اهداف و ابعاد اهمیت سفر برهم احمد صالح به تهران

سفر رئیس جمهور عراق به ایران در شرایطی است که این کشور پس از پایان دوران حضور گروه تروریستی داعش، در حال آغاز دورانی جدید از حیات سیاسی خود می‌باشد و انتظار می‌رود که جریان‌های سیاسی عراقی، بتوانند در مسیر استقرار ثبات سیاسی در این کشور گام بردارند. همچنین، سفر برهم صالح به تهران در شرایطی است که از 4 نوامبر 2018 (13 آبان 1397) دور دوم از تحریم‌های آمریکا بر ایران، در مرحله اجرایی شدن قرار گرفته است. با توجه به این زمینه‌ها، اکنون سفر برهم احمد صالح رئیس‌جمهور جدید عراق به تهران می‌تواند در چند بُعد حائز اهمیت باشد.
 
افزایش مناسبات اقتصادی دوجانبه تا مرز 20 میلیارد دلار
بدون تردید مهم‌ترین بُعد اهمیت سفر رئیس جمهور عراق به ایران در مقطع کنونی را می‌توان در ارتباط با موضوع تحریم‌های آمریکا علیه ایران و بحث تداوم مناسبات اقتصادی میان دو کشور در فضای پسا تحریم است. در حقیقت، طی ماههای گذشته و به ویژه در چند هفته اخیر، بسیاری از نخبه‌گان و مقام‌های سیاسی عراقی، بر ضرورت حمایت بغداد از تهران در مسیر مقابله با تحریم‌های یکجانبه و نامشروع کاخ سفید تاکید کرده‌اند و اقدام واشنگتن در اعمال تحریم بر تهران را غیرقابل قبول و نادرست ارزیابی کرده‌اند. در فضای کنونی نیز این انتظار از دولت عراق، به ویژه قوه مجریه این شور شامل ریاست جمهوری و نخست‌وزیری عراق می‌رود که صدای غالب در جامعه سیاسی این کشور برای حمایت از ایران در موضوع تحریم‌ها را در عرصه عمل نیز اجرایی کنند.

هر چند در مقطع پس از 13 آبان، یعنی بعد از اجرایی شدن دور دوم تحریم‌ها، بغداد معافیتی 45 روزه را برای تداوم مناسبات خود با تهران به ویژه در زمینه صادرات انرژی از سوی ایران به عراق، را از دولت آمریکا گرفته است اما این انتظار بسیار منطقی است که دولت عراق مذاکرات جدی خود را با واشنگتن برای معافیت کامل از تحریم‌ها اخذ نماید. در راستای اجرایی شدن این امر نیز، افزایش مناسبات اقتصادی میان دوکشور از اهمیتی فوق‌العاده برخوردار است و در این میان کشور عراق به عنوان مهم‌ترین محل هدف برای صادرات کالای ایرانی، می‌تواند نقشی مهم در گذار از تحریم‌های آمریکا داشته باشد.

در راستای همین موضوع نیز در کنفرانس خبری بعد از دیدار برهم احمد صالح رئیس جمهور عراق با حسن روحانی رئیس جمهور ایران، شاهد بودیم که رئیس قوه مجریه ایران در اظهاراتی بر تلاش تهران برای افزایش حجم مبادلات اقتصادی و بازرگانی خود با عراق سخن به میان آورد. روحانی در بخشی از سخنان خود تاکید کرد: «امروز روابط اقتصادی بین دو کشور به حدود ۱۲ میلیارد دلار می‌رسد که می‌توانیم با تلاش دوجانبه در آینده نزدیک این رقم را به ۲۰ میلیارد دلار برسانیم.» ایراد این اظهارات به وضوح بدین معنا است که ایران و عراق در زمینه تداوم و افزایش همکاری‌های اقتصادی در دوران پساتحریم می‌توانند همکاری ویژه‌ای با یکدیگر داشته باشند.
 
اهمیت پرستیژی و دیپلماتیک

دیگر بُعد دارای اهمیت سفر برهم صالح به ایران را می‌توان از حیث پرستیژی و دیپلماتیک ارزیابی کرد. این سفر می‌تواند تایید کننده اتحاد استراتژیک و مناسبات حسنه دو کشور باشد و به نوعی حمایت کامل بغداد از تهران را در موضوع تحریم‌های آمریکا علیه ایران به نمایش بگذارد. همچنین، سفر به تهران در اولین سفر منطقه‌ای رئیس جمهوری جدید عراق، نشان‌گر ان است که ایران نزد دولت و سیاست‌مداران عراقی، از چه اهمیتی ویژه‌ای برخوردار است. در مجموع، می‌توان این سفر را از حیث دیپلماتیک و افزایش وجهه مثبت ایران در منطقه و نزد مردم عراق دارای اهمیتی فوق‌العاده ارزیابی کرد. علی‌الخصوص، استقبال ویژه مقامات ایرانی از رئیس‌جمهور جدید عراق، نشان‌گر عمق اتحاد استراتژیک و احترام متقابل میان دو کشور می‌باشد. 
 
تداوم همکاری‌های امنیتی و نظامی

ایفای نقش حیاتی ایران در جریان کمک به دولت عراق در جریان مبارزه با گروه تروریستی داعش، آن‌هم در شرایطی که تمامی قدرت‌های غربی، علی‌الخصوص آمریکا پشت بغداد را خالی کرده بودند؛ رخدادی است که شاید همانند یک رویداد حماسی نزد شهروندان و سیاست‌مدران عراق برای نشل‌های آینده بازنمایی شد. به طور حتم دولت عراق، در جریان حراست از حاکمیت و حفظ موجودیت کشور، خود را مدیون کمک‌های بی‌دریغ مستشاری و امنیتی تهران می‌داند. در وضعیت جدید نیز که سایه شرِّ گروه تروریستی داعش از عراق رخت بربسته است؛ تداوم اتحاد سیاسی و امنیتی میان دو کشور از اهمیتی ویژه برخوردار است.

این امر در جریان اظهارات حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران نیز مورد تصدیق قرار گرفت، به گونه‌ای که او در کنفرانس خبری خود پس از دیدار با برهم احمد صالح، تاکید کرد: «ما امنیت و توسعه عراق را امنیت و توسعه ایران می‌دانیم و معتقدیم روابط بسیار نزدیک دو ملت، باید روز به روز عمیق‌تر و همکاری‌های مشترک اقتصادی و سیاسی دو کشور دوست، بیش از پیش تقویت شود.»  همچنین، در بُعد امنیتی در جریان دیدار برهم صالح با، علی شمخانی، رئیس شورای عالی امنیت ملی، او خاطرنشان کرد: «به هیچ کشور و یا گروهی اجازه نخواهیم داد که از عراق برای لطمه زدن به منافع جمهوری اسلامی ایران استفاده نماید.» مجموع این اظهارات نشان‌گر آن است که بغداد و تهران، نسبت به افزایش سطح همکاری‌های امنیتی و حراست از منافع ملی، یکدیگر به سطحی ویژه از فهم و درک متقابل دست پیدا کرده‌اند.