نقد و بررسی کتاب «جنگ پنهان»؛ افشاگری علیه امپراطوری دروغ آمریکا

فایل مرتبط
اسلام تایمز - مراسم نقد و بررسی کتاب «جنگ پنهان، اسنادی از حضور آمریکا در افغانستان» روز یکشنبه ۵ آذر، با حضور حسن کاظمی قمی، نماینده رئیس جمهور ایران در افغانستان، محمدرضا بهرامی طاقانکی، سفیر سابق ایران در افغانستان و محسن پاک آیین، رئیس سابق ستاد افغانستان در وزارت خارجه، در موسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران برگزار شد.
این کتاب توسط محقق و روزنامه نگار واشنگتن پست، کریگ وایت لاک، به رشته تحریر در آمده است و ثریا عبدخدایی نیز مترجم این اثر می‌باشد. 
لاک در ۲۱ فصل با استفاده از منابع و آرشیو‌های مختلفی که از کمیته سیگار، یادداشت‌ها و خاطرات دونالد رامسفلد، وزیر دفاع سابق آمریکا، همچنین آرشیو انجمن غیر انتفاعی مطالعات و آموزش‌های دیپلماتیک و آرشیو تاریخ شفاهی آمریکا توانسته این روایت را ارائه کند که سیاست های تبلیغی در طول دو دهه جنگ افغانستان، کاملا فریب افکار عمومی بوده و  این جنگ جز خسارت چیزی بر جای نگذاشته است.



حسن کاظمی قمی، نماینده رئیس جمهور ایران در افغانستان، انتشار این کتاب را بسیار ارزشمند دانست، زیرا در آن از اسناد محرمانه‌ و روایت‌های شفاهی فرماندهان آمریکایی که در میدان جنگ افغانستان حاضر بودند، استفاده شده است.
وی در خصوص دلایلی که برای شکست آمریکا در جنگ افغانستان از این کتاب استنباط می‌شود گفت:« روایت‌های شفاهی موجود در این کتاب نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها اطلاعات محیطی درست و شناختی از توپوگرافی افغانستان نداشتند. همچنین فرماندهان آمریکایی، در گزارش‌های خود صادق نبودند و گزارش‌های غیرواقعی به مقامات بالاتر ارائه می‌دادند.»
نماینده رئیس جمهور ایران در افغانستان یکی دیگر از دلایل شکست آمریکا را اینگونه عنوان کرد:« با وجود امکانات وسیع ارتش ایالات متحده از جمله بالن‌های اطلاعاتی، پهبادها و نیروهای نفوذی، اما فرماندهان آمریکایی تحلیل‌های مختلفی از علل وقایع ارائه می‌دادند و اینگونه نمی‌توانستند تحلیل درستی از شرایط داشته باشند.»
وی افزود:« یکی دیگر از دلایل این شکست این بود که آمریکایی‌ها اجازه ندادند یک دولت و ارتش قوی در افغانستان شکل بگیرد، بلکه یک دولت وابسته ساختند چون می‌خواستند خودشان بر جامعه و حکومت سیطره داشته باشند. اگر یک دولت قوی شکل می‌دادند ممکن بود این دولت از منافع ملی خود دفاع کند.»
سفیر ایران در افغانستان بی‌توجهی آمریکا به هنجارهای فرهنگی اجتماعی و سیاسی و آداب و رسوم افغانستان را از دیگر عوامل شکست آمریکا در افغانستان دانست و گفت:« نگاه ‌آن‌ها این بود که یک جامعه متوحش را به یک جامعه متمدن تبدیل می‌کنند و توجهی نمی‌کردند که افغانستان یک جامعه سنتی و مذهبی است.»
وی با تاکید بر اینکه سیاست و اهداف آمریکایی‌ها در افغانستان تغییر نکرده است، بیان کرد:« آمریکایی‌ها دو سال پیش به صورت کاملا طراحی شده از افغانستان خارج شدند. امروز نیز حضور نظامی ندارند اما شیطنت آن‌ها همچنان ادامه دارد. آمریکا نمی‌خواهد جغرافیای افغانستان به سمت ثبات پیش برود بلکه باید به حالت تهدیدی برای جمهوری اسلامی ایران، چین و روسیه باقی بماند.»



در ادامه مباحث، محمدرضا بهرامی، سفیر سابق ایران در افغانستان، گفت:« این کتاب نشان می‌دهد که آمریکا با یک برنامه ریزی بلند مدت و منسجم به افغانستان نیامده بودند، زیرا پس از پیروزی‌های سریعی که در مقابل طالبان داشتند، اهداف خود را تغییر دادند. به طور مثال در ابتدا آمریکایی‌ها اصرار داشتند که ارتش افغانستان ۵۰ هزار نفر و پلیس آن ۶۰ هزار نفر باشد اما در ادامه به یک ارتش ۲۲۷ هزار نفره و به یک پلیس ۱۲۵ هزار نفره رسیدند و این نشان می‌دهدکه بی ثباتی زیادی در اتخاذ تصمیم‌ها وجود داشته است.»
وی تاکید کرد:« این کتاب نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها از سر اجبار وارد پروسه ملت سازی شدند و آن را به عنوان بدیلی در مقابل بی‌ثباتی‌ها در نظر گرفتند، این ملت سازی بدون پشتوانه تئوریک و بدون نظریه روشنی بود.»
بهرامی تصریح کرد که مصاحبه‌های شفاهی این کتاب نشان‌دهنده این واقعیت است که بسیاری از افسران آمریکایی با برنامه و تصمیمات فرماندهان و سیاسمتداران مخالف بودند، اما اگر ابراز علنی مخالفت می‌کردند، به سادگی کنار گذاشته می‌شدند.
سفیر سابق ایران در افغانستان، یکی از اشتباهات آمریکا در افغانستان را با توجه به کتاب جنگ پنهان اینگونه توصیف کرد:«در شکل‌دهی افغانستان بعد از ۲۰۰۱ آمریکایی‌ها سعی کردند مدل دموکراسی آمریکایی را در افغانستان جایگزین کنند، این در حالی است که دموکراسی زاده توسعه است و در غرب چند سده طول کشید تا به این مرحله رسید. نمی‌توان الگوی دموکراسی را با همان فهمی که در غرب وجود دارد، در جامعه‌ای پیاده کرد که به لحاظ اجتماعی متفاوت است و به لحاظ توسعه بسیار عقب افتاده‌تر است؛ تلاش برای چنین کاری موجب تعارض‌های اجتماعی در افغانستان شد.»




در تکمیل مباحث بررسی کتاب جنگ پنهان، محسن پاک آیین، رئیس سابق ستاد افغانستان در وزارت خارجه، گفت:« اکثر کارشناسان و مطلعین باور دارند که آمریکا شکست خورده از افغانستان خارج شد اما بیشتر مردم افغانستان این مساله را باور ندارند و این به دلیل قدرت رسانه‌ای و عملیات روانی و قدرت نرم آمریکا است که توانست که بسیاری از واقعیت‌ها درباره این جنگ را تحریف کند. اما انتشار این اسناد از سوی خبرنگار واشنگتن پست که مورد اعتماد پنتاگون است، این دروغ‌ها را افشا و شکست آمریکا را برای مردم باورپذیر میکند.»
وی تاکید کرد که اکنون می‌توان به مردم  آمریکا نیز گفت که نه تنها سه رئیس جمهورتان در طول دو دهه جنگ به شما دروغ گفتند و شما را فریب دادند بلکه حتی بعد از پایان جنگ نیز با قلب واقعیات و ساختن فیلم‌های مختلف، برای خود دستاوردتراشی و حضور خود را توجیه کردند.