گزینه های ترکیه در مقابل چرخش کردی آمریکا

دولت ترامپ در آستانه سفر رجب طیب اردوغان به آمریکا اعلام کرد، واشنگتن «نیروهای دمواکرتیک سوریه» را برای بیرون راندن داعش از شهر رقه مسلح می کند. «نیروهای دموکراتیک سوریه» عمدتا از کردهای سوریه (یگان های مدافع خلق) تشکیل شده‌اند.

یگان های مدافع خلق در واقع شاخه سوری حزب کارگران کردستان محسوب می شود که در حدود 4 دهه است با دولت ترکیه می جنگند و آنکارا آنها را ترویستی و دشمن شماره یک خود در سوریه می داند. اما آمریکایی ها در طول دو سال گذشته علی رغم اعتراض و نگرانی ترکیه روابط خود با کردها را تقویت کرده و آنها را به عنوان موثرترین و قابل اعتمادترین نیرویی می شناسند که در جنگ با داعش می توانند از آنها به عنوان نیروی زمینی استفاه کنند.

پس از اینکه ترامپ در آمریکا به قدرت رسید و اعلام کرد برای از بین بردن داعش در رقه جدی است کردها و ترکیه رقابت تحقیرآمیزی شروع کردند تا به عنوان پیاده نظام آمریکا در این عملیات مشارکت داشته باشند. حالا با مواضع رسمی واشنگتن و اقدامات آمریکایی ها در چند هفته اخیر مشخص شده که آنها کردها را بر ترکیه ترجیح داده اند، مسئله ای که آنکارا به راحتی با آن کنار نخواهد آمد.

با این وجود آمریکایی ها تلاش کرده اند تا حد ممکن از خشم ترکیه بکاهند و در همین راستا نیز مقامات واشنگتن بارها به همتایان ترک خود گفته اند تسلیحات ارسالی به کردها به دقت تحت نظارت قرار دارند و اجازه نخواهند داد از این تسلیحات علیه ترکیه استفاه شود. دنا وایت، سخنگوی پنتاگون با اشاره به اینکه آمریکا کاملا به نگرانی‌های ترکیه واقف است، خاطر نشان کرد: «ما به مردم و دولت ترکیه اطمینان می‌دهیم که با دقت اوضاع را زیر نظر داریم تا از تنش‌زایی پرهیز شود و بر بحران امنیتی در منطقه افزوده نشود؛ ما به حفاظت از متحدمان در ناتو متعهدیم.»

اما به نظر نمی رسد این تضمین های واشنگتن برای آنکارا قابل قبول باشد، چنانکه رهبران ترکیه تهدید کرده اند به صورت مستقیم کردها را هدف قرار داده اند. واشنگتن پست گزارش داد که ترکیه به صورت محرمانه به آمریکا پیام داده که آنکارا استفاده از اقدامات نظامی علیه کردها را حق خود می داند. ترکیه اوایل اردبیهشت ماه مواضع کردها در شمال عراق و سوریه را هدف قرار داد که در پی آن، تعدادی از نیروهای یگان های مدافع خلق کشته شدند.

هر گونه اقدام ترکیه علیه کردها می تواند عملیات آزاسازی رقه را برای آمریکایی ها با چالش جدی مواجه کند. کردها زمانی که ترکیه مواضع آنها را در شمال عراق و سوریه هدف قرار داد، اعلام کردند در صورت تکرار این حملات، مشارکت خود در عملیات بازپس گیری رقه را به حالت تعلیق در خواهند آورد. کنار کشیدن کردها از عملیات رقه ضربه بزرگی برای آمریکایی خواهد بود چرا که واشنگتن نیروی جایگزین پیدا نخواهد کرد تا نقش نیروی زمینی آمریکا را بازی کند و در نتیجه ابتکار عمل را کاملا از دست خواهد داد. در نتیجه این سوریه و متحدانشان خواهند بود که ابتکار عمل برای رسیدن به پایتخت خود خوانده داعش را به دست خواهند گرفت.

بر همین اساس زمانی که ترکیه مواضع کردها را هدف قرار داد، با واکنش جدی بعضی محافل آمریکایی مواجه شد. ریچارد هاس رئیس شورای روابط خارجی آمریکا در توییتی نوشت: « اقدام نظامی ترکیه علیه کردهای سوری نشان داد که ترکیه ممکن است یک متحد باشد اما شریک نیست. زمان آن فرا رسیده است تا سیاست آمریکا درباره ترکیه به صورت استراتژیک مورد بازنگری قرار گیرد.» این مقام آمریکایی همچنین تاکید کرده اگر حملات ترکیه علیه کردها متوقف نشود باید سفر اردوغان به واشنگتن لغو شود.

به نظر می رسد ترکیه نسبت به محدودیت های خود برای هدف قرار دادن متحدان آمریکا آگاه است و علی رغم تهدیدها نمی تواند کار زیادی از پیش برد و به همین دلیل مقامات آنکارا تلاش کردند تا با اتخاذ مواضع تعدیل شده از تنش ها بکاهند. بینالی ایلیدریم نخست وزیر ترکیه در گفت وگو با فایننشیال تایمز گفت: « نگرانی های ترکیه توسط آمریکا درک می شوند اما بر روی زمین این یک اتحاد تاکتیکی (با کردها) برای گرفتن شهر شمالی رقه از دست داعش است.» نخست وزیر ترکیه درباره تهدیدهای کشورش مبنی بر اینکه اقدام آمریکا نتایج منفی خواهد داشت، به فاینشال تایمز گفت منظورش از این نتایج منفی، خدشه دار شدن اعتبار آمریکاست نه اقدام انتقام جویانه آنکارا.