جنگ سیاسی و دیپلماتیک در پشت صحنه نشست ریاض

در حالی که رژیم کودک کش با پشتیبانی مالی و سیاسی و تسلیحاتی کامل حامیان غربی‌اش جنگ نابرابر و ناجوانمردانه‌ای را علیه مردم دست بسته و تحت محاصره غزه به پبش می‌برد و در جنایت‌ورزی هیچ محدودیت اخلاقی و قانونی و بین‌المللی را برای خود متصور نیست، چنانکه بیمارستان‌ها و اردوگاه‌های آوارگان نیز دیگر جای امنی برای غیر نظامیان و زنان و کودکان غزه‌ای محسوب نمی‌شوند، چشم امید فلسطین به حمایت مسلمانان دوخته شده تا به میدان بیایند و تنهایشان نگذارند.

اما در یک ماه گذشته هر چقدر که ملت‌های مسلمان آرام و قرار نداشته و در اعلام همبستگی با ملت فلسطین سنگ تمام گذاشته اند متاسفانه اکثر دولت‌های اسلامی بویژه عربی، نه تنها در حد انتظار و در قد و قواره توانایی‌های انفرادی برای کمک به غزه ظاهر نشده اند بلکه حتی در کسوت اتحاد جمعی هم کاری از پیش نبرده و تنها به صدور برخی بیانیه‌های محافظه‌کارانه که نمک روی زخم فلسطینیان و توده‌های مردم مسلمان بوده اکتفا کرده‌اند.

در دو نشست اتحادیه عرب که یکی در مراکش و دیگری در مصر برگزار شد کشورهای عربی در موضع‌گیری باورنکردنی از "محکومیت کشته شدن غیرنظامیان دو طرف" دم زدند که اگر آنرا یک خنجر از پشت به ملت فلسطین و اسبی پیش‌کشی برای آمریکا و رژیم صهیونیستی بدانیم اغراق نکرده ایم. در حالی که فلسطینیان برای رهایی از ظلم و برای حفظ زمین و خانه و کاشانه‌شان و به گواه آمارهای بین‌المللی در برابر نسل‌کشی سیستماتیک شهرک‌نشینان با حمایت کامل ارتش صهیونیستی علیه ساکنان کرانه باختری طی یک سال گذشته، عملیات بازدارنده طوفان الاقصی را اجرا کردند و موجب غرور و خوشحالی آحاد مسلمانان شدند، صدور بیانیه‌ای همسو با روایت دروغین غربی- صهیونیستی در محکومیت این عملیات جز بازی در زمین دشمنان فلسطین چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟

واقعیت آن است که بر خلاف مواضع در ظاهر حمایتی دولت‌های عربی، از نتایج دو نشست فوق العاده اتحادیه عرب برای مردم غزه آبی گرم نشد و حتی به قول سخنگوی حماس از این نشست‌ها یک بطری آب برای اهالی غزه بیرون نیامد. ادعایی که البته نیاز به اثبات هم ندارد و بی‌پروایی رژیم صهیونیستی در تداوم کشتار مردم غزه و خشم فلسطینیان از دولت‌های عربی خود مهمترین گواه است.

اکنون نیز در آستانه دو نشست مهم بین المللی دیگر از کشورهای اسلامی که قرار است روزهای شنبه و یکشنبه در پایتخت عربستان سعودی برگزار شود نمی‌توان نگاه بدبینانه به تداوم انفعال عامدانه دولت‌های عربی را کنار گذاشت.
 
پیش‌نویس مأیوس کننده
عربستان سعودی در حالی درخواست برگزاری دو نشست فوق العاده رهبران و سران 57 کشور عربی و اسلامی عضو اتحایه عرب و سازمان کنفرانس اسلامی را داده و خود میزبانی این نشست‌ها را بر عهده گرفته است که شنیده‌ها حاکی از در پیش گرفتن رویه و نتایج مشابه با نشست‌های قبلی می‌باشد.

در این رابطه نتایج حاصل از نشست مقدماتی وزرای خارجه اتحادیه عرب که برای تعیین دستورکار و قطعنامه نهایی نشست سران در روز جمعه برگزار شد نشان داد که همچنان درب بر همان پاشنه نشست‌های قبلی می‌چرخد و وضعیت چندان تغییری نیافته است.

بر همین اساس حسام زکی، دستیار دبیرکل اتحادیه عرب، در پایان نشست مقدماتی وزرای خارجه کشورهای عربی گفت: در این نشست نسخه نهایی پیش نویس قطعنامه که پس فردا به اجلاس سران عرب ارائه می شود، تصویب شد.

زکی در پایان این نشست طی اظهاراتی در جمع خبرنگاران مدعی شد اهداف پیشنویس قطعنامه برآورده ساختن خواسته های ملت های عرب، رد هرگونه برنامه اسرائیل برای جدا کردن غزه از کرانه باختری و متوقف کردن تجاوزات اسرائیل می‌باشد.

با این حال منابع آگاه به العربی الجدید گفته‌اند که برخی کشورهای عربی با درج موادی که اعضا را به اقدامات خاصی ملزم می کرد در پی نشان دادن قدرت اعضای این اتحادیه برای تحت فشار گذاشتن اسرائیل با هدف توقف جنایاتش در نوار غزه بودند، اما تلاش آنها با  مخالفت برخی از دیگر اعضا بی نتیجه ماند و بدین ترتیب بیانیه مصوب خالی از هرگونه اقدامی خواهد بود. 

به گفته این رسانه عربی پیشنهادهای مطرح شده به صورت مکتوب از سوی چندین کشور مانند قطر، کویت، عمان، لیبی، فلسطین، یمن، الجزایر، تونس، سوریه، عراق و لبنان ارائه شده بود.

این پیشنهادها شامل طرح ایده هایی از قبیل منع استفاده از پایگاه های نظامی امریکا و دیگر پایگاه های نظامی در کشورهای عربی به منظور تامین سلاح و مهمات برای اسرائیل، تعلیق روابط دیپلماتیک و اقتصادی و امنیتی و نظامی کشورهای عربی با اسرائیل، تهدید به استفاده از نفت و توان اقتصادی کشورهای عربی در فشار برای توقف تجاوزات اسرائیل، جلوگیری از پرواز هواپیماهای غیرنظامی اسرائیل در حریم هوایی کشورهای عربی و تشکیل یک کمیته عربی در سطح وزیران که بلافاصله به نیویورک، واشنگتن، بروکسل، ژنو، لندن و پاریس سفر کند و درخواست سران عرب برای توقف تجاوز اسرائیل به غزه را به سران و مقامات کشورهای غربی منتقل کند.

بی تردید پذیرش و حمایت یک صدای کشورهای عربی از این پیشنهادات می‌توانست نقش موثری در تحقق هدف اعلامی نشست اضطراری ریاض برای توقف جنگ داشته باشد و پس از سالها جایگاه اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی را در برداشتن گامی در جهت حل عادلانه مسئله فلسطین بر اساس نگاه و راه‌حل اسلامی و فلسطینی که همانا آرمان آزادی قدس شریف از اشغال است، ارتقا دهد.

رد پیشنهاد انجام اقدامات عملی در حالی صورت گرفته که طی روزهای اخیر فلسطینیان خواستار اقدامات واقعی و عملی کشورهای عربی و اسلامی شده ‌اند. در این رابطه مهند العکلوک نماینده دولت فلسطین در اتحادیه عرب در جریان شرکت در نشست مقدماتی وزرای خارجه این اتحادیه ، از کشورهای عربی خواست اقدامات عملی و قوی در تمامی سطوح دیپلماتیک، سیاسی و اقتصادی برای تحت فشار قرار دادن دولت اشغالگر اسرائیل و دستیابی به آتش بس فوری انجام دهند.

از روزها پیش نگرانی در مورد تکرار نشست‌های بی‌نتیجه و عقیم اتحادیه عرب و شورای همکاری اسلامی در ریاض بوجود آمده بود یعنی جایی که چند روز پیش خالد فلاح وزیر سرمایه‌گذاری عربستان سعودی آب پاکی را در مورد مواضع کشورش در نشست‌های ریاض روی دست همه ریخت و همچنان از باز بودن درهای مذاکرات عادی‌سازی با رژیم صهیونیستی سخن گفت. او در انجمن اقتصاد جدید بلومبرگ در سنگاپور گفت: «این موضوع روی میز بود - روی میز باقی می‌ماند و بدیهی است که عقب‌نشینی در یک ماه گذشته روشن کرده است که چرا عربستان سعودی در این حد سرسخت بود که حل مناقشه فلسطین باید بخشی از عادی‌سازی گسترده‌تر در خاورمیانه باشد».

این وزیر عربستان سعودی در پاسخ به این سوال که آیا عربستان سعودی از ابزارهای اقتصادی مانند قیمت نفت برای دستیابی به آتش‌بس استفاده خواهد کرد یا خیر، خندید و گفت: «امروز این موضوع روی میز نیست. عربستان سعودی در تلاش است تا از طریق گفتگوهای مسالمت آمیز به صلح دست یابد.»

باید گفت ریشه این گونه رفتار دوگانه مجموعه اتحادیه عرب را باید در نگاهی جستجو کرد که پس از گذشت ییش از سه دهه همچنان راهکار بی نتیجه و پرهزینه دو دولتی را دنبال می‌کند و امید به برداشت محصول از زمینی شوره‌زار مذاکره را دارد.
 
لزوم مواضع صریح رهبران کشورها
اگرچه حتی ممکن است در سایه کارشکنی‌های برخی از کشورهای سازش‌کار عربی در قعطنامه های پایانی اقدامات عملی لحاظ نشود اما مطمئناً هنوز کار پایان یافته نیست و اتخاذ مواضع صریح و قاطع سران کشورهای اسلامی علیه جنایات رژیم صهیونیستی و لزوم حمایت عملی از مقاومت غزه می‌تواند کارآیی لازم خود را داشته باشد و نشست سازمان همکاری اسلامی را به موقعیتی برای همکاری و هماهنگی کشورهای همسو با مقاومت برای اتخاذ اقدامات مقتضی بدل کند.

کنار هم قرار گرفتن مواضع قاطع روسای جمهور ایران و ترکیه به عنوان دو قدرت مهم منطقه ای همسو با کشورهایی که پیشنهادات عملی خود را به اتحادیه عرب ارائه کرده بودند، وزن سنگینی به موقعیت حامیان واقعی فلسطین در کنفرانس همکاری اسلامی می‌دهد. گفتنی است در همین رابطه روز گذشته رئیسی و اردوغان پیش از حضور در نشست ریاض در یک گفتگوی تلفی بر لزوم اتخاذ تصمیمات «عملی و مؤثر» در نشست فوق‌العاده سران سازمان همکاری اسلامی تاکید کردند تا نشان دهد تهران و آنکارا به دنبال جهت‌دهی به نشست ریاض به سوی کسب نتایج مفید برای فلسطینیان و جلوگیری از اتلاف موقعیت این نشست برای حمایت از مقاومت غزه هستند.