چرا اردوغان به مسکو سفر می کند؟

اعلان سفر قریب الوقوع رئیس جمهوری ترکیه به روسیه و دیدار با پوتین در حالی صورت می گیرد که آنکارا در زمینه برخورد با یگان های مدافع خلق و عقب راندن آنها از شهر منبج با آمریکا دچار اختلافات اساسی شده است. ترکیه تاکید دارد نیروهای حزب اتحاد دموکراتیک سوریه و یگان های مدافع خلق در زمره نیروهای ترویستی قرار دارند و نباید در آزادسازی شهر رقه آنها را دخالت داد اما در نقطه مقابل، ایالات متحده خواهان مشارکت کردها در این عملیات هستند. موضوعی که باعث عقب نشینی موقت آنکارا از طرح حمله به رقه شده است.

اختلاف نظر دو کشور بر سر این مساله در روزهای اخیر، باعث شده است تا مقامات دولت آنکارا نسبت به مسائل امنیتی کشور خود نگران شوند. در همین راستا انتشار خبر دیدار اردوغان با پوتین در روزهای آتی، می تواند گمانه زنی های زیادی در خصوص جهت گیری های آتی سیاست خارجی ترکیه در منطقه ایجاد کند.

در این راستا اگرچه ایلنورچویک، مشاور اردوغان، بیان کرده است تمرکز اصلی رئیس جمهور در سفر به مسکو مسائل اقتصادی خواهد بود اما گفته می شود او در این دیدار به دنبال تضمینی برای خرید موشک های اس 400، گفتگو بر سر کردهای سوریه و آینده ارتش ترکیه در این کشور نیز است.

در حالی که انتظار می رود ترکیه به عنوان عضو ناتو از تجهیزات نظامی روسی خریداری نکند اما به نظر می رسد مقامات این کشور هدفشان از خرید سامانه اس 400 افزایش فشار به اعضای ناتو باشد که در چند سال گذشته در زمینه استمرار حضور سامانه پاتریوت در ترکیه موافق نبودند.

تجهیز ترکیه به سامانه اس 400 وابستگی دفاعی این کشور به پاتریوت را از بین می برد ضمن انکه می تواند سرآغازی برای گشایش های اقتصادی بعدی با روسیه باشد. از زمان سرنگون شدن جنگنده روسی توسط هواپیماهای ترکیه، مناسبات اقتصادی و سیاسی دو کشور دچار تحولات شد. روسیه ورود محصولات ترکیه را قطع و برای ورود شهروندان تک به کشورش مجددا قانون ویزا را اجرایی کرد.

اما اینک در حالی که بیش از یک سال از آن اتفاق می گذرد و در پی تغییراتی که در سیاست خارجی آنکارا در مواجهه به بحران سوریه ایجاد شده است، احتمال می رود در دیدار اردوغان با پوتین این مسائل حل شود و شرایط به حالت سابق برگردد.

گفتنی است ترکیه پس از وقوع کودتای نافرجام ارتش، حملات تروریستی گروه های کرد و داعش در شهرهای مختلف و همچنین آغاز نبرد ارتش با پ.ک.ک در شهرهای کردنشین این کشور با کاهش سرمایه گذاری خارجی و خروج ارز روبرو شد. در همین حال به دلیل مسائل امنیتی و همچنین جلوگیری روسیه از ورود شهروندانش به این کشور به عنوان توریست که بالغ به 5 میلیون نفر در سال می شود، صعنت گردشگری ترکیه افت زیادی کرده است. و این در حالی است که صنعت گردشگری بیش از نیمی از درآمدهای ترکیه در سال 2015 را به خود اختصاص داده بود و کاهش 49 درصدی حضور گردشگران در سال 2016 موجب نگرانی بانک مرکزی ترکیه شده است زیرا امیدوار بودند بتوانند با توجه به تولید ناخالص داخلی ۴.۵ درصدی، کسری خود را از این راه جبران کند.

بر همین اساس سخنگوی اصناف گردشگری ترکیه پیش بینی کرده است 2017 و 2018 میلادی سالهای پر ریسکی برای صنعت گردشگری این کشور باشد. بیش از یک میلیون نفر در حوزه گردشگری ترکیه فعال هستند و رونق این صنعت می تواند به افزایش سرمایه گذاری خارجی منجر شود. بنابراین حذف دوباره ویزا و برداشتن محدودیت های گردشگری مردم روسیه به طور قطع یکی از موضوعات مورد بحث اردوغان با پوتین خواهد بود.

علاوه بر این آنها در خصوص وضعیت کردها در سوریه نیز گفتگو می کنند. ترکیه مایل است حائلی در نوار مرزی خود با سوریه ایجاد کند و مانع قدرت یابی حزب اتحاد دموکراتیک و یگان های مدافع خلق با ایجاد سه کانتون کردی در شمال سوریه شود.

به زعم آنکارا این گروه ها ادامه پ.ک.ک در سوریه هستند که باید با آنها مقابله کرد. اما در روزهای اخیر و به دنبال تصمیم ترکیه برای حمله به منبج، بر اساس توافقانی که با میانجی گری روسیه بین ارتش سوریه و مقامات نظامی کرد صورت گرفت، نیروهای دولتی دمشق اجازه یافته اند از تاریخ سوم ماه مارس به مناطقی که مبارزین کرد فعال هستند، از جمله شهر منبج، وارد شوند. وظیفه نیروهای دولتی سوریه اتخاذ تدابیر لازم برای ازسرگیری فعالیت ارگانهای دولتی در این شهر است. بر این اساس مقامات نظامی روسیه منطقه ای امن برای مبارزین کرد در برابر هر نوع حمله احتمالی از سوی ارتش ترکیه ایجاد کردند که واکنش آنکارا را برانگیخت.

لذا در شرایطی که کاخ سفید و شخص ترامپ بر حضور یگان های مدافع خلق برای آزادسازی رقه و همچنین تجهیز آنها تاکید دارد، اردوغان تنها امید برای حل و فصل نگرانی های امنیتی خود از سوی کردهای سوریه را مسکو می داند. او امیدوار است بر سر این موضوع با پوتین به نتیجه برسد و دست کم قدرت های دخیل در این بحران برای ایجاد حائل مرزی مورد نظر ترکیه موافقت کنند.