خود فراهم کنند، منافاتی با هم ندارد چرا که آنها تلاش دارند بحران داخلی سوریه را به یک بحران بین‌المللی تبدیل کنند.

رویه جدیدی که آمریکا در دنیا در پیش گرفته است

این کارشناس مسائل خاورمیانه یادآور شد: به این روش ابزار و سازوکارهای لازم به دست قدرت‌های مداخله گر افتاده و آنها می‌توانند از طریق این ابزارها در تعیین سرنوشت و اوضاع سیاسی و امنیتی در سوریه دخالت کنند. مانند تعیین تکلیف در مورد حاکمیت‌ها از طریق مداخله خارجی.

وی ادامه داد: این یک رویه جدید مداخله گرایانه‌ بین‌المللی است که آمریکا تلاش دارد با کمترین هزینه آن را ایجاد کند.

محمدی آتش بس به خودی خود را مورد قبول ایران خواند و یادآور شد: اما اینکه طرف‌های مقابل و مخالف سوریه از آن زمینه‌ای برای مداخلات بعدی و فعال نگه داشتن اهرم‌های خود در فشار به سوریه داشته باشند، مسئله‌ای است که باید از آن جلوگیری کرد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با طرح این سؤال که چرا القاعده در سوریه مورد استثنای رفتاری آمریکا و غرب قرار می‌گیرد و آنها به شکل آشکاری با این جریان، همپیمانی و همسویی دارند، خاطرنشان کرد: غرب باید به این پارادوکس پاسخ دهد و اقدامات عملی برای جلوگیری از حمایت آنها در بخش تسلیحات و مالی می‌تواند نشان دهد که غرب در مبارزه با القاعده و تروریسم جدی است و می‌توان ادعاهای غرب را تا حدودی قبول کرد.

این کارشناس مسائل خاورمیانه آتش بس را یک مرحله گذار دانست که در آن بازیگران بزرگی همچون روسیه و آمریکا در تعیین مسیر تحولات اثر گذار هستند.

توافق بزرگ بین روسیه و آمریکا؛ واقعیت یا سناریوسازی

محمدی در خصوص احتمال توافق بزرگ بین آمریکا و روسیه در مورد سوریه پس از انتخابات آمریکا اظهار داشت: یکی از گمانه‌زنی‌ها این است که باید دید آمریکا در آستانه انتخابات و دور جدید ریاست جمهوری در قبال سوریه چه سیاستی را در پیش می‌گیرد. آیا به سمت حذف گزینه جنگی و مداخله نظامی پیش رفته یا اینکه روند سیاسی را در پیش خواهد گرفت.

این کارشناس مسائل خاورمیانه گفت: طرف غربی تلاش دارد نشان دهد که روسیه در دور جدید ریاست جمهوری اوباما حتماً با آمریکا کنار آمده و تلاش می‌کند این را فرضیه‌ای قرار دهد که بر مبنای آن روسیه از منافع خود در سوریه خواهد گذشت، در صورتیکه لاوروف وزیر خارجه روسیه به صراحت بیان کرد که به هیچ عنوان «حذف» بشار اسد مورد توافق قرار نخواهد گرفت.

رویکرد نوین پوتین در قبال منطقه

محمدی خاطرنشان کرد: این بدان معناست که غرب باید حضور بشار اسد را بپذیرد.

وی توافق بزرگ بین آمریکا و روسیه را یک گمانه زنی خواند و یادآور شد: این در حالی است که مواضع اصولی روسیه این موضوع را به هیچ وجه نشان نمی‌دهد و رویکرد پوتین حفظ جاپاهای استراتژیک روسیه در نقاط مختلف دنیا و سوریه یکی از نقاطی است که به هیچ عنوان معامله‌ای در مورد آن شکل نخواهد گرفت.